E-materiały do kształcenia zawodowego

Cięcie rur

MEC.04. Montaż systemów rurociągowych - Monter systemów rurociągowych 712613

bg‑turquoise

Cięcie rur różnymi metodami

ATLAS INTERAKTYWNY

7

Spis treści

1. Cięcie rur przy pomocy obcinaka ręcznego1. Cięcie rur przy pomocy obcinaka ręcznego

2. Cięcie rur przy pomocy nożyc ręcznych2. Cięcie rur przy pomocy nożyc ręcznych

3. Cięcie rur przy pomocy piły tarczowej akumulatorowej3. Cięcie rur przy pomocy piły tarczowej akumulatorowej

4. Cięcie rur przy pomocy piły szablastej akumulatorowej4. Cięcie rur przy pomocy piły szablastej akumulatorowej

5. Cięcie rur przy pomocy ręcznej diamentowej pilarki łańcuchowej5. Cięcie rur przy pomocy ręcznej diamentowej pilarki łańcuchowej

6. Cięcie rur przy pomocy palnika do cięcia gazowego6. Cięcie rur przy pomocy palnika do cięcia gazowego

1

1. Cięcie rur przy pomocy obcinaka ręcznego

R18EtOayrpBiG
Na zdjęciu widoczny jest pracownik kucający przy skrzynce i trzymający w dłoniach rurę o małym przekroju wraz z przecinarką. Przykłada rurę do narzędzia w celu dokonania cięcia. Ilustracja zawiera pięć punktów interaktywnych wraz z audio. 1. Montaż klimatyzacji w budynku jednorodzinnym. Cięcie rur miedzianych stosowanych do przepływu czynnika chłodzącego, wykonywane przy pomocy obcinaka ręcznego. Pod spodem pasek z nagraniem, do odtworzenia‑treść tożsama z tą ujętą w punkcie. 2. Ręczna przecinarka do rur zbudowana jest z korpusu, noża, rolek prowadzących, pokrętła i gratownika. Na zdjęciu widoczna jest ręczna przecinarka do rur wraz z oznaczeniem elementów jej budowy. Składa się z korpusu, wewnątrz którego znajduje się ostrze i rolki. Rękojeść zakończona jest pokrętłem. 3. Cięcie należy wykonać przez przyłożenie rury do przecinarki i dociągnięcie pokrętłem, a następnie kilkukrotne okręcenie narzędzia wokół rury. Pod spodem pasek z nagraniem, do odtworzenia‑treść tożsama z tą ujętą w punkcie. Na zdjęciu widoczny jest pracownik trzymający w dłoniach rurę o małym przekroju wraz z przecinarką. Przykłada rurę do narzędzia w celu dokonania cięcia. 4. Obcinak umożliwia cięcie rur miedzianych, mosiężnych, aluminiowych i cienkościennych. Każdy model przeznaczony jest do rur o określonej średnicy, w tym wypadku 6‑35 mm. Na zdjęciu widoczne jest narzędzie z umocowaną wewnątrz miedzianą rurą o małym przekroju. Składa się z korpusu, który posiada ostrze i rolki. Rękojeść zakończona jest pokrętłem. 5. Gratownik pozwala na wyrównanie krawędzi rury, na której po przycięciu zwykle obecne są ostre odłamki. Jeśli dostaną się one do instalacji, spowodują jej głośniejszą pracę, a nawet uszkodzenie. Na zdjęciu widoczny jest fragment urządzenia zakończonego białym, wystającym elementem z metalowym końcem, służącego do wyrównywania krawędzi rury.
Plansza nr 1.
Źródło: Rothenberger, licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

2. Cięcie rur przy pomocy nożyc ręcznych

Rhuvf6li560iT1
Na zdjęciu widoczne jest wnętrze budynku, a w nim pracownik. W prawej ręce trzyma on długi, biały przewód, a w lewej ręce – narzędzie do cięcia rur. Ilustracja zawiera cztery punkty interaktywne wraz z audio. 1. Montaż instalacji ogrzewania podłogowego w domu jednorodzinnym. Cięcie rur wielowarstwowych PEX 16 mm przy użyciu nożyc ręcznych z mechanizmem zapadkowym. 2. Nożyce ręczne składają się z noża, mechanizmu zapadkowego, rączki i blokady. Na zdjęciu widoczne są nożyce ręczne wraz z oznaczeniem elementów ich budowy. Składają się one z uchwytu oraz umocowanego pod nim przycisku, oznaczającego blokadę. Przednia część narzędzia wyposażona jest w ostry nóż. 3. Cięcie należy wykonać przez przyłożenie rury do nożyc i zaciśnięcie rączki. Przy rurach o większej średnicy automatycznie uruchomiony zostanie mechanizm zapadkowy ułatwiający cięcie bez ryzyka odkształcenia rury. Na zdjęciu widać dłonie pracownika trzymającego nożyce do cięcia i przykładającego do nich aluminiową rurę o małej średnicy w celu dokonania cięcia. 4. Nożyce do cięcia rur z tworzywa sztucznego, w zależności od modelu, pozwalają ciąć rury o różnych średnicach, w tym wypadku do 42 mm. Na zdjęciu widoczne są nożyce do cięcia wraz z umieszczoną w nich aluminiową rurą o małej średnicy.
Plansza nr 2.
Źródło: freepik.com, licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

3. Cięcie rur przy pomocy piły tarczowej akumulatorowej

R1O8gVAS6f7dG1
Na zdjęciu widoczne jest wnętrze budynku, a w nim pracownik. Mężczyzna piłą tarczową przecina rurę. Ilustracja zawiera cztery punkty interaktywne wraz z audio. 1. Wykonanie balustrady do lokalu użytkowego. Cięcie rur stalowych grubościennych o średnicy 420 mm przy użyciu piły tarczowej akumulatorowej. 2. Piła tarczowa akumulatorowa składa się z tarczy tnącej i zabezpieczających ją osłon, podstawy, w której znajduje się klin mocujący wraz z łożyskami tocznymi, służący do umieszczenia elementu poddawanego obróbce, a także dźwigni zagłębiania oraz włącznika. Na zdjęciu widoczna jest piła tarczowa wraz z oznaczeniem jej elementów budowy. Posiada jeden uchwyt, na którym znajduje się włącznik. Obok uchwytu umieszczony jest akumulator. Od strony zewnętrznej, pod samą rękojeścią, widoczna jest tarcza tnąca. Przednia część urządzenia wyposażona jest w klin mocujący, służący do umieszczania w nim elementu poddawanego obróbce. 3. Cięcie rur powinno poprzedzić zwolnienie blokady klapowej modułu prowadzącego i jego otwarcie. Obrabiany element należy umieścić w prowadnicy rolkowej. Elementy o średnicy mniejszej niż 42 mm umieszcza się w klinie mocującym. Tak przygotowaną maszynę można włączyć, a następnie nacisnąć dźwignię zagłębiania, przytrzymując wolną ręką obrabiany element. Skala przy dźwigni pozwala na odczytanie głębokości cięcia. W czasie cięcia należy silnie przytrzymywać uchwyt maszyny i prowadzić ją powoli płynnym ruchem do przodu, aż do całkowitego przecięcia rury. W przypadku rur o średnicy powyżej 42 mm wymagane jest jednoczesne ich obracanie wolną ręką, aż do całkowitego przecięcia. Na koniec należy wyłączyć maszynę i ponownie ustawić piłę w pozycji wyjściowej. Narzędzie pozwala na wykonywanie cięć wgłębnych, ukosowych i kątowych w zakresie do 45 stopni. W trakcie pracy z urządzeniem należy bezwzględnie przestrzegać wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w instrukcji obsługi. Na zdjęciu widoczny jest pracownik, który jedną ręką trzyma uchwyt urządzenia znajdującego się na blacie, drugą zaś obrabiany element. 4. Piła tarczowa pozwala ciąć rury i profile z tworzyw sztucznych, metali kolorowych oraz stali - w tym ze stali szlachetnych. Aby uzyskać zadowalającą jakość cięcia, tarcza powinna być ostra i dobrana z uwzględnieniem cech obrabianego materiału. Na zdjęciu widoczny jest okrągły kawałek metalu posiadającego ostre brzegi. Wyposażone są one w zęby trapezowe. Na samej tarczy widoczna jest marka produktu oraz jej parametry.
Plansza nr 3.
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

4. Cięcie rur przy pomocy piły szablastej akumulatorowej

RCqtetpxCMYC11
Na zdjęciu widoczny jest pracownik, który, zaopatrzony w specjalne okulary i rękawiczki, używa piły do cięcia rury znajdującej się tuż przy suficie pomieszczenia. Ilustracja zwiera cztery punkty interaktywne wraz z audio. 1. Demontaż starej instalacji wodociągowej w budynku wielorodzinnym. Cięcie rur stalowych przy użyciu piły szablastej akumulatorowej. 2. Piła szablasta, nazywana potocznie lisim ogonem, akumulatorowa, składa się z brzeszczotu, ogranicznika, napinacza łańcuchowego, przycisku blokującego i przycisku włącznika. Narzędzie jest lekkie i wyposażone w ergonomiczny uchwyt, co pozwala pracować w różnych, także trudno dostępnych miejscach. Wbudowana dioda led oświetla ostrze i pozwala na pracę w miejscach niedoświetlonych. Na zdjęciu widoczna jest piła szablasta, z oznaczonymi elementami jej budowy. To niewielkie, poręczne urządzenie wyposażone w uchwyt do trzymania, na którym znajduje się włącznik. Przednia jego część składa się z metalowego kawałka o ostrym uzębieniu, mocowanego do korpusu. 3. Cięcie rur przy użyciu piły szablastej należy rozpocząć od dociśnięcia urządzenia do obrabianego elementu przy pomocy ogranicznika lub nałożenia łańcucha na rurę. Dopiero wówczas piłę można włączyć i pewnym, płynnym ruchem przesuwać brzeszczot po obrabianym materiale, dostosowując liczbę suwów. W trakcie pracy z urządzeniem należy bezwzględnie przestrzegać wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w instrukcji obsługi. Na zdjęciu widoczny jest pracownik, oburącz trzymający piłę szablastą. Przecina nią aluminiową rurę umocowaną za pomocą łańcucha na specjalnym ograniczniku. 4. Piła szablasta jest uniwersalnym narzędziem, które pozwala ciąć tworzywa sztuczne, metale czy stal. Aby uzyskać zadowalającą jakość cięcia, brzeszczot powinien być ostry i dobrany z uwzględnieniem cech obrabianego materiału. Na zdjęciu widoczne są trzy płaskie elementy metalowe wykonane z różnych materiałów, o różnej długości i kształcie ząbków. Każdy z nich zakończony jest niewielkim uchwytem.
Plansza nr 4.
Źródło: Rothenberger, licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5

5. Cięcie rur przy pomocy ręcznej diamentowej pilarki łańcuchowej

RIKltqiblpwz51
Na zdjęciu widoczny jest plac wokół warsztatu, na którym jeden z pracowników przytrzymuje rurę o średnim przekroju, umiejscowioną na niewielkiej wysokości. Drugi z nich trzyma oburącz piłę i dokonuje cięcia rury pod kątem prostym. Ilustracja zawiera 5 punktów interaktywnych wraz z audio. 1. Cięcie rur grubościennych na terenie budowy wodociągu z wykorzystaniem ręcznej diamentowej pilarki łańcuchowej. 2. Diamentowa spalinowa pilarka łańcuchowa zbudowana jest z silnika, prowadnicy, ostrza i pokrętła regulacji napięcia, a także z uchwytu przedniego i tylnego oraz zaworów doprowadzających wodę. Na zdjęciu widoczna jest pilarka spalinowa wraz z oznaczeniem elementów jej budowy. Składa się z dwóch uchwytów, z czego jeden jest przedni, a drugi tylni. Przód narzędzia to kawałek metalu, po którym porusza się łańcuch tnący. 3. Przed przystąpieniem do pracy z pilarką łańcuchową należy podłączyć ją do instalacji wodnej przy pomocy zaworu, a następnie całkowicie go otworzyć i wcisnąć zawór dekompresyjny.
Uruchamianie silnika najlepiej przeprowadzić, ustawiając urządzenie na równym i twardym podłożu, przytrzymując lewą dłonią uchwyt przedni, a prawą nogą dociskając uchwyt tylny. Prawą dłonią należy energicznie wyciągnąć uchwyt rozrusznika. Po uruchomieniu silnika należy pozwolić mu chwilę popracować i dopiero przy ciepłym silniku przystępować do cięcia.
W trakcie pracy urządzenie należy zawsze trzymać dwiema rękami.
Konstrukcja pilarki pozwala na bezpieczne cięcie z dołu i z góry przez całą średnicę rury lub tylko nosem prowadnicy, bez ryzyka odbicia. Po pracy urządzenie należy pozostawić na chwilę z włączoną prędkością obrotową i doprowadzoną wodą, tak aby prowadnica i łańcuch zostały wypłukane.
W trakcie pracy z urządzeniem należy bezwzględnie przestrzegać wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w instrukcji obsługi. Na zdjęciu widoczne są dłonie pracownika, który oburącz trzyma piłę, przecinając pod kątem prostym rurę o średnim przekroju. 4. Ręczna pilarka spalinowa to narzędzie ogólnego zastosowania pozwalające na cięcie rur stalowych, żeliwnych, PVC czy HDPE. Jest urządzeniem mobilnym, z możliwością cięcia punktowego. Dzięki temu chętnie korzysta się z niej wszędzie tam, gdzie jest mało miejsca, np. w wykopach do instalacji wodociągowych. Bezpośredni napęd łańcucha pozwala pracować nawet pod wodą. Na zdjęciu widoczny jest pracownik, który oburącz trzyma piłę, przecinając rurę o średnim przekroju, znajdującą się w wykopie. 5. Diamentowej pilarki łańcuchowej należy używać wyłącznie do cięcia na mokro. Łańcuch wymaga do pracy około 4 litrów wody na minutę. Zadaniem wody jest chłodzenie elementów napędowych i łańcucha oraz płukanie zestawu tnącego. Woda zapobiega również pyleniu - użytkownik nie jest narażony na kontakt z pyłami i cząstkami stałymi. Na zdjęciu widoczny jest proces zraszania ostrza piły, która przecina rurę o średnim przekroju.
Plansza nr 5.
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

6

6. Cięcie rur przy pomocy palnika do cięcia gazowego

R140vOh2Bk2vW1
Na zdjęciu widoczny jest plac wokół warsztatu, na którym jeden z pracowników przytrzymuje rurę o średnim przekroju, umiejscowioną na niewielkiej wysokości. Drugi z nich trzyma oburącz piłę i dokonuje cięcia rury pod kątem prostym. Ilustracja zawiera 6 punktów interaktywnych wraz z audio. 1. Ręczne cięcie rur o dużej średnicy przy pomocy palnika do cięcia gazowego. Palniki tlenowo‑gazowe przez wiele lat były najpopularniejszym narzędziem do prowadzenia prac w otwartym terenie, w przemyśle stoczniowym i maszynowym. Cięcie tlenowe jest tanie, wszechstronne (pozwala na cięcie rur o średnicy nawet do 300 mm i pod dowolnym kątem), a narzędzia są przenośne. 2. Palnik składa się z wylotu dyszy tlenu tnącego (4) osadzonego w inżektorze palnika (6), zaworu tlenu tnącego (1), pokrętła zaworu tlenu mieszanki podgrzewającej (2), zaworu acetylenu (7), rękojeści (8), doprowadzenia tlenu tnącego (3), wylotu jednej z dysz mieszanki podgrzewającej (5), doprowadzenia acetylenu (9) oraz doprowadzenia tlenu mieszanki podgrzewającej (10).
Rodzaj dyszy dobierany jest w zależności od potrzeb, tj. grubości metalu i zastosowania, oraz rodzaju gazu. Końcówka jednoczęściowa będzie miała zastosowanie do cięcia tlenem‑acetylenem, a dwuczęściowa – tlenem i gazem palnym. Dysza tnąca powinna być wykonana z miedzi ze względu na stabilność termiczną tego materiału. Na zdjęciu widoczna jest ilustracja palnika wraz z numeracją odnoszącą się do jego budowy. Jest to urządzenie składające się z połączonych ze sobą miedzianych rurek z trzema zaworami, z których dwa znajdują się w górnej części, a jeden w dolnej, tuż pod zaworem. 3. Zapalanie płomienia odbywa się poprzez otwarcie zaworów na butlach i ustawienie ciśnienia roboczego zalecanego dla stosowanej dyszy. Następnie należy częściowo otworzyć zawór acetylenu i zapalić gaz, by po chwili otworzyć zawór mocniej, do uzyskania szerokiego płomienia. W następnej kolejności stopniowo otwierać zawór tlenu palnika, aż do uzyskania płomienia optymalnego do wykonywanej pracy. Na zdjęciu widoczna jest butla wraz zaworami, do których przymocowane są dwa węże. Jeden jest w kolorze czerwonym, drugi w niebieskim. 4. Cięcie tlenowe polega na podgrzaniu wstępnym powierzchni metalu do temperatury zapłonu (np. przez acetylen), a następnie doprowadzeniu tlenu tnącego, który utlenia materiał poddany obróbce. Strumień gazu wydmuchuje utlenione cząsteczki pod dużym ciśnieniem. 5. Cięcie tlenowe najlepiej sprawdza się w pracy z metalami miękkimi. Pozwala ciąć blachy, stal konstrukcyjną i niskowęglową, elementy skorodowane i pokryte powłoką lakierniczą. Palnik pozwala na wykonywanie cięć pod różnym kątem.
Cięcia tlenowego nie zaleca się w pracy z materiałami odpornymi na utlenianie: aluminium i stalą nierdzewną. 6. Rodzaje gazu. Najczęściej stosowanym gazem jest acetylen, który pozwala uzyskać bardzo wysoką temperaturę. Gdy nie ma takiej potrzeby, można stosować propan butan, rzadziej stosuje się gaz ziemny i propylen.
Istotna jest czystość tlenu tnącego, która powinna wynosić powyżej 99,5%, w przeciwnym razie cięcie będzie przebiegać wolniej i przy większym zużyciu gazu.
Acetylen jest klasyfikowany jako substancja skrajnie łatwopalna, a mieszanina acetylenu z powietrzem i tlenem jest silnie wybuchowa. W trakcie pracy tą metodą należy stosować odzież ochronną, przestrzegać zasad bezpieczeństwa, a także bezwzględnie dbać o sprawność bezpieczników przypalnikowych i przyreduktorowych oraz jakość węży gumowych. Na zdjęciu widoczne jest urządzenie, które składa się z dwóch zakrzywionych na końcu miedzianych rurek .
Plansza nr 6.
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia