1875‑1937 – lata życia Maurice'a Ravela,
1927 – powstaje Bolero Maurice'a Ravela.
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:
3) rozpoznaje i analizuje utwory muzyczne określając ich elementy, nastrój i charakter, formułuje wypowiedzi, stosując pojęcia charakterystyczne dla języka muzycznego.
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
1. Uczeń zna, rozumie i wykorzystuje w praktyce:
2) określa podstawowe elementy muzyki (rytm, melodię, harmonię, agogikę, dynamikę, kolorystykę, artykulację).
definiować pojęcie dynamika muzyczna;
wyjaśniać pochodzenie nazwy dynamika;
określać zmiany dynamiczne na przykładzie Bolera Maurice Ravela;
wymieniać instrumenty mające wpływ na zastosowanie efektu dynamicznego.
Elementy dzieła muzycznego
Każde dzieło muzyczne składa się z wielu elementów, które współdziałając ze sobą tworzą utwór muzyczny. Należą do nich: melodyka, rytmika, harmonika, agogikaagogika, artykulacjaartykulacja, dynamikadynamika i kolorystyka.
Melodyka dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość. Rytmika odnosi się do rytmu, czyli przebiegu dzieła muzycznego w czasie. Rytm składa się z dźwięków i pauz, które połączone ze sobą w różnych układach tworzą pewne wzory i organizują przepływ muzyki.
Harmonika porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze.
Agogika to element muzyki, który odnosi się do jej tempa, czyli szybkości.
Artykulacja dotyczy sposobu wydobywania dźwięku. Oznaczenia artykulacyjne określają, w jaki sposób należy grać dany dźwięk, na przykład krótko i ostro (staccato) lub płynnie przechodząc od jednego dźwięku do drugiego (legato).
Dynamika reguluje głośność dźwięku, zaś kolorystyka związana jest z jego barwą.
Przyporządkuj podane pojęcia do właściwego zbioru.
PIZZICATO, SYNKOPA, LEGATO, GLISSANDO, ĆWIERĆNUTA, LENTO, ALLEGRO, PRESTO, ÓSEMKA
Rytmika | |
---|---|
Agogika | |
Artykulacja |
Dynamika jest elementem muzycznym, który reguluje natężenie dźwięku, jego głośność. Muzyka może być wykonywana na różnym poziomie głośności, zaś w trakcie trwania utworu głośność wielokrotnie się zmienia. Zmiany te mają wpływ na wyraz dzieła muzycznego oraz na sposób odbierania go przez słuchaczy.
Polskie i włoskie nazwy dynamiki muzycznej
Kompozytorzy i muzycy posługują się słownymi określeniami w języku włoskim, które wskazują, jak cicho lub głośno należy grać. Natężenie dźwięku można jednak też mierzyć dokładnie, posługując się skalą decybelową.
Prezentacja określeń włoskich i ich polskich odpowiedników:
fff (fortissimo possibile) możliwie najgłośniej,
ff (fortissimo) bardzo głośno,
f (forte) głośno,
mf (mezzo forte) średnio głośno,
mp (mezzo piano) średnio cicho,
p (piano) cicho,
pp (pianissimo) bardzo cicho,
ppp (pianissimo possibile) możliwie najciszej.
Połącz włoskie nazwy dynamiki muzycznej z jej polskimi określeniami.
możliwie najciszej, cicho, dość cicho, głośno, bardzo cicho, dość głośno, możliwie najgłośniej, bardzo głośno
fff (fortissimo possibile) | |
ff (fortissimo) | |
f (forte) | |
mf (mezzo forte) | |
mp (mezzo piano) | |
p (piano) | |
pp (pianissimo) | |
ppp (pianissimo possibile) |
Połącz definicje połącz definicje z właściwymi pojęciami.
sposób wydobycia dźwięku., element muzyki, regulujący natężenie dźwięku, jego głośność., element muzyki odnoszący się do jej tempa, czyli szybkości.
Agogika | |
Artykulacja | |
Dynamika |
Muzyka hiszpańska
W hiszpańskim rytmie - Bolero
Film przedstawia omówienie dwóch wybranych tańców hiszpańskich - bolero oraz habanerę. Ten pierwszy to taniec stylizowany na ludowy i sięga korzeniami XVIII wieku. Habanera to taniec stylizowany oraz modny w XX wieku taniec towarzyski, wywodzący się z Kuby, ale rozpowszechniony w Hiszpanii. Do jednych z najpopularniejszych Bolero zaliczamy Bolero Maurice Ravela. Jedną z najbardziej znanych habaner jest Habanera z opery Carmen Georgesa Bizeta.
Bolero jako taneczna forma muzyczna wykorzystywana przez kompozytorów.
BoleroBolero to nie tylko hiszpański taniec, ale również forma muzyczna powstała na bazie tańca. Hiszpańska muzyka ludowa inspirowała i inspiruje kompozytorów z całego świata, którzy tworzą arcydzieła wokalne i instrumentalne.
Osiągnięcie efektu dynamicznego w Bolerze kompozytor osiągnął poprzez stopniowe dodawanie kolejnych instrumentów. Stopniowe nakładanie się partii poszczególnych instrumentów powoduje naturalne wzmacnianie natężenia dźwięku.
Wysłuchaj utworów i rozwiąż zadanie.
Przeczytaj uważnie poniższe zdania. Zaznacz, które spośród nich są prawdziwe, a które fałszywe.
Prawda | Fałsz | |
Maurice Ravel to kompozytor pochodzenia francuskiego. | □ | □ |
Do tańców hiszpańskich nie należy flamenco. | □ | □ |
Kastaniety są instrumentem często wykorzystywanym w muzyce hiszpańskiej. | □ | □ |
Bolero można tańczyć solo lub w parach. | □ | □ |
Kompozytorzy i muzycy do określania dynamiki posługują się słownymi określeniami w języku francuskim. | □ | □ |
Słownik pojęć
element muzyki odnoszący się do jej tempa, czyli szybkości.
określenie wykonawcze tempa w muzyce; prędko, ruchliwie, wesoło.
sposób wydobycia dźwięku.
hiszpański taniec ludowy oraz pochodząca od niego muzyczna forma taneczna. Bolero jako taniec pochodzi z Kastylii i Andaluzji z okresu XVIII w. i wykonywany jest w tempie umiarkowany , metrum 3/4, solo lub parami, przy wtórze instrumentów perkusyjnych, takich jak kastaniety lub tamburyn, a także gitary. Od XIX w. zaadaptowany do muzyki operowej i instrumentalnej.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; wzmacniając.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; osłabiając.
element muzyki, regulujący natężenie dźwięku, jego głośność.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; głośno.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; bardzo głośno.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; możliwie najgłośniej.
sposób wydobycia dźwięku; płynne przejście (dosłownie: ślizganie się) od jednego dźwięku do drugiego.
instrument perkusyjny składający się z połączonych ze sobą muszli drewnianych, które uderzane o siebie wydają klekoczące dźwięki.
sposób wydobycia dźwięku; wiążąc, łącząc.
określenie wykonawcze tempa w muzyce; wolno.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; na wpół głośno.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; na wpół cicho.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; bardzo cicho.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; możliwie najciszej.
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; cicho.
sposób wydobycia dźwięku na instrumentach strunowych; szarpiąc.
określnie wykonawcze tempa w muzyce; bardzo szybko.
rytm charakterystyczny, powstający przez wydłużenie dźwięku na słabej (nieakcentowanej) części taktu, przez co zyskuje on akcent.
śpiew pozbawiony tekstu słownego, oparty na samogłoskach.
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, PWN, Warszawa 1995.