Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Obraz natury ludzkiej w nowelach Edgara Allana Poego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• scharakteryzuje funkcję narracji pierwszoosobowej w noweli Serce oskarżycielem;

• wyjaśni sensy symboliczne zawarte w noweli Serce oskarżycielem;

• omówi sposób ukazania kondycji ludzkiej w nowelach Poego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się w domu z przygotowanym fragmentem tekstu.
   Interesujące wydaje się to w szczególności w zestawieniu z żywiołem, który przenika nowelistykę Poego – przewrotnością. Żywioł ten sprawia, że bohaterowie popełniają czyny dziwne, nieracjonalne. Postępują tak, mimo że może się to okazać dla nich zgubne. Przykładem jest bohater Czarnego kota – najbardziej chyba znanego tekstu Poego – który zamurowuje trupa zamordowanej małżonki w piwnicy swojego domu. Podczas inspekcji policyjnej prowadzi detektywów właśnie do tej piwnicy [...]. Ten niepotrzebny akt zuchwałości okazał się zgubny, ponieważ stukanie obudziło zamurowanego przypadkiem kota, który miauczeniem zdradził mordercę.
   Analogicznie postępuje bohater innego tekstu Poego – Zdradzieckiego serca – w którym morderca ukrywa swoją ofiarę w podłodze. Gdy inspekcja policji w mieszkaniu dobiega już końca, bohater kierowany szaleńczą zuchwałością wywołaną całkowitym triumfem proponuje mundurowym, by odpoczęli właśnie w tym miejscu, gdzie spoczywa ciało zamordowanego. Czytelnik może domniemywać, że gdyby nie to, że policjanci zostali w domu dłużej, główny bohater nie doznałby słabości i nie uległby halucynacjom, które ostatecznie sprowadziły na niego klęskę.
   Piotr Kubiński, Poe – Gombrowicz. Zbrodnia i parodia

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel pyta uczniów, jakim autorem jawi się Poe po zapoznaniu z informacją na temat dwóch jego utworów. Pyta również, czy takie historie, jak przedstawione we fragmencie tekstu, są obecnie interesujące dla czytelników i dlaczego.

2. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba przedstawia krótko informacje, które zapamiętała z przeczytanych materiałów.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów sytuacji granicznych. Pyta, jakie mogą być reakcje człowiek na takie wydarzenia. Uczniowie dyskutują na ten temat, wymieniając się poglądami.

2. Na podstawie fragmentu tekstu Serce oskarżycielem z sekcji „Przeczytaj” uczniowie układają pytania, na które odpowiedź można znaleźć w tekście. Wyznaczone osoby zadają te pytania na forum klasy, a pozostałe osoby odpowiadają na nie. Nauczyciel sprawdza w ten sposób rozumienie tekstu.

3. Uczniowie zapoznają się z prezentacją zamieszczoną w sekcji multimedialnej. Polecenia 1 i 2 wykonują wspólnie z nauczycielem.

4. Nauczyciel odtwarza w klasie nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie indywidualnie wykonują oba polecenia z tej sekcji oraz ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach, w ramach podsumowania materiału, wykonują ćwiczenia 2 i 3 zamieszczone w sekcji „Audiobook”. Chętna osoba z pary przedstawia gotowe odpowiedzi.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

3. Dyskusję podsumowującą nauczyciel może rozpocząć od pytania związanego z tematem lekcji: Jaki obraz natury ludzkiej ukazany został w nowelach Edgara Allana Poego

Praca domowa:

1. W noweli Serce oskarżycielem ważną rolę odgrywają zmysły człowieka: wzrok i słuch. Scharakteryzuj, jak je ukazano. W tym celu uzupełnij tabelę. (ćwiczenie 4 z sekcji „Audiobook”)

Materiały pomocnicze:

• Edward Kasperski, Edgar Allan Poe. Tożsamość i konteksty. Wprowadzenie do lektury, „Tekstualia” nr 1 (16) 2009.

• Edward Kasperski, Gotycyzm i śmiech. Groza, groteska i parodia u E.A. Poego, Prace filologiczne. Seria literaturoznawcza, Tom LIX. Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.