RYFVFE8O9wMdR1

Ilustracja przedstawia plemnik zbudowany z główki i witki. Obok jest duża kulista komórka jajowa z dobrze widocznym jądrem komórkowym. Komórka jajowa otoczona jest wieńcem małych komórek.

1. Po co się rozmnażamy?

Rozmnażanie umożliwia wydanie na świat potomstwa, a tym samym zachowanie istnienia gatunku. Odmienna budowa układu rozrodczego u obu płcipłećpłci – kobiety i mężczyzny – jest przystosowaniem do wypełnienia tego ważnego zadania. Do rozmnażania się służy układ rozrodczy.

RgYV0pLg62Fpi1

Fotografia przedstawia rodzinę wielopokoleniową - dwoje dziadków, rodziców oraz dwójkę dzieci.

Ciekawostka

W niektórych rodzinach starannie przechowuje się informacje na temat kolejnych pokoleń, począwszy od najstarszego znanego przodka. Dane te nanosi się na schemat zwany drzewem genealogicznym. Nazwa pochodzi stąd, że schemat przypomina drzewo: rozpoczyna się od najstarszych znanych przodków rodziny, czyli „korzeni”, a kolejni potomkowie są „gałęziami” drzewa.

RWj1GsxoV8lzv1

Ilustracja ukazująca drzewo genealogiczne

2. Komórki rozrodcze

Człowiek, podobnie jak inne ssakissakissaki, rozmnaża się płcioworozmnażanie płciowerozmnaża się płciowo. Oznacza to, że w procesie rozmnażania biorą udział specjalne komórki rozrodcze żeńskie oraz męskie. Są one wytwarzane w narządach wchodzących w skład układu rozrodczego.
Męskie komórki rozrodcze, zwane plemnikamiplemnikplemnikami, charakteryzują się mikroskopijną wielkością i dużą ruchliwością. Żeńskie komórki rozrodcze – komórki jajowekomórka jajowakomórki jajowe – są znacznie większe od plemników (pojedynczą komórkę jajową można nawet zobaczyć przez lupę). Komórki żeńskie mają kształt kulisty i nie mogą się samodzielnie poruszać. Wyposażone są w substancje odżywcze niezbędne do rozwoju płodu w pierwszym etapie ciąży. Komórki rozrodcze zawierają informację o cechach, jakie dziecko odziedziczy po rodzicach.

RYFVFE8O9wMdR1

Ilustracja przedstawia plemnik zbudowany z główki i witki. Obok jest duża kulista komórka jajowa z dobrze widocznym jądrem komórkowym. Komórka jajowa otoczona jest wieńcem małych komórek.

3. Żeński układ rozrodczy

bibliography_ilgy7lDVLB_d557t233 składa się z dwóch jajników, dwóch jajowodów prowadzących do macicy oraz pochwy. Układ ten wytwarza komórki jajowe i to w nim dochodzi do zapłodnienia, wzrostu oraz rozwoju zarodka aż do momentu narodzin.
Komórki jajowe są produkowane w parzystych narządach zwanych jajnikami. Średnio co 28 dni w jednym z jajników dojrzewa jedna komórka jajowa. Jest ona uwalniana z jajnika i trafia do jajowodu – przewodu, przez który przedostaje się do macicy. Jeśli komórka jajowa napotka w jajowodzie plemniki, to dochodzi do połączenia z jednym z nich, czyli zapłodnieniazapłodnieniezapłodnienia. W macicy, której ściany są silnie umięśnione i rozciągliwe, rozwija się dziecko.

Uwolnienie komórki jajowej z jajnika to jajeczkowanie lub inaczej owulacjaowulacjaowulacja. Kilka dni przed owulacją zwiększa się ukrwienie i grubość wewnętrznej ściany macicy. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa obumiera, a wewnętrzna warstwa macicy złuszcza się i jest usuwana na zewnątrz organizmu. Procesowi temu towarzyszy krwawienie. Często określa się je krwawieniem miesięcznym, ale zwane jest też miesiączką lub menstruacją. Pochwa jest umięśnionym i rozciągliwym przewodem, do którego dostają się plemniki w trakcie zbliżenia/kontaktu intymnego kobiety i mężczyzny, a także drogą, którą dziecko przychodzi na świat.

RyGWcCBcCdcev1

Schemat przedstawia budowę układu rozrodczego kobiety. Po prawej stronie sylwetka kobiety z układem rozrodczym umieszczonym w obrębie miednicy. Po lewej stronie schemat układu rozrodczego z opisem. Kulistego kształtu parzyste jajniki, nad nimi jajowody prowadzące do macicy, która łączy się z pochwą.

4. Męski układ rozrodczy

bibliography_ilgy7lDVLB_d557t251 ma za zadanie wytworzenie męskich komórek rozrodczych – plemników – oraz wprowadzenie ich do żeńskiego układu rozrodczego, gdzie dochodzi do zapłodnienia.
Plemniki są wytwarzane w parzystych, owalnych narządach – jądrach. Znajdują się one w ochronnym worku skórnym zwanym moszną lub workiem mosznowym. W ich wnętrzu codziennie produkowane są miliony plemników. Z jąder plemniki przedostają się poprzez długie, cienkie, elastyczne przewody, zwane nasieniowodami, do cewki moczowej, biegnącej wewnątrz prącia (penisa). Przez cewkę moczową zostają wydalone na zewnątrz organizmu mężczyzny. Ważnymi narządami męskiego układu rozrodczego są też prostata, wytwarzająca substancje odżywiające plemniki, oraz pęcherzyk nasienny, w którym mogą być one gromadzone.

RJFoMWQusZUR91

Schemat przedstawia budowę układu rozrodczego mężczyzny. Po lewej stronie sylwetka mężczyzny z układem rozrodczym umieszczonym w obrębie miednicy. Po prawej stronie schemat układu rozrodczego z opisem. Kulistego kształtu parzyste jądra umieszczone w mosznie łączą się z długimi przewodami – nasieniowodami. Następnie uchodzą do nich pęcherzyki nasienne. Nieparzysta prostata łączy się cewką moczową, która biegnie w obrębie prącia.

Podsumowanie

• Człowiek rozmnaża się za pomocą komórek rozrodczych męskich (plemników) i żeńskich (komórek jajowych).

• Komórki jajowe produkowane są w jajnikach, a plemniki w jądrach.

• Narządami żeńskiego układu rozrodczego są: jajniki, jajowody, macica i pochwa.

• Narządami męskiego układu rozrodczego są: jądra, nasieniowody i prącie, w którym znajduje się cewka moczowa.

Słowniczek

Zadania