Badanie oświetlenia pojazdu samochodowego
PLANSZA INTERAKTYWNA
Spis treści
Rodzaje światełRodzaje świateł
Badania światełBadania świateł
Kompletność i prawidłowość działania osprzętu elektrycznegoKompletność i prawidłowość działania osprzętu elektrycznego
Rodzaje świateł
Opis alternatywny dotyczy planszy interaktywnej o rodzajach świateł. Do wyboru jest osiem numerków, po których kliknięciu pojawia się nazwa świateł, opis i nagranie dźwiękowe z nim tożsame.
Numer jeden. Światła mijania „krótkie”. Symbolizuje je zielone światło, które świeci na skos w dół; jest to reflektor typu „mijania”.
Numer dwa. Światła drogowe „długie”. O tym, że są włączone, świadczy ikona przedstawiająca niebieskie światło z promieniami skierowanymi poziomo w lewo; to reflektor typu „drogowe”.
Numer trzy. Światła pozycyjne. Symbolizowane dwoma zielonymi reflektorami skierowanymi ku sobie tylnymi częściami, ich promienie rozchodzą się na zewnątrz.
Numer cztery. Światła dzienne. Sygnalizowane są przez symbol zielonego reflektora, z którego rozchodzą się rozproszone zielone kropki, zmniejszające się na zewnątrz w lewą stronę
Numer pięć. Światła awaryjne. Włączone światła sygnalizuje ikona przedstawiająca podwójny czerwony trójkąt oraz migające równocześnie symbole dwóch kierunkowskazów.
Numer sześć. Światła przeciwmgielne przednie. Symbolizuje je zielony reflektor, którego promienie są skierowane po skosie w dół w lewą stronę i przekreślone pionową falowaną linią.
Numer siedem. Światła przeciwmgielne tylne. Sygnalizowane są przez symbol przedstawiający pomarańczowy reflektor, którego promienie są skierowane w poziomie i przekreślone pionową falowaną linią.
Numer osiem. Kierunkowskazy. Ich symbolem są dwie zielone strzałki zwrócone ku sobie tylnymi częściami i rozchodzące się na zewnątrz.
Opis alternatywny dotyczy planszy interaktywnej o badaniu świateł. Do wyboru jest siedem numerków, po których kliknięciu pojawiają się nazwy czynności przeprowadzanych z oświetleniem, opis i nagranie dźwiękowe z nim tożsame.
Numer jeden. Ustawienie i właściwości świetlne. Niewłaściwie ustawione światła mogą spowodować zarówno niewystarczające oświetlenie drogi dla kierowcy, jak i oślepianie innych uczestników ruchu drogowego. Dlatego ważne jest, aby podczas badania technicznego pojazdu sprawdzić ich ustawienie. Jeśli okaże się, że światła są źle ustawione, kierowca musi je skorygować, aby pojazd mógł być dopuszczony do ruchu.
Numer dwa. Procedura kontroli świateł. Okresowa kontrola pojazdu na stacji ma na celu m.in. sprawdzenie prawidłowego działania świateł w samochodzie. Niezależnie od rodzaju reflektorów ważne jest, aby były one odpowiednio ustawione. Regulacja świateł ksenonowych jest skomplikowana i wymaga specjalistycznej wiedzy oraz sprzętu diagnostycznego. Korektę świateł należy przeprowadzić w sterowniku, aby ponowne uruchomienie samochodu nie zmieniło ich ustawienia. Regularne kontrole ustawienia świateł są kluczowe dla bezpieczeństwa na drodze, dlatego zaleca się przeprowadzanie przeglądów co najmniej kilka razy w roku, zwłaszcza po wymianie żarówki lub naprawie pojazdu po stłuczce. Należy pamiętać, że ustawienie reflektorów może być również zaburzone przez inne czynniki, takie jak zużycie pojazdu czy uszkodzenie zespołu reflektora.
Numer trzy. Światłość świateł drogowych – metody pomiaru. Światłość świateł drogowych można sprawdzić różnymi metodami pomiaru, obliczając: sumę światłości wszystkich świateł drogowych w pojeździe, która nie może być mniejsza niż 30 000 cd (dla motocykli – 12 500 cd) i nie może przekraczać 225 000 cd (dla motocykli – 120 000 cd); różnicę światłości między lewym i prawym światłem.
Numer cztery. Kontrola świateł hamowania STOP. W celu jej przeprowadzenia potrzebna jest pomoc drugiej osoby. Aby sprawdzić działanie świateł STOP, trzeba nacisnąć pedał hamulca. Osoba stojąca za pojazdem powinna ocenić intensywność świecenia świateł i prawidłowość działania.
Numer pięć. Kontrola kierunkowskazów. Kontrola świateł kierunkowskazów polega na ocenie trzech czynników – natężenia ich świecenia, pomiaru czasu ich działania oraz częstotliwości przerw światła. Działanie świateł uważa się za niezgodne z przepisami, gdy częstotliwość ich błysków jest mniejsza niż 60 cykli na minutę lub większa niż 120 cykli na minutę, a także gdy włączenie świateł następuje z opóźnieniem dłuższym niż 0,5 sekundy. Kontrola świateł przeciwmgielnych. Kontrola świateł przeciwmgielnych polega na sprawdzeniu, czy są one odpowiednio zamontowane i działają prawidłowo. Zaleca się sprawdzenie działania świateł przeciwmgielnych zarówno przednich, jak i tylnych, a także (w razie konieczności) dostosowanie ich kąta nachylenia w zależności od warunków pogodowych. Światła przeciwmgielne przednie są zazwyczaj używane w warunkach mgły, deszczu lub śniegu, aby poprawić widoczność na drodze. Światła przeciwmgielne tylne mogą być włączane tylko w przypadku gęstej mgły, aby zwiększyć widoczność pojazdu dla innych osób na drodze. Kontrola świateł awaryjnych. Kontrola świateł awaryjnych polega na sprawdzeniu, czy migają one równocześnie po obu stronach pojazdu i czy świecą wystarczająco jasno i wyraźnie. Światła awaryjne są używane w przypadku nagłej potrzeby zasygnalizowania innym uczestnikom ruchu, że pojazd znajduje się w stanie awaryjnym lub może stanowić zagrożenie na drodze. Kontrola świateł pozycyjnych. Kontrola świateł pozycyjnych polega na sprawdzeniu, czy są one zamontowane i działają prawidłowo. Światła pozycyjne są włączane podczas jazdy w nocy lub w warunkach ograniczonej widoczności, aby zwiększyć widoczność pojazdu. Światła postojowe można włączyć, gdy pojazd jest zaparkowany na drodze lub na poboczu, aby wskazać jego obecność innym uczestnikom ruchu. Kontrola świateł mijania („krótkich”) i drogowych („długich”). Kontrola świateł mijania i drogowych polega na ocenie ich jasności, kształtu wiązki światła oraz kierunku jej rozpraszania. Światła mijania („krótkie”) są używane podczas normalnej jazdy w nocy, aby oświetlić drogę przed pojazdem. Światła drogowe („długie”) są używane, gdy nie ma innych uczestników ruchu w okolicy. Pozwalają one na lepszą widoczność znacznie większego obszaru przed pojazdem.
Numer sześć. Pomiar ustawienia świateł. Odpowiednio przeprowadzona procedura pomiaru ustawienia reflektorów samochodowych wpływa na bezpieczną eksploatację pojazdu i skuteczne oświetlenie drogi. Prześledźmy kolejne kroki tego procesu. Na początek konieczne jest przygotowanie pojazdu. Należy upewnić się, że samochód znajduje się na płaskim, poziomym podłożu, co jest istotne dla dokładności pomiaru. Następnie należy przygotować specjalistyczne urządzenie pomiarowe. Może ono działać w oparciu o laser lub kamerę. Montuje się je na statywie w określonej odległości od przednich reflektorów pojazdu. Kolejnym krokiem jest włączenie światła mijania. Ważne jest upewnienie się, że są one w pełni zaświecone i osiągnęły stabilny stan, co gwarantuje dokładniejszy pomiar. Urządzenie dokonuje pomiaru kąta nachylenia wiązki światła w odniesieniu do płaskiej powierzchni. Ten kąt jest kluczowy, ponieważ wpływa na to, jak reflektory oświetlają drogę. Jeśli kąt jest poza zakresem tolerancji, konieczna jest regulacja reflektorów. Pomiar obejmuje również ocenę symetrii wiązki światła między lewym a prawym reflektorem. Oba reflektory powinny świecić równomiernie na drogę, aby nie oślepiać innych kierowców. Jeśli istnieją różnice w jasności między reflektorami, konieczne jest ich dostosowanie. W przypadku gdy pomiar wykazuje nieprawidłowości, technik przystępuje do regulacji reflektorów. Może to obejmować zmianę kąta nachylenia lub położenia reflektorów w pojeździe. Po regulacji reflektorów przeprowadza się ponowny pomiar, aby upewnić się, że reflektory są teraz właściwie ustawione.
Numer siedem. Sprawdzenie działania korektorów świateł, świateł sygnalizacyjnych oraz dodatkowych. Korektor położenia świateł to urządzenie służące do regulacji ustawienia świateł w pojeździe. Odpowiada za prawidłowe ustawienie reflektorów, gdy zmienia się rozkład masy na tył pojazdu. Zapewnia on optymalne oświetlenie drogi i zapobiega oślepianiu innych kierowców. Aby sprawdzić, czy korektor działa prawidłowo, najpierw należy zaparkować pojazd na równym podłożu i włączyć światła mijania. Następnie używa się pokrętła na korektorze, aby wyregulować reflektory. Konieczne może się okazać wykonanie regulacji zarówno dla lewego, jak i prawego reflektora. Po dokonaniu regulacji należy się cofnąć i obserwować promienie światła – powinny być równoległe do podłoża i skierowane na wprost. Jeżeli reflektory nie reagują na regulację przeprowadzaną pokrętłem lub wiązki światła nie są równoległe do podłoża, należy ustalić przyczynę i ewentualnie wymienić korektor. Ponadto jest wskazana konsultacja z profesjonalnym mechanikiem. Powinien on sprawdzić pojazd i upewnić się, że nie ma innych problemów, które mogą wpływać na nieprawidłowe działanie reflektorów. Dzięki temu pojazd będzie działał optymalnie, a kierowca i inni użytkownicy dróg będą bezpieczni.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Kompletność i prawidłowość działania osprzętu elektrycznego
Opis alternatywny dotyczy planszy interaktywnej o kompletności i prawidłowości działania osprzętu elektrycznego. Do wyboru jest sześć numerków, po których kliknięciu pojawiają się nazwy elementów pojazdu, opis i nagranie dźwiękowe z nim tożsame.
Numer jeden. Akumulator. W samochodzie znajdują się dwa główne źródła prądu: akumulator i alternator. Akumulator jest odwracalnym źródłem prądu elektrycznego, które gromadzi i udostępnia energię, przy czym proces ten wiąże się z reakcjami chemicznymi zachodzącymi wewnątrz akumulatora. Alternator natomiast działa na zasadzie przemiany energii mechanicznej na elektryczną i jest odpowiedzialny za naładowanie akumulatora podczas pracy silnika. W starszych modelach samochodów zamiast alternatora może być zamontowana prądnica. Urządzenia te działają na przemian – gdy jedno dostarcza prąd, drugie nie pracuje. Dobrze naładowany akumulator ma gęstość elektrolitu w zakresie 1,270–1,280 kg/l. Akumulator magazynuje energię elektryczną. Składa się z ogniw połączonych ze sobą elektrycznie, zamkniętych w obudowie. Wyposażony jest w końcówki biegunowe z dwoma znakami: dodatnim (+) i ujemnym (-), służące do połączenia go z układem elektrycznym samochodu za pomocą specjalnych kabli i kluczy. Do połączenia akumulatora z elektrycznym obwodem samochodu stosuje się przewody zakończone specjalnymi końcówkami zwanymi klemami, które zaciska się na odpowiednich biegunach akumulatora.
Numer dwa. Przewody. Instalacje elektryczne w nowoczesnych pojazdach składają się z przewodów o średnicy od 0,25 do 0,68 mm, dobranych zgodnie z dopuszczalną gęstością prądu, maksymalnym nagrzaniem i dopuszczalnym spadkiem napięcia. Warto zaznaczyć, że w nowych samochodach nie występują już tradycyjne przewody zapłonowe. We współczesnych silnikach samochodowych wykorzystuje się system cewek zapłonowych i świec iskrowych bezpośrednio na każdym cylindrze. W praktyce przy nowszych technologiach nie ma potrzeby wymiany tradycyjnych przewodów zapłonowych, co znacząco zmienia podejście do konserwacji i obsługi układu zapłonowego. W starszych pojazdach przewody zapłonowe mogły wytrzymać od 200 000 do 300 000 kilometrów. Obecnie optymalna konserwacja układu zapłonowego obejmuje kontrolę i ewentualną wymianę świec zapłonowych w okresach zalecanych przez producenta, które wynoszą zazwyczaj 2‑3 lata użytkowania lub 40‑60 tysięcy przejechanych kilometrów. Jeśli jednak samochód jest zasilany gazem LPG/CNG, może to skrócić okres wymiany świec. Przewody zapłonowe powinny być wymieniane tylko wtedy, gdy są uszkodzone lub izolacja jest znacznie zużyta i może powodować przebicia, co jednak jest rzadkim przypadkiem w nowszych pojazdach.
Numer trzy. Wycieraczki. Wycieraczki to układ czyszczący okna, składający się z ruchomych ramion z gumowymi końcówkami, które dopasowują się do kształtu przedniej szyby. Są zamocowane na ramionach napędzanych silnikiem elektrycznym. Tryb działania ustawia się znajdującym się w kabinie przełącznikiem. Przy wyborze trybu styki przekaźnika zamykają odpowiedni obwód, a mechanizm zaczyna pracę z określoną prędkością. Możliwe jest także uruchomienie spryskiwacza przedniej szyby. Rodzaje wycieraczek. Istnieje kilka rodzajów wycieraczek, które różnią się konstrukcją: wycieraczki bezszkieletowe – najprostszy i najlepiej sprawdzony typ wycieraczek bardzo ściśle i równo przylegających do szyb; wycieraczki szkieletowe – popularny typ wycieraczek posiadających zmodyfikowane mocowanie; wycieraczki z funkcją spryskiwania – posiadają zintegrowany spryskiwacz, co poprawia jakość czyszczenia szyby; wycieraczki hybrydowe – połączenie konstrukcji wycieraczek szkieletowych i bezszkieletowych, co przekłada się na wysoką ich jakość i skuteczność; wycieraczki szyby tylnej – zazwyczaj krótsze i bardziej wytrzymałe od wycieraczek przednich. Instalacja elektryczna wycieraczek: Napęd elektryczny - współczesne wycieraczki samochodowe są zwykle napędzane silnikiem elektrycznym, który znajduje się wewnątrz kabinowego kompartymentu. Silnik ten otrzymuje zasilanie elektryczne poprzez układ elektryczny pojazdu. Przełącznik - kierowca obsługuje wycieraczki za pomocą przełącznika. Ten przełącznik jest również częścią układu elektrycznego i umożliwia kierowcy kontrolowanie prędkości działania wycieraczek oraz ich czas pracy. Sterowanie prędkością - dla zapewnienia optymalnej widoczności w różnych warunkach atmosferycznych, wycieraczki samochodowe zazwyczaj mają kilka prędkości działania. Przełącznik pozwala kierowcy regulować prędkość wycieraczek od najwolniejszej do największej w zależności od aktualnych potrzeb. Mechanizm wycierania - silnik elektryczny napędza mechanizm wycierania, który porusza wycieraczkami w górę i w dół w rytmie określonym przez kierowcę. Guma lub gumowa osłona na końcu wycieraczki jest w kontakcie ze szklaną powierzchnią przedniej szyby, usuwając wodę i brud podczas ruchu. Sensor deszczu - w nowoczesnych pojazdach wyposażonych w zaawansowane systemy elektryczne wycieraczki mogą być wyposażone w sensory deszczu. Monitorują one poziom opadów deszczu i dostosowują prędkość wycieraczek automatycznie, aby zapewnić odpowiednią widoczność.
Numer cztery. Sygnał dźwiękowy. Obowiązujące przepisy narzucają wymóg wyposażenia samochodu w źródło sygnałów dźwiękowych, które ma służyć do ostrzegania innych uczestników ruchu drogowego o zbliżającym się pojeździe lub o jego obecności. Generowany sygnał powinien być słyszalny, ale nie może wzbudzać strachu. Sygnalizatory dźwiękowe projektuje się zgodnie z właściwościami ludzkiego słuchu, który jest najbardziej czuły w zakresie częstotliwości od 2 do 6 kHz. Sygnalizatory generują więc dźwięki w tym lub zbliżonym przedziale, gdyż niższe częstotliwości mogą być trudne do usłyszenia ze względu na hałas panujący na drogach, a wyższe – powodować dyskomfort u osób słyszących. Zasięg słyszalności dźwięku zależy od jego natężenia, czyli mocy źródła. Natężenie dźwięku jest mierzone w decybelach. Sygnalizatory w samochodach zazwyczaj wytwarzają dźwięk o natężeniu powyżej 100 dB. Budowa. Sygnalizator dźwiękowy w samochodzie składa się z obudowy, w której znajdują się dwa elektromagnesy oraz przerywacz ze stykami. Membrana umieszczona jest między kołnierzem obudowy a kołnierzem rezonatora, do niej z kolei przymocowany jest popychacz i zwora. Rezonator jest zrobiony z bakelitu, ma kanał akustyczny w kształcie ślimaka i jest zakończony tubą. Zasilanie elektryczne doprowadzane jest przez zacisk o płaskiej końcówce, który jest dostosowany do nasadki konektorowej. Zasada działania. Sygnalizator dźwiękowy w samochodzie działa w chwili pojawienia się napięcia w układzie. Obwód zamyka się poprzez uzwojenie elektromagnesów, zwarte styki przerywacza, a także masę. Prąd płynący przez uzwojenie elektromagnesów powoduje powstanie pola magnetycznego w ich rdzeniu, które przyciąga zworę oraz popychacz. Nacisk popychacza na dolną płytkę przerywacza powoduje rozwarcie styków, co skutkuje zanikiem prądu oraz pola magnetycznego w rdzeniu elektromagnesów. Membrana, nie będąc już przyciągana do elektromagnesów, pod wpływem własnej sprężystości unosi się do góry. Wraz z nią podnosi się popychacz. Dolna płytka przerywacza przyjmuje pozycję pierwotną (na co wpływa jej własna sprężystość), co powoduje zwarcie styków i rozpoczęcie całego cyklu od początku. Dźwięk powstaje dzięki wprawieniu w drgania słupa powietrza (znajdującego się w ślimaku rezonatora) przez membranę drgającą w rytmie pracy przerywacza. Aby ograniczyć iskrzenie podczas przerywania prądu, włączony zostaje kondensator.
Numer pięć. Lampki kontrolne. Lampki (kontrolki) informacyjne pełnią funkcje: informującą (zielone, niebieskie, żółte), ostrzegającą (pomarańczowe), alarmową (czerwone). Kontrolki zielone nie wpływają na możliwość jazdy samochodem; mogą informować np. o użytych w pojeździe światłach mijania. W przypadku włączenia świateł drogowych kontrolka pozostanie włączona jednocześnie z nową, odpowiadającą światłom drogowym. Kontrolki pomarańczowe ostrzegają np. o kończącym się paliwie, awarii systemu wtrysku czy źle zamkniętym wlewie paliwa. Jazda z tymi kontrolkami nie wymusza natychmiastowego zatrzymania, jednak wskazuje na problemy, które należały jak najszybciej rozwiązać. Kontrolki czerwone praktycznie nakazują zatrzymanie auta i rozwiązanie problemu. Ostrzegają np. o niezapiętych pasach, niezamkniętych drzwiach samochodu, niskim poziomie oleju, zaciągniętym hamulcu ręcznym lub awarii systemu hamulcowego.
Numer sześć. Złącza elektryczne przyczepy. Złącze elektryczne jest istotnym elementem łączącym różne układy i podsystemy elektryczne w samochodzie. Odpowiada za przesyłanie mocy i danych między różnymi częściami samochodu, takimi jak silnik, światła i system audio. Odpowiednio działające złącze elektryczne zapewnia prawidłową i wydajną pracę wszystkich systemów w samochodzie. Jeśli jednak złącze jest uszkodzone lub niekompletne, może to prowadzić do różnych problemów, np. niemożności uruchomienia samochodu lub problemów z układami elektrycznymi (nieprawidłowe działanie świateł lub systemu audio). Ponadto luźne lub źle podłączone złącze może skutkować słabą wydajnością, a nawet całkowitą awarią podłączonych systemów. Przyczepa: Światła przyczepy - jedną z głównych funkcji złącza elektrycznego jest przesyłanie sygnałów świetlnych z samochodu na przyczepę. Dzięki temu światła przyczepy, takie jak światła hamowania, kierunkowskazy, światła pozycyjne i tylne, a także światła tablicy rejestracyjnej, działają synchronicznie ze światłami samochodu. To zapewnia widoczność przyczepy, co jest niezwykle istotne dla bezpieczeństwa na drodze. Zasilanie przyczepy - złącze elektryczne umożliwia również przesyłanie zasilania z samochodu na przyczepę. Ten prąd może być wykorzystywany do zasilania różnych urządzeń na przyczepie, takich jak oświetlenie wewnętrzne, chłodziarki, gniazdka elektryczne itp. Dzięki temu można korzystać z tych urządzeń podczas podróży. Różne standardy - istnieje kilka standardów złączy elektrycznych przyczep, takich jak 7‑pin i 13‑pin, które różnią się liczbą pinów (złącz elektrycznych). Standardy te różnią się w zależności od regionu i rodzaju używanej przyczepy. Dlatego ważne jest upewnienie się, że zarówno samochód, jak i przyczepa są wyposażone w odpowiednie złącza elektryczne i że są one ze sobą kompatybilne.