Ważniejsze fale migracyjne

Według definicji Głównego Urzędu Statystycznego migracja to przemieszczanie się ludności związane ze zmianą miejsca zamieszkania stałego lub czasowego, połączone z przekroczeniem granicy administracyjnej danej jednostki terytorialnej. Migranci, przemieszczając się szlakami, mogą to robić przy pomocy wszelkich środków transportu, zaczynając od samochodu, poprzez pociągi, samoloty, jak również kontenery towarowe na statkach transportowych czy łodzie rybackie. Szlaki dzielą się na standardowe oraz nieregularne. Standardowe wymagają od cudzoziemców okazania dokumentów i pozwoleń (na przykład na pracę w danym kraju) podczas przechodzenia kontroli granicznej. Z kolei szlaki nieregularne służą do nielegalnego przedostania się przez granicę. Wiele obostrzeń w międzynarodowym prawie wjazdowym jest przyczyną powstania tak zwanych „zielonych granic”, gdzie nielegalnie, w niewyznaczonych miejscach przekracza się punkty graniczne. Głównymi migracyjnymi szlakami nieregularnymi są kierunki z krajów uboższych do krajów bogatszych. Szlaki kształtują się ze względu na warunki polityczne, ekonomiczne oraz społeczne. Miejsca docelowe migrantów są wybierane najczęściej ze względu na położenie danego kraju. Europa, a dokładniej kraje Unii Europejskiej, są najbardziej pożądanymi kierunkami migracyjnymi ze względu na obowiązujące wewnątrz wspólnoty prawo o wolności przepływu osób. Kraje europejskie ocenia się jako bogate. Obowiązuje w nich Konwencja Genewska, nakładająca obowiązek udzielenia schronienia osobom starającym się o status uchodźcy. Od czasów II wojny światowej Unia Europejska jest najczęściej wybieranym kierunkiem migracji uchodźców. Wybierają ją głównie imigranci z Afryki i z Bliskiego Wschodu. W artykule pod tytułem Migracje na świecie autorstwa Kingi Białek i Anny Paluszek wyodrębniono kilka szlaków:

– szlak zachodni (śródziemnomorski) – granicę z Hiszpanią przekroczyło 6,7 tysięcy obywateli Syrii, Gwinei, Wybrzeża Kości Słoniowej,

– szlak centralny (śródziemnomorski) – granicę z Włochami przekroczyło 110 tysięcy obywateli Erytrei, Nigerii, krajów Afryki Subsaharyjskiej,

– szlak wschodni (śródziemnomorski) – granicę z Grecją przekroczyło prawie 200 tysięcy obywateli Syrii, Afganistanu, Pakistanu,

– szlak bałkański – granicę serbsko-węgierską przekroczyło ponad 140 tysięcy obywateli Syrii, Afganistanu, Kosowa,

– szlak wschodnio-europejski – granicę z Polską przekroczyło 717 obywateli Wietnamu, Afganistanu, Gruzji.

Wszystkie wymienione szlaki przemierzane są przez ludność, która głównie poszukuje schronienia przed niestabilną sytuacją polityczną w kraju rodzimym lub liczy na podwyższenie standardów życia. Wybór miejsca ucieczki zdominowany jest głównie przez czynnik bliskości geograficznej. Wiele osób uciekających z danego kraju wybiera jako miejsce docelowe najbliższe państwo o dogodnych warunkach.