R1CV0MGc76SBl

Ortografia - pisownia wyrazów z ó, rz, ż, ch, h niewymiennym

Ilustracja przedstawiająca trzy takie same szare wieże. Każda posiada cztery okna, po dwa na dwóch piętrach oraz stożkowate zwieńczenie dachu, a na nim trzy malutkie wieżyczki. Na szczycie wież po prawej i lewej stronie zatknięta biała flaga z literami: u, ó, ż. Na szczycie środkowej wieży zatknięta flaga z literami: h, ch, rz. Z niej też wychyla się przez okno kobieta o ciemnych włosach. Wspina się w jej kierunku po linie niewielka postać, której biały koń stoi na zielonej połaci pagórka. Pomiędzy wieżami pagórki, a na nich rosnące małe krzaczki, na których zamiast kwiatów widnieją różne litery. Niebo jest spokojne, pogodne. Z góry spogląda na środkową wieżę, tylko częściowo widoczna, czerwona głowa smoka.
Pisownia wyrazów z „ch”
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Pisownia wyrazów z „ch”
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Warto wiedzieć!

Z pisownią „ch” czy „h” uczniowie mają zwykle najwięcej problemów. Rozwiązując trudności związane z pisownią wyrazów z „ch” i „h”, należy nie tylko stosować zasady ortograficzne, ale również zapamiętywać te kłopotliwe słowa.

Ćwiczenie 1
R35lO3mEkemmd
„Ch' piszemy na początku w wyrazach, które trzeba zapamiętać, np.1. hałas, 2. hak, 3. chodzę, 4. harcerz.
„H" piszemy na początku wyrazów do zapamiętania np. 1. hałas, 2. hak, 3. chodzę, 4. harcerz,1. hałas, 2. hak, 3. chodzę, 4. harcerz. Wysteuje rowniez w tzw. „hałsliwych" wyrazach np. 1. hałas, 2. hak, 3. chodzę, 4. harcerz.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Przyda się więc pamięć aktora!

Polecenie 1

Oto lista trudnych słów z „h”. Czy wiesz, co oznaczają te słowa? Poszukaj definicji w słowniku ortograficznym i zapisz je poniżej.

wataha
harnaś
helioskop
juhas
Sapieha
heliocentryczny
hellenistyczny

RmWUn3TOfsjaD
Janosik - zbójnik tatrzański1713Słowacja1688Słowacja

Janosik - zbójnik tatrzański

Janosik to zbójnik tatrzański, który w latach 1688‑1713 żył na Słowacji. Według legend napadał ze swoją hordą na bogatych kupców, plebanów i magnatów, a potem pieniędzmi dzielił się z biednymi. Janosik uznawany jest na Słowacji za bohatera narodowego.

R1UKkWllXMHmA
Janosik. Harnaś z Podhala
Źródło: domena publiczna.
R1dBASWrrPDnY
Ćwiczenie 2
Dopasuj wyrazy do właściwej reguły ortograficznej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R19I3crp3BUiT
Ćwiczenie 3
Uzupełnij związki frazeologiczne wyrazami z „h”.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
ROvnb4evVxDIO
Ćwiczenie 4
Połącz sylaby tak, aby powstały wyrazy z h. HIPO Możliwe odpowiedzi: 1. GLIF, 2. CENTRYZM, 3. KRYTA, 4. NIZM, 5. LOGIA HIERO Możliwe odpowiedzi: 1. GLIF, 2. CENTRYZM, 3. KRYTA, 4. NIZM, 5. LOGIA HUMA Możliwe odpowiedzi: 1. GLIF, 2. CENTRYZM, 3. KRYTA, 4. NIZM, 5. LOGIA HEMATO Możliwe odpowiedzi: 1. GLIF, 2. CENTRYZM, 3. KRYTA, 4. NIZM, 5. LOGIA HELIO Możliwe odpowiedzi: 1. GLIF, 2. CENTRYZM, 3. KRYTA, 4. NIZM, 5. LOGIA
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RJZ0Elno0F63v
Ćwiczenie 5
Usuń litery w wyrazach i połącz je z cząstkami „ha” i „ho” tak, aby powstały nowe słowa zaczynające się na "h".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6
R11JUQRl1qoWf1
Wpisz hasła w odpowiednie miejsca krzyżówki. Każde z nich zaczyna się od „sch”. Rozwiązaniem będzie kolejne słowo, w którym „ch” występuje po spółgłosce „s”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
R13FmNMTTpEzn
Odgadnij wyrazy z „ch”, w których ktoś pozamieniał sylaby. Zapisz je poprawnie w pustych miejscach.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
RQSUuqqYybb8q
Dopasuj wyrazy pokrewne do odpowiedniej grupy.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1550YliEUu7O
Ćwiczenie 9
Dopasuj nazwy roślin i zwierząt do odpowiednich ilustracji.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Ćwiczenie 9

Wypisz nazwy roślin i zwierząt, które będą zawierały „ch”.

R1Fo5CqdsMtpX
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Zanotuj poniżej jak najwięcej imion z „H” i „Ch”.

R1UP1lVwwcLys
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 10
RSlz6tHZKDq3L
Połącz przymiotniki z rzeczownikami. Dobierz słowa w odpowiednie pary, tworząc związki wyrazowe.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RKhy2pbtg044f
Ćwiczenie 11
Przyporządkuj wyrazy z „h” do odpowiedniej grupy.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12
RzpEjvJjFboGi
Odczytaj „hałaśliwe” wyrazy zapisane wspak. Ułóż je w kolejności alfabetycznej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 13
Rths7HzNKRyGG
W środkową kolumnę tabeli wpisz „ch” lub „h” tak, aby powstał wyraz zawierający te litery.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 14
R1akG9F2ukd1X
Uzupełnij tekst pt. „Hrabia i chińska herbata”, wstawiając odpowiednio „ch” lub „h”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 15

Z tekstu „Hrabia i chińska herbata” wpisz w odpowiednie pola przykłady wyrazów.

R1bNnCosGfCcm
Spotkawszy na ulicy Marka, bardzo się ucieszyła. (Uzupełnij) Zamykać okna, bo przeciąg! (Uzupełnij) Robiąc zakupy, zastanawiał się, czy starczy mu pieniędzy. (Uzupełnij) Słuchanie głośnej muzyki po 22.00 zabronione!.
Ćwiczenie 16
RHhudgEfn2jxc1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 17
RLa91QwdexsvB1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R3ZAdAufxeUgg
Ćwiczenie 18
W poniższej rymowance zaznacz wyrazy zaczynające się na „ch” i „h”. Czy znasz odpowiedź na pytanie zawarte w ostatnim wersie?
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 19
RxKFTJxUeopKZ
Połącz wyrazy w pary tak, aby powstały związki wyrazowe.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 20
R1bsBtqLGEQQ0
Uzupełnij wyrazy, wstawiając w wolne miejsca „ch” lub „h”.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 21
R1HB3NMDcn3Dj
Rozwiąż krzyżówkę. Odgadnij i wpisz hasła. Każde z nich zawiera literę „h”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Ułóż i zapisz poniżej krótkie dyktando zawierające dziesięć wyrazów z „ch” niewymiennym.

RT3bR5j5hW2nh
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Napisz opowiadanie o harnasiu z Podhala, wykorzystując wszystkie wyrazy: harnaś, Podhale, czyhać, hasać, halny, hasło, hałas, historia, huk, juhas, hojny.

RgQ8tA0V7Xd50
(Uzupełnij).

Gra interaktywna utrwalająca pisownię „h”

Zapoznaj się z instrukcją gry i odgadnij hasła. Gra składa się z dwóch etapów, za udzielenie prawidłowej odpowiedzi gracz otrzymuje punkty. Zagraj z koleżanką lub kolegą.

R1XFeWxaUQp8m
GRA EDUKACYJNA utrwalająca pisownię „h”
GRA EDUKACYJNA „Utrwalająca pisownię h”
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.