Bakterie - organizmy wszędobylskie
Choroby bakteryjne i ich profilaktyka
Bakterie pasożytnicze są przyczyną wielu chorób człowieka, ale także roślin i zwierząt. Ich niewielkie rozmiary i szybkość, z jaką się rozmnażają, sprawiają, że łatwo rozprzestrzeniają się w środowisku. Dlatego bez trudu zakażają inne organizmy.
Bakterie powodują choroby zakaźne człowieka
BakterieBakterie są prokariotycznymi organizmamiprokariotycznymi organizmami jednokomórkowymi. Wiele z nich żyje w innych organizmach. Niektóre zamieszkują inne organizmy żyjąc z nimi w symbioziesymbiozie, podczas gdy inne są pasożytamipasożytami i mogą wywoływać groźne w skutkach choroby.
Chorobami wywoływanymi przez bakterie są m.in. gruźlica, borelioza, tężec i salmonelloza.
Gruźlica – zakaźna choroba rozwijająca się najczęściej w płucach, wywołana przez bakterię nazywaną prątkiem gruźlicy. Objawia się gorączką, kaszlem, któremu towarzyszy ból w klatce piersiowej, oraz spadkiem masy ciała. Prowadzi do osłabienia organizmu, a nawet śmierci.
Borelioza – groźna choroba bakteryjna powodowana przez krętki z rodzaju Borrelia, przenoszone przez kleszcze. Pierwszym i częstym objawem boreliozy jest rumień wędrujący. Pojawia się on najpierw w miejscu ukąszenia przez kleszcza, a następnie „wędruje” w inne miejsca na skórze. Jego wykrycie powinno skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza. Borelioza atakuje wiele układów powodując m.in. przewlekły ból stawów, problemy z sercem czy porażenia nerwów.
Tężec – groźna choroba układu nerwowego wywołana laseczką tężca. Charakterystycznym objawem tężca są zwiększone napięcie mięśni i ich silne skurcze prowadzące do drgawek i ostatecznie zatrzymania oddychania. Do zarażenia dochodzi po skaleczeniu, kiedy rana zostanie zanieczyszczona ziemią lub zetknie się z przedmiotem (np. narzędziem ogrodniczym), zawierającymi bakterie.
Salmonelloza – bakteryjna choroba układu pokarmowego. Wywołana pałeczkami salmonelli. Objawia się gorączką, biegunką oraz silnymi bólami brzucha z nudnościami i wymiotami.
W 1928 r. szkocki lekarz i mikrobiologmikrobiolog Alexander Fleming zauważył, że hodowane przez niego bakterie gronkowca nie rosną w obecności pędzlaka – niewielkiego grzyba, który na różnych powierzchniach tworzy pleśń. Spostrzeżenie to nasunęło Flemingowi przypuszczenie, że komórki tego grzyba wytwarzają substancję szkodliwą dla bakterii, nazwaną później penicylinąpenicyliną (od łacińskiej nazwy grzyba –Penicillium). Obecnie penicylina jest powszechnie stosowana jako lek przeciwbakteryjny w przebiegu wielu infekcji. W 1945 r. Fleming został laureatem Nagrody Nobla za jej odkrycie.
Chorobom bakteryjnym można zapobiegać
Bakterie rozprzestrzeniają się w otoczeniu na różne sposoby:
bezpośrednio z człowieka na człowieka;
za pośrednictwem zwierząt;
poprzez zabrudzone rany;
z pokarmem.
Profilaktyka zdrowotnaProfilaktyka zdrowotna ma na celu zapobieganie chorobom. Higieniczny i zdrowy styl życia, w tym zdrowa dieta i aktywność fizyczna, mogą pomóc uniknąć zakażenia chorobami wywoływanymi przez bakterie.
Profilaktyka chorób bakteryjnych zależy od rodzaju choroby oraz bakterii, które je wywołują i obejmuje:
przestrzeganie zasad higieny;
przemywanie ran;
stosowanie środków odstraszających pasożyty, które przenoszą bakterie;
unikanie spożywania nieświeżego pożywienia;
szczepieniaszczepienia ochronne i surowice odpornościowe.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/Ric3UJQ07xsva
Film ukazuje drogi w jaki sposób rozprzestrzeniają się bakterie, sposoby ich unikania oraz jak je skutecznie zwalczać.
Zapoznaj się z filmem i wymień pokarmy, na które trzeba szczególnie uważać latem, aby nie zarazić się salmonellozą.
Wyjaśnij, dlaczego należy unikać kontaktu z osobami chorymi na gruźlicę.
To ważne!
Bakterie wywołują wiele różnych chorób człowieka, między innymi gruźlicę, boreliozę, tężca i salmonellozę.
Na pożegnanie
1. Gruźlica, 2. Borelioza, 3. Salmonelloza, 4. Tężec – objawy infekcji to symptomy podobne do grypy, a także drętwienie kończyn i języka, przewlekły ból stawów oraz wysypka skórna i objawy ze strony układu nerwowego, w tym stany depresyjne.
1. Gruźlica, 2. Borelioza, 3. Salmonelloza, 4. Tężec – objawia się zaburzeniami czucia, bólami głowy, wzmożonym napięciem mięśni oraz drgawkami.
1. Gruźlica, 2. Borelioza, 3. Salmonelloza, 4. Tężec – objawia się gorączką, biegunką oraz silnymi bólami brzucha z nudnościami i wymiotami.
Wymień jaką drogą zakażenia przenoszą się gruźlica, tężec, borelioza i salmonelloza. Opisz w jaki sposób można zapobiegać tym chorobom.
Wskaż dwie zasady profilaktyki chorób bakteryjnych, które należy stosować, aby uniknąć zakażenia laseczką tężca. Odpowiedź uzasadnij.
Wyjaśnij:
dlaczego wniknięcie do organizmu zaledwie kilku niewidocznych „gołym okiem” chorobotwórczych bakterii może w ciągu kilku dni spowodować wystąpienie objawów chorobowych;
*dlaczego objawy chorobowe nie pojawiają się tuż po infekcji, tylko dopiero po pewnym czasie.
Ułóż zestaw 3 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o chorobach bakteryjnych i ich profilaktyce. Do każdego pytania w zadaniu podaj 4 proponowane odpowiedzi, ale tylko jedna ma być prawidłowa. Pytanie z odpowiedziami wyślij Twojemu nauczycielowi, który włączy je do quizu Milionerzy.
Za Tobą część modułu o chorobach bakteryjnych. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.