Audiobook
Święty Augustyn
Wyznania, fragment
Nieprawość
Przekonałem się na podstawie doświadczenia, że nic w tym nie ma dziwnego, iż dla chorego podniebienia nieznośny jest chleb, który miły jest dla zdrowego; a chore oczy nienawidzą światła, które dla zdrowych jest rozkoszą. Podobnie nieprawym nie podoba się sprawiedliwość Twoja, cóż dopiero żmija i robaczek, które stworzyłeś dobrymi, przystosowawszy je do niższych części stworzenia Twego! Do tych to tworów zbliżają się ci nieprawi, o ile niepodobni są do Ciebie; zbliżają się zaś do wyższych, o ile usiłują się do Ciebie upodobnić. Pytałem, co to jest nieprawość, nie znalazłem substancji, lecz tylko przewrotność woli, która odwróciwszy się od Najwyższej Substancji, od Ciebie, Boga, ku rzeczom niskim, wyrzuca „wnętrzności swoje” i rozpływa się w pysze na zewnątrz.
Wyznania, VII, 16, fragment[Nieprawość]
Przekonałem się na podstawie doświadczenia, że nic w tym nie ma dziwnego, iż dla chorego podniebienia nieznośny jest chleb, który miły jest dla zdrowego; a chore oczy nienawidzą światła, które dla zdrowych jest rozkoszą. Podobnie nieprawym nie podoba się sprawiedliwość Twoja, cóż dopiero żmija i robaczek, które stworzyłeś dobrymi, przystosowawszy je do niższych części stworzenia Twego! Do tych to tworów zbliżają się ci nieprawi, o ile niepodobni są do Ciebie; zbliżają się zaś do wyższych, o ile usiłują się do Ciebie upodobnić. Pytałem, co to jest nieprawość, nie znalazłem substancji, lecz tylko przewrotność woli, która odwróciwszy się od Najwyższej Substancji, od Ciebie, Boga, ku rzeczom niskim, wyrzuca „wnętrzności swoje” i rozpływa się w pysze na zewnątrz.
Źródło: Św. Augustyn, Wyznania, VII, 16, fragment, tłum. J. Czuj.
Skąd według ś. Augustyna bierze się zło moralne?
Wymień pozorne dobra, które oddalają człowieka od Boga i czynią go grzesznikiem.
Co jest prawdziwym dobrem, ku któremu człowiek powinien się zwrócić?
Święty Augustyn
Wyznania, fragment
Czym jest czas?
Czymże więc jest czas? Jeśli mnie nikt o to nie pyta, wiem; gdy zaś chcę wyjaśnić pytającemu, nie wiem; wiem jednak i śmiało to twierdzę, że wiem, iż gdyby nic nie przemijało, nie byłoby czasu przeszłego; a gdyby nic nie nadchodziło, nie byłoby czasu przyszłego; a gdyby niczego nie było, nie byłoby czasu teraźniejszego. Jakże więc są te dwa czasy, przeszły i przyszły, skoro przeszłego już nie ma, a przyszłego jeszcze nie ma? Teraźniejszy zaś, gdyby zawsze był teraźniejszy i nie przechodził w przeszły, nie byłby już czasem, lecz wiecznością.
W tobie, umyśle mój, mierzę czasy.
Lecz w jaki sposób zmniejsza się albo wyczerpuje czas przyszły, którego jeszcze nie ma; albo jak wzrasta przeszły, którego już nie ma, jeśli nie dlatego, że w umyśle, który tego dokonuje, są trzy czynniki. Oczekuje on bowiem, skupia uwagę, pamięta, aby to, czego oczekuje, przez to, na czym skupia uwagę, przeszło w to, co pamięta. Któż zaprzeczy, że przyszłego czasu jeszcze nie ma? Lecz jest już w umyśle oczekiwanie rzeczy przyszłych. I któż zaprzeczy, że nie ma już czasu przeszłego? Lecz jest jeszcze w umyśle pamięć rzeczy przeszłych. A któż zaprzeczy, że czas teraźniejszy nie ma rozciągłości, ponieważ w momencie przechodzi? Jednak trwa skupienie uwagi, przez które to, co ma być, spiesznie przechodzi w nieobecność.
Wyznania, XI, 14; XI, 27; XI, 28, fragmenty[Czym jest czas?]]
Czymże więc jest czas? Jeśli mnie nikt o to nie pyta, wiem; gdy zaś chcę wyjaśnić pytającemu, nie wiem; wiem jednak i śmiało to twierdzę, że wiem, iż gdyby nic nie przemijało, nie byłoby czasu przeszłego; a gdyby nic nie nadchodziło, nie byłoby czasu przyszłego; a gdyby niczego nie było, nie byłoby czasu teraźniejszego. Jakże więc są te dwa czasy, przeszły i przyszły, skoro przeszłego już nie ma, a przyszłego jeszcze nie ma? Teraźniejszy zaś, gdyby zawsze był teraźniejszy i nie przechodził w przeszły, nie byłby już czasem, lecz wiecznością.
W tobie, umyśle mój, mierzę czasy.
Lecz w jaki sposób zmniejsza się albo wyczerpuje czas przyszły, którego jeszcze nie ma; albo jak wzrasta przeszły, którego już nie ma, jeśli nie dlatego, że w umyśle, który tego dokonuje, są trzy czynniki. Oczekuje on bowiem, skupia uwagę, pamięta, aby to, czego oczekuje, przez to, na czym skupia uwagę, przeszło w to, co pamięta. Któż zaprzeczy, że przyszłego czasu jeszcze nie ma? Lecz jest już w umyśle oczekiwanie rzeczy przyszłych. I któż zaprzeczy, że nie ma już czasu przeszłego? Lecz jest jeszcze w umyśle pamięć rzeczy przeszłych. A któż zaprzeczy, że czas teraźniejszy nie ma rozciągłości, ponieważ w momencie przechodzi? Jednak trwa skupienie uwagi, przez które to, co ma być, spiesznie przechodzi w nieobecność.
Źródło: Św. Augustyn, Wyznania, XI, 14; XI, 27; XI, 28, fragmenty, tłum. J. Czuj.
Jaką odpowiedź daje Augustyn na pytanie: Czymże [...] jest czas
?
Dzięki jakim funkcjom umysłu człowiek, według filozofa, postrzega czas? Jakie wyróżnia jego aspekty?