Edgar Allan Poe Serce – oskarżycielem

A potem wyłamałem trzy deski z podłogi i złożyłem wszystek zespół pomiędzy dranicamidranicadranicami. A potem przystosowałem deski do dawnego miejsca tak zręcznie, tak chwacko, że żadne oko ludzkie — nawet jego oko — nie mogłoby dojrzeć nic podejrzanego. I nic nie było do zmycia, ani jednej plamy, ani jednego śladu krwi. Byłem zbyt z tym zapobiegliwy. Nic nie zostało na dnie pełnego przed chwilą cebrzyka! Cha, cha!
Gdy dokonałem tych wszystkich zabiegów, była godzina czwarta i ciemno, jak o północy. Podczas gdy zegar wydzwaniał godzinę, zapukano do drzwi od ulicy. Lekko mi było na sercu, gdy szedłem otworzyć — czegóż bowiem bać się mogłem — obecnie? [...]
Oprowadziłem mych gości po całym domu. Prosiłem, aby wszędzie zajrzeli i aby zajrzeli dokładnie. Wreszcie wprowadziłem ich do jego pokoju. [...]
Bez wątpienia — bardzo wówczas pobladłem. Lecz gawędziłem ze zdwojoną jeszcze płynnością i głosem podniesionym. Dźwięk wciąż się rozrastał — co miałem począć? Był to szmer głuchy, zdławiony, częstotliwy, szmer niezwykle podobny do tego, który wytwarza zegarek, owinięty w watę.
Oddychałem z trudnością. Urzędnicy nie słyszeli jeszcze. Zacząłem gadać szybciej i z większą gwałtownością, ale szmer wzmagał się nieustannie. Wstałem i wszcząłem spór o jakieś drobnostki w tonie wielce wzniosłym, z przydatkiem gestów popędliwych, lecz szmer się wzmagał — wzmagał nieustannie. Czemuż ci ludzie nie chcą stąd odejść? Tam i sam — ciężkimi i wielkimi krokami zacząłem odmierzać pokój, jakby rozjątrzony uwagami moich rozmówców. Lecz szmer wzrastał miarowo. O, Boże! Cóż miałem począć? Burzyłem się — plotłem trzy po trzy — przeklinałem. Poruszałem krzesłem, na którym siedziałem, szurałem nim po podłodze. Wszakże szmer wciąż trwał i wzmagał się bez końca, Krzepnął coraz bardziej — coraz bardziej i wciąż coraz bardziej. A goście wciąż gadali — i uśmiechali się — i żartowali. Możliweż to, że nic nie usłyszeli? Boże wszechmogący! Nie, nie! Słyszeli! — Domyślali się! — Wiedzieli! Bawili się jeno moim przerażeniem! Tak pomyślałem — i dotąd jeszcze tak myślę. Wszystko byłoby łatwiejsze do zniesienia, okrom tego pośmiewiska. Nie mogłem znieść dłużej tych uśmiechów! Uczułem, że albo krzyczeć muszę, albo skonać! I teraz jeszcze — czy słyszycie? — Nasłuchujcie! Coraz głośniej, coraz głośniej, wiecznie głośniej, wiecznie głośniej!
— „Nikczemni! — krzyknąłem — Nie udawajcie dłużej! Wyznaję wszystko! Zerwijcie te deski! To — tam! To — tam! To — trzepot jego straszliwego serca!”

serce Źródło: Edgar Allan Poe, Serce – oskarżycielem, [w:] Edgar Allan Poe, Opowieści niesamowite, tłum. Bolesław Leśmian, Kraków 2008, s. 82–93.

Marta Guner Rola zmysłów w opowiadaniu Edgara Allana Poego “Serce oskarżycielem”

Złowroga cisza i ciemność w pokoju, który jest głównym miejscem akcji, zostają zakłócone przez światło wydobywające się z latarni narratora [...]. Poe kreuje scenę poznania samego siebie [...]. Bohaterowie bezszelestnie przedzierają się przez otaczające ich ciemności, aby zgłębić tajemnicę własnego „ja”. Wszechobecny mrok można rozumieć po prostu jako czynnik ograniczający poznanie zmysłowe lub, metaforycznie, jako brak wiedzy o sobie. Samopoznanie jest możliwe dopiero dzięki światłu, które wydobywa się z latarni. Tak więc Poe w swoich utworach operuje przeciwstawieniem ciemności i światła na dwóch poziomach jednocześnie. Pisarz odwołuje się do percepcji bohaterów oraz uruchamia znaczenia symboliczne, tym samym wprowadza do opowiadań napięcie związane z zaślepieniem, nieświadomością i wglądem w samego siebie. [...] Bohater Poego poprzez wrażenia zmysłowe zgłębia także tajemnice własnego „ja”, jego widzenie i słyszenie skierowane jest nie tylko „poza siebie”, ale także „w siebie”. Doświadczenia zmysłowe prowadzą więc ku samopoznaniu, budowaniu wiedzy o sobie.

3 Źródło: Marta Guner, Rola zmysłów w opowiadaniu Edgara Allana Poego “Serce oskarżycielem”, „Świat tekstów”, nr 2015, s. 57–58.