Charakterystyka poszczególnych technik masażu klasycznego i ich wpływ na opracowywaną tkankę
W masażu klasycznym zastosowanie mają następujące techniki: głaskanie, wyciskanie, rozcieranie, ugniatanie, wałkowanie, rolowanie, uciski, oklepywanie, wstrząsanie, wibracja. Poniżej przedstawiono dokładną charakterystykę każdej z nich.
Głaskanie
Jest techniką, która w masażu klasycznym zawsze zaczyna i kończy masaż, oraz którą przeplata się pozostałe techniki. Głaskanie wykonuje się, wykorzystując: powierzchnię dłoniową ręki (całą lub jej część), grzbietową powierzchnię ręki (całą lub jej część), rękę zaciśniętą w pięść, kłęb kciuka, kłębik palca małego, całą powierzchnię dłoniową kciuków. Głaskania początkowe powinniśmy zacząć od powierzchownych i stopniowo zwiększać ich siłę celem opracowania głębszych warstw. Ręka masażysty bez względu na wybór metody głaskania powinna przez cały czas przylegać do skóry pacjenta, dostosowując się do wszelkich nierówności. Głaskanie powinno być przeprowadzane zdecydowanym ruchem, jednakże bez nadmiernego ucisku, w tempie około 25 ruchów na minutę. W wyjątkowych przypadkach, jeżeli istnieją przeciwwskazania do wykonania pozostałych technik, można wykonać masaż jedynie za pomocą techniki głaskania.
Wpływ głaskania na opracowywane elementy tkanek:
skóra – usunięcie rogowaciejącego naskórka, opróżnienie gruczołów potowych i łojowych i ich aktywizacja, stymulacja procesu oddychania skórnego, rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych – przyspieszenie krążenia, efekt przekrwienia, podniesienie temperatury skóry, zwiększenie elastyczności;
naczynia krwionośne – pobudzenie krążenia w naczyniach włosowatych, przesunięcie krwi w naczyniach krwionośnych zgodne z kierunkiem masażu, przyspieszenie odpływu krwi żylnej i poprawa odżywienia tkanek;
naczynia chłonne – opróżnienie naczyń chłonnych, przyspieszenie krążenia płynów międzytkankowych i wytworzenie limfy;
nerwy – stymulacja zakończeń nerwów czuciowych – informacja o dotyku i ewentualnym nieznacznym ucisku, zmniejszenie pobudliwości układu nerwowego;
mięśnie – wzrost kurczliwości mięśni, przygotowanie mięśni do pozostałych technik masażu.
Wyciskanie
Jest odmianą głaskania, a polega na wykonywaniu ruchów jednorącz lub oburącz z jednakowym uciskiem. Z uwagi na fakt, że wyciskanie jest intensywniejszą techniką od głaskania, oddziałuje na głębiej położone warstwy skóry. Opróżnia naczynia chłonne i krwionośne, pobudza wolne zakończenia nerwów.
Rozcieranie
Jest znacznie bardziej energiczną techniką, oddziałującą na tkanki zdecydowanie intensywniej niż głaskanie. Jej główne zadanie to szybkie rozgrzanie tkanek i przygotowanie ich do dalszych etapów masażu. Rozcieranie polega na wykonywaniu okrężnych ruchów w danej, masowanej części ciała z wywieraniem większego nacisku niż w przypadku głaskania. Rozcieranie wykonuje się, wykorzystując powierzchnię: opuszek palców II–V obu rąk (lub jednej), poszczególnych opuszek palców, kłębu kciuka, podstawy ręki, opuszki kciuka lub opuszek obu kciuków. Okrężne i półkoliste ruchy rąk i jej elementów mają za zadanie rozdzielać i rozgniatać tkanki, dzięki czemu technika ta stanowi cenny element podczas masażu różnego rodzaju zrostów, blizn, stawów, ścięgien. Szczególną uwagę zwraca się na rozcieranie miejsc, gdzie brzuśce mięśniowe przechodzą w ścięgna, oraz miejsc przyczepów mięśniowych. Rozcieranie przeprowadza się w tempie 60–100 ruchów na minutę, ze zmiennym uciskiem, aby dotrzeć do jak najgłębszych warstw.
Wpływ rozcierania na opracowywane elementy tkanek:
skóra – przekrwienie skóry poprzez przyspieszenie krążenia;
naczynia krwionośne – zwiększenie przepływu żylnego i tętniczego, rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie krążenia krwi;
nerwy – zmniejszenie pobudliwości nerwowej;
mięśnie – rozluźnienie mięśni, przegrzanie tkanki mięśniowej, szybsze odprowadzanie metabolitów oraz doprowadzanie składników odżywczych.
Ugniatanie
Stanowi główną część masażu klasycznego i jest przede wszystkim wykorzystywane w opracowywaniu mięśni. Technikę tę wykonuje się, wykorzystując chwyt szczypcowy lub pęsetowy, przesuwając tkankę w odpowiednim kierunku - do najbliższych węzłów chłonnych. Ugniatanie można wykonać również kciukiem i wskazicielem lub stawami międzypaliczkowymi bliższymi ręki. Ruch podczas ugniatania może być prowadzony punktowo lub w formie przesuwania. Podczas ugniatania dochodzi do uniesienia mięśnia lub jego części i przesunięcia go „falą” w odpowiednim kierunku w tempie około 40–50 ruchów na minutę. Ugniatanie nie może powodować bólu i dyskomfortu pacjenta. Ugniatania poprzeczne pobudzają mięśnie, zaś podłużne działają rozluźniająco na mięśnie.
Wpływ ugniatania na opracowywane elementy tkanek:
nerwy – pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego;
mięśnie – pobudzenie włókien mięśniowych do skurczu, podniesienie napięcia, zwiększenie odżywienia mięśni, przyspieszenie procesów regeneracyjnych;
ścięgna i powięź – zwiększenie elastyczności.
Uciski
Odmiana techniki ugniatania wykonywania za pomocą rytmicznego uciskania tkanek. Technikę tę charakteryzuje brak etapu uniesienia brzuśca mięśniowego, dlatego nie łączy się jej z techniką ugniatania. Uciski wykonuje się w sposób równoczesny po obu stronach tkanki lub naprzemiennie. Działanie ugniatania polega na przemieszczaniu w tkankach krwi żylnej oraz chłonki, zmniejszenie napięcia mięśni. Ucisk tkanki nie powinien z założenia być intensywny i nie powodować powstania dolegliwości bólowych.
Wałkowanie
Jest to odmiana ugniatania wykorzystywana w masażu ramion lub ud. Wałkowanie jest kompilacją głaskania, rozcierania i ugniatania i jego działanie jest wypadkową wszystkich tych technik. Aby wykonać tę technikę, masażysta układa ręce przeciwstawnie na ramieniu lub udzie pacjenta – jedną od góry, drugą od dołu. Palce obu rąk masażysty są ustawione przeciwnie do siebie. Ruch prowadzony jest poprzecznie do osi długiej masowanej kończyny. Ruch wykonuje się energicznie, zachowując dosercowy kierunek masażu.
Rolowanie
Jest również odmianą ugniatania wykorzystywaną przede wszystkim w masażu grzbietu i uda. Rolowanie polega na przesuwaniu masowanej tkanki pomiędzy kciukiem i pozostałymi palcami wzdłuż lub w poprzek masowanej części ciała. Ruch wykonuje się powoli, oburącz lub jednorącz. Z uwagi na fakt, że rolowanie jest odmianą ugniatania, ma taki sam wpływ jak ta właśnie technika.
Oklepywanie
Jest najbardziej energiczną techniką masażu klasycznego, a jej zadanie to wywołanie w krótkim czasie maksymalnego przekrwienia danej części ciała. Ruchy podczas oklepywania powinny przypominać bezbolesne uderzenia, które szybko następują po sobie w tempie około 100 ruchów na minutę. W trakcie wykonywania technik oklepywania masażysta powinien mieć rozluźnione mięśnie kończyn górnych, aby utrzymać stały rytm i tempo techniki. Masażysta musi dodatkowo pamiętać, aby pacjent w trakcie wykonywania tej techniki był całkowicie rozluźniony oraz aby w trakcie wykonywania techniki uderzać poprzecznie w mięśnie aby nie rozerwać włókien mięśniowych.
Oklepywanie można wykonać w formie:
„miotełek” – masażysta układa ręce w poprzek masowanej części ciała, powierzchnią dłoniową zwróconą do siebie (palce pozostają lekko odwiedzione oraz lekko zgięte w stawach międzypaliczkowych), ruch oklepywania wyprowadza z nadgarstków, wykonuje go boczną stroną małych palców; następują naprzemienne „wymiatające” uderzenia;
„miseczek” – masażysta układa ręce w poprzek masowanej części ciała, powierzchnią dłoniową zwróconą w kierunku pacjenta, palce rąk ma złączone i delikatnie zgięte w stawach śródręczno‑paliczkowych, a wyprostowane w pozostałych stawach. Kciuk powinien być cały czas przywiedziony do palca wskazującego. Ruch naprzemiennego oklepywania wykonywany jest ze stawów łokciowych przy ustabilizowanych nadgarstkach;
„siekania” – masażysta układa ręce w poprzek masowanej części ciała, powierzchnią dłoniową zwróconą do siebie (palce wyprostowane we wszystkich stawach), ruch oklepywania wykonuje boczną stroną małych palców. Naprzemienne oklepywanie prowadzone jest ze stawów łokciowych przy ustabilizowanych nadgarstkach;
oklepywania opuszkami – masażysta wykonuje tę technikę, uderzając naprzemiennie masowaną okolicę opuszkami palców II–V jednej ręki lub obu rąk. Jeśli opuszki palców uderzają równocześnie jest to oklepywanie „widelcowe” stosowane na dłoniowej części ręki lub podeszwowej stronie stopy. Jeśli opuszki uderzają naprzemiennie jest to delikatniejsze oklepywanie „fortepianowe” stosowane np. na twarzy.
Wpływ silnego oklepywania na opracowywane elementy tkanek:
nerwy – zwiększenie pobudliwości wolnych zakończeń nerwowych w skórze;
mięśnie – pobudzenie do skurczu (efekt szybkich, krótkich, następujących po sobie uderzeń), zwiększenie napięcia;
naczynia krwionośne – rozszerzenie naczyń krwionośnych.
Wpływ słabego oklepywania na opracowywane elementy tkanek:
nerwy – zmniejszenie pobudliwości wolnych zakończeń nerwowych w skórze,
mięśnie – zmniejszenie napięcia,
naczynia krwionośne – skurcz naczyń, zmniejszenie przepływu krwi.
Wibracja
Jest to technika masażu klasycznego wykorzystująca drgania ręki masażysty uzyskane dzięki silnemu napięciu mięśni kończyny górnej. Wibrację wykonuje się poprzez przyłożenie dłoniowej powierzchni ręki do masowanej części ciała, następnie masażysta napina maksymalnie, izometrycznie mięśnie kończyny górnej i przesuwa rękę wzdłuż osi masowanej części ciała lub pozostawia ją w miejscu. Należy pamiętać o tym, iż jest to bardzo męcząca technika i dlatego masażysta powinien wykonywać ją jedynie przez kilkanaście sekund.
Wibrację dzieli się na:
labilną – masażysta przesuwa rękę wzdłuż osi masowanej części ciała, np. podczas masażu grzbietu,
stabilną – masażysta przykłada rękę w centralnej części masowanej części ciała (drgania rozchodzą się we wszystkich kierunkach), np. masaż pośladka.
Wpływ słabej wibracji na opracowywane elementy tkanek:
nerwy – zmniejszenie pobudliwości;
mięśnie – zmniejszenie napięcia mięśniowego.
Wpływ silnej wibracji na opracowywane elementy tkanek:
nerwy – zwiększenie pobudliwości ośrodkowego układu nerwowego;
mięśnie – zwiększenie napięcia mięśniowego;
naczynia krwionośne – zwiększenie ciśnienia krwi, zwolnienie tętna.
Wstrząsanie
Jest to technika polegająca na wykonywaniu dynamicznych drgań mechanicznych o małej częstotliwości i dużej amplitudzie. Wykonuje się ją średnio w tempie 180‑240 ruchów na minutę w amplitudzie około 20 cm. Wyróżnia się technikę wstrząsania bezpośredniego, kiedy drgania wykonuje ręka masażysty oraz pośredniego, kiedy masażysta wstrząsa całą kończyną. Wstrząsanie ma działanie obniżające napięcie mięśniowe, uelastycznia tkankę łączną, obniżające pobudliwość układu nerwowego oraz poprawia krążenie obwodowe.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści