Horacy

Księga I, Oda XIV

Okręcie, oto nowe na morze cię niosą

fale. Co czynisz? Odważ się pozostać

w porcie. Czyżbyś nie widział,

że burty nie mają wioseł,

maszt podmuchem zraniony prędkiego Afryka,

jęczą osłabłe drążki, a lin pozbawione

reje ledwie by mogły

wytrzymać ciosy potężnych

odmętów? Ani żagli nie masz całych,

ani na dziobie bogów wzywanych w potrzebie.

Choć tyś pontyjską sosną,

szlachetnych lasów córą,

porzuć rodowód i nazwisko sławne:

rufowym malowidłom żeglarz trwożny

nie ufa. Strzeż się, abyś

wiatrów nie został igraszką.

Wczoraj dotkliwym byłeś mi strapieniem,

teraz jesteś potrzebą i nielekką troską,

a więc omijaj wody

płynące u Cyklad świetlistych.

Horacy

Księga III, Oda XXX

Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu.

Od królewskich piramid sięgający wyżej;

Ani go deszcz trawiący, ani Akwilony

Nie pożyją bezsilne, ni lat niezliczony

Szereg, ni czas lecący w wieczności otchłanie.

Nie wszystek umrę, wiele ze mnie tu zostanie

Poza grobem. Potomną sławą zawsze młody,

Róść ja dopóty będę, dopóki na schody

Kapitolu z westalką cichą kapłan kroczy.

Gdzie z szumem się Aufidus rozhukany toczy,

Gdzie Daunus w suchym kraju rządził polne ludy,

Tam o mnie mówić będą, że ja, niski wprzódy,

Na wyżyny się wzbiłem i żem przeniósł pierwszy

Do narodu I talów rytm eolskich wierszy.

Melpomeno, weź chlubę, co z zasługi rośnie,

I delfickim wawrzynem wieńcz mi skroń radośnie.

Horacy

Księga I, Oda XI

Leukonoe, grzech badać co tam za zasłoną:

Jak długo mnie, lub tobie, żyć tu przeznaczono;

Ani też babilońskiej pytaj się kabały —

Lepiej każdą znieść dolę, jaką nieba dały.

Czy Jowisz da zim wiele przeżyć, czy ta zima

Ostatnia już, co morze Tyrreńskie tak wzdyma

I tłucze nim o skały? Nie marz! wina nalej!

Za obecność nadzieją nie wylatuj dalej;

Mówim, — a tu ucieka wiek nasz, życie krótsze —

Co dziś jest, chwytaj, mało polegaj na jutrze.

Ad Leuconoen.

Nie pytaj próżno, bo nikt się nie dowie,

Jaki nam koniec gotują bogowie,

I babilońskich nie pytaj wróżbiarzy.

Lepiej tak przyjąć wszystko, jak się zdarzy.

A czy z rozkazu Jowisza ta zima,

Co teraz wichrem wełny morskie wzdyma,

Będzie ostatnia, czy też nam przysporzy

Lat jeszcze kilka tajny wyrok boży,

Nie troszcz się o to i… klaruj swe wina.

Mknie rok za rokiem, jak jedna godzina.

Więc łap dzień każdy, a nie wierz ni trochę

W złudnej przyszłości obietnice płoche.

Horacy

Księga II, Oda X

Kto złoty sobie upodobał umiar,

ten się uchroni przed nikczemną nędzą

i przed zawiścią, która zawsze ściga

bogate dwory.

Jan Kochanowski

Księgi wtóre, Pieśń XXIV

Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony

Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony

Natury: ani ja już przebywać na ziemi

Więcej będę, a więtszy nad zazdrość, ludnemi

Miasty wzgardzę. On, w równym szcześciu urodzony,

On ja, jako mię zowiesz, wielce ulubiony

Mój Myszkowski nie umrę ani mię czarnemi

Styks niewesoła zamknie odnogami swemi.

Już mi skóra chropawa padnie na goleni,

Już mi w ptaka białego wierzch sie głowy mieni;

Po palcach wszędy nowe piórka sie puszczają,

A z ramion sążeniste skrzydła wyrastają.

Terazże nad I kara prędszy przeważnego

Puste brzegi nawiedzę Bosfora hucznego

I Syrty Cyrenejskie, Muzom poświęcony

Ptak, i pola zabiegłe za zimne Tryjony.

O mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie,

I róznego mieszkańcy świata Anglikowie,

Mnie Niemiec i waleczny Hiszpan, mnie poznają,

Którzy głęboki strumień Tybrowy pijają.

Niech przy próznym pogrzebie żadne narzekanie,

Żaden lament nie będzie ani uskarżanie:

Świec i dzwonów zaniechaj, i mar drogo słanych,

I głosem żałobliwym żołtarzów śpiewanych.

Jan Kochanowski

Księgi wtóre, Pieśń XI

Stateczny umysł pamiętaj zachować,

Jesli cię pocznie nieszczęście frasować;

Także i góry nie radzęć wylatać,

Kiedy sie Szczęście z tobą imie bratać.

Śmierci podległy człowiecze cnotliwy,

Choć wszytek twój wiek będzie frasowliwy,

Chocia też czasem, siedząc z przyjacioły,

Przy dobrym trunku strawisz dzień wesoły;

Tu przy ciekącym, przezornym strumieniu.

Każ stół gotować w jaworowym cieniu;

Każ wino nosić, póki beczka leje,

Póki wiek służy, a śmierć nie przyspieje.

Postąpisz z włości drogo zapłaconych,

Postąpisz z dworu i gmachów złoconych;

A co zebrania twego kolwiek będzie,

To wszytko przyszły namiastek osiądzie.

Bądź sie kto zacnym rodził i bogatym,

Bądź niewolnikiem, u śmierci nic na tym;

Czyjkolwiek naprzód los wynidzie, wsiadaj,

Wieczny wygnańcze, ani więc odkładaj.

Jan Kochanowski

Czego chcesz od nas, Panie…

Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?

Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?

Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie:

I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.

Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytko Twoje,

Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje.

Wdzięcznym Cię tedy sercem. Panie, wyznawamy,

Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy.

Tyś Pan wszytkiego świata. Tyś niebo zbudował

I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował.

Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi

I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi.

Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi

A zamierzonych granic przeskoczyć się boi.

Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność mają,

Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają,

Tobie k woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi,

Tobie k woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,

Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa,

Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa.

Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie,

A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie.

Z Twoich rąk wszelkie źwierzę patrza swej żywności,

A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości.

Bądź na wieki pochwalon, nieśmiertelny Panie!

Twoja łaska, Twa dobroć nigdy nie ustanie.

Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi,

Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi.