Ważne daty

Edvard Grieg

Norweski pianista, dyrygent i kompozytor o międzynarodowej sławie.

RX56TYf404EAN1

Czarno-biała fotografia przedstawiająca Edvarda Griega. Mężczyzna z bujna, lekko falowaną fryzurą. Miał siwego, gęstego wąsa. Ubrany w białą koszulę oraz czarną muchę i frak.

Urodził się w Bergen, gdzie jego ojciec i dziadek, pochodzący ze szkockiej rodziny, byli brytyjskimi konsulami. Matka, Gesine Judith Hagerup, była pianistką, pisała wiersze i sztuki teatralne. To u niej Edvard Grieg uczył się gry na fortepianie. Edukację kontynuował w Niemczech, w lipskim konserwatoriumKonserwatoriumkonserwatorium, gdzie jego nauczycielami byli Ignacy Moscheles (fortepian) oraz Carl Reinecke (jego uczniami byli również tak wybitni kompozytorzy, jak Leoš Janáček, Isaac Albéniz czy Max Bruch).

R1PaCME90AtaT1

Czarno-biała fotografia przedstawiająca rodziców Edvarda Griega. Zdjęcie portretowe - kobieta siedzi, ma długą, falbaniastą suknię, na głowie czepek. Ma poważny wyraz twarzy, wpatruje się w fotografa. Mężczyzna stoi po lewej stronie ramienia kobiety. Również jest poważny, ubrany w białą koszulę i czarny frak.

Zaczął komponować jeszcze przed wyjazdem na studia, a po powrocie w roku 1862 dał swój  pierwszy koncert w Norwegii, wykonując m.in. własne utwory. W 1863 r. osiadł w Kopenhadze, gdzie zetknął się z wieloma wybitnymi postaciami, m.in. z Hansem Christianem Andersenem oraz duńskim kompozytorem Johanem Peterem Emiliusem Hartmannem. W 1864 r. założył towarzystwo Euterpe, działające na rzecz współczesnej muzyki skandynawskiej, jednak po trzech latach wycofał się z niego. Jesienią 1866 r. przeniósł się do Christianii (obecnie Oslo), gdzie pracował jako dyrygent oraz organizował koncerty abonamentowe.

Muzyką norweską zainteresował się w połowie lat sześćdziesiątych XIX w., do czego przyczyniła się znajomości z norweskim pisarzem Björnstjernem Björnsonem oraz kompozytorem Rikardem Nordraakiem. Grieg sam zaczął notować melodie ludowe, które następnie w różny sposób wykorzystywał w swoich utworach.

RC3PRV9iyt20F

Ilustracja interkatywna przedstawia instrument muzyczny hardingfele. Budową przypomina skrzypce, jest to instrumentem strunowy. Jest brązowego koloru. Na fotografii widać także rękę trzymającą instrument i zarys postaci. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Grieg czerpał także z norweskich wirtuozów ludowych, grających na specyficznym instrumencie – hardingfele (skrzypce z 4 lub 5 dodatkowymi strunami burdonowymi, pozwalającymi na grę wielogłosową).

Ilustracja interkatywna przedstawia instrument muzyczny hardingfele. Budową przypomina skrzypce, jest to instrumentem strunowy. Jest brązowego koloru. Na fotografii widać także rękę trzymającą instrument i zarys postaci. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Grieg czerpał także z norweskich wirtuozów ludowych, grających na specyficznym instrumencie – hardingfele (skrzypce z 4 lub 5 dodatkowymi strunami burdonowymi, pozwalającymi na grę wielogłosową).

1

1. Grieg czerpał także z norweskich wirtuozów ludowych, grających na specyficznym instrumencie – hardingfele (skrzypce z 4 lub 5 dodatkowymi strunami burdonowymi, pozwalającymi na grę wielogłosową).

Twórczość Edvarda Griega

Początkowo twórczość Edvarda Griega wykazywała wpływy Roberta Schumanna (1810‑1856) i Feliksa Mendelssohna (1809‑1847). Z czasem wykształcił swój własny język, w którym dużą rolę odgrywała liryka i subtelna nastrojowość. Kompozytor często odmalowywał klimat i nastrój północnego krajobrazu poprzez nawiązywanie do melodii, tańców i harmonii ludowej. Swoje utwory wiązał również z literaturą, norweskimi sagami, legendami oraz poezją ludową.

Czerpałem z bogatego skarbca pieśni ludowych mego kraju i próbowałem z tych nieznanych dotąd objawień duszy ludu norweskiego stworzyć sztukę narodową – Edvard Griegm7186b74b1e58a67a_0000000000005Edvard Grieg.

Dzięki niezwykle lirycznej i emocjonalnej twórczości Edvard Grieg został nazwany przez Hansa von Bülowa Chopinem Północy. Sam kompozytor twierdził, iż to Chopin nauczył go pisać po norwesku, w czym nie był odosobniony – wielu kompozytorów i krytyków XIX w. uważało, iż to Fryderyk Chopin pokazał, jak można korzystać z ludowego skarbca.

Edvard Grieg jest autorem utworów znanych i chętnie wykonywanych na całym świecie. Jednym z nich jest Koncert fortepianowy a‑moll – jedyny w twórczości Griega. Kompozytor napisał go mając zaledwie 25 lat. Utwór ten zrobił duże wrażenie na Ferencu Liszcie, który nie szczędził Griegowi pochwał i słów zachęty do dalszej pracy.

Kompozycja ta przepojona jest liryzmem oraz silnymi kontrastami nastrojowymi.

Kolejnym dziełem o światowej sławie są dwie suity Peer Gynt. Inspiracją do napisania utworów stał się dramat Henryka Ibsena. Tekst opisuje fantastyczne przygody znanego z norweskich podań Peera (Piotra) Gynta, nicponia i włóczęgi.

R6wAXK9rWSDoJ1

Ilustracja przedstawia szkic Henryka Ibsena. Starszy mężczyzna z brodą i dłuższymi włosami. Ubrany w długi płaszcz. Wyraz twarzy ma poważny, jakby smutny. Dłonie ma zaplecione na wysokości brzucha.

W suitachSuitasuitach odnaleźć można następujące części:

I suita:

• Poranek – obrazujący wschód słońca

• Śmierć Azy – przejmująca ilustracja do sceny umierania Azy, matki Peera Gynta

• Taniec Anitry – egzotyczny taniec utrzymany w charakterystycznym rytmie mazurka

• W grocie króla gór – różne potworki prześladują Peera Gynta za uwiedzenie córki Króla Gór

II suita:

• Porwanie narzeczonej. Skarga Ingridy – Peer Gynt uprowadza pannę młodą, Ingridę, w zemście za nieprzychylne przyjęcie, z jakim spotkał się ze strony gości

• Taniec arabski – ma charakter jeszcze bardziej orientalny niż Taniec Anitry z I części suity

• Powrót Peera Gynta – statek Peera Gynta tonie podczas burzy, ale on jeszcze raz wychodzi cało z tarapatów

• Pieśń Solwejgi – najbardziej znana część tej suity; Solwejga wierna swojej pierwszej miłości, siedzi przed chatą w górach i śpiewa. Nie widzi jednak zbliżającego się Peera Gynta, straciła wzrok płacząc z rozpaczy za nim przez tyle lat.

Dwie suity są jednym z nielicznych przykładów, kiedy to muzyka stała się popularniejsza od literackiego pierwowzoru. Ciekawy jest fakt, iż premiera Peera Gynta w Paryżu połączyła nazwiska trzech najsławniejszych norweskich artystów: Henryka Ibsena, Edvarda Griega oraz Edvarda Muncha, który był autorem plakatu.

Rm0Zw521e5YUn

Ilustracja interaktywna przedstawia plakat suit „Peer Gynt” autorstwa Edvarda Muncha. Dwie kobiety, w oddali widać wzgórza. Kobieta na przodzie ma smutną twarz, jakby zniszczoną. Ma długie włosy. Druga kobieta w oddali patrzy w dal, nie widać jej twarzy. Ma długie włosy i ubrana jest w długą suknię. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Edvard Grieg, Peer Gynt. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym charakterem.

Ilustracja interaktywna przedstawia plakat suit „Peer Gynt” autorstwa Edvarda Muncha. Dwie kobiety, w oddali widać wzgórza. Kobieta na przodzie ma smutną twarz, jakby zniszczoną. Ma długie włosy. Druga kobieta w oddali patrzy w dal, nie widać jej twarzy. Ma długie włosy i ubrana jest w długą suknię. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Edvard Grieg, Peer Gynt. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym charakterem.

1

1. Utwór: Edvard Grieg, Peer Gynt {audio}

Wśród znanych utworów znaleźć można także Suitę z czasów Holberga.

Kompozycja została napisana z okazji 200. rocznicy urodzin komediopisarza Ludwika Holberga – twórcy duńskiego języka literackiego i dramatu narracyjnego, nazywanego ojcem teatru duńskiego.

Życie Holberga przypadło na czasy Haendla i Bacha, stąd Grieg wybrał tu formę suity, tworząc cykl tańców stylizowanych. Jest to jeden z najwcześniejszych utworów instrumentalnych naśladujących styl muzyki XVIII w.

Oprócz wielkich dzieł orkiestrowych Edvard Grieg pisał także utwory fortepianowe często łączone w zbiory jako tzw. utwory liryczne, utwory kameralne oraz pieśni. Utwory te również są niezwykle śpiewne, przepojone subtelną nastrojowością oraz emocjami.

Edward Grieg, aktywny do ostatniej chwili, zmarł w Bergen. Został pochowany w grocie skalnej nad fiordem w pobliżu swego domu.

R1Ue4IhgtsuBT1

Ilustracja przedstawia grób Edvarda Griega, który znajduje się w skale. Skały są szare i obrośnięte mchem.

Prezentacja pt. Koncert fortepianowy a‑moll op. 16

Zadania

Słownik pojeć

Źródło:

sjp.pwn.pl

Biblioteka muzyczna