Etapy życia człowieka
Trudno uwierzyć, że pierwotnie każdy z nas był tylko jedną komórką powstałą z dwóch komórek rozrodczych – komórki jajowej matki i plemnika ojca. W wyniku ich połączenia rozwinął się zarodek. Od tego momentu rozpoczęła się nasza wielka przygoda – życie.
że rozmnażanie się umożliwia układ rozrodczy;
że każdy człowiek powstał z połączenia plemnika i komórki jajowej.
opisywać zmiany, jakie zachodzą w zarodkowym i płodowym okresie życia;
rozpoznawać na ilustracjach i opisywać charakterystyczne cechy etapów rozwoju człowieka, czyli okresy: noworodkowy, niemowlęcy, przedszkolny, szkolny, dojrzewania, dorosłości, starości.
1. Poczęcie
Średnio co 4 tygodnie, podczas jajeczkowania zwanego inaczej owulacjąowulacją, z jednego z jajników kobiety uwalniana jest komórka jajowa. Gdy komórka jajowa połączy się z plemnikiem (zwykle w wyniku aktu płciowego), rozpoczyna się nowe życie. Zapłodnienie i zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja w macicy określa się jako poczęcie.
Odszukaj w różnych źródłach informacji, ile młodych rodzą różne zwierzęta.
Z zapłodnionej komórki jajowej może urodzić się więcej niż jedno dziecko. Mówimy wtedy o ciąży mnogiej. W jej wyniku mogą przyjść na świat bliźnięta, trojaczki, czworaczki. Znane są także dwa przypadki, gdy na świat przyszły zdrowe ośmioraczki. Bliźnięta mogą również urodzić się w wyniku zapłodnienia dwóch komórek jajowych, które jednocześnie wydostały się z jajników.
2. Od poczęcia do narodzin
Od momentu zapłodnienia komórki jajowej rozpoczyna się ciążaciąża trwająca 9 miesięcy. W tym czasie z zapłodnionej komórki jajowej rozwija się dziecko. Ciąża kończy się jego narodzinami.
Komórka jajowa bardzo szybko się dzieli, tworząc zarodek. Po upływie tygodnia, w wyniku ciągle trwających podziałów, zarodek liczy już około 100 komórek. W tym czasie zagnieżdża się w ścianie macicy. Od tego momentu zaczyna być odżywiany substancjami dostarczanymi przez organizm matki za pośrednictwem łożyskałożyska, z którym połączony jest pępowinąpępowiną. Po około 8. tygodniu ciąży kończy się okres zarodkowyokres zarodkowy i rozpoczyna okres płodowyokres płodowy. Rozwijający się w ciele matki młody organizm nazywamy od tej pory płodem. Przypomina on już wówczas miniaturowego człowieka. Rośnie intensywnie, a jego narządy rozwijają się aż do końca ciąży. Po 9 miesiącach płód jest gotowy do przyjścia na świat, czyli narodzin. W trakcie porodu dziecko opuszcza macicę i przez pochwę wydostaje się na zewnątrz. Od tego momentu oddycha już samodzielnie i przyjmuje pokarm w postaci mleka.
Odszukaj w książkach lub Internecie informacje, które czynności mogą sprawiać przyszłej matce trudności, a które może wykonywać bez przeszkód.
Rozwijające się w macicy matki dziecko można obserwować w badaniu USG przeprowadzanym za pomocą urządzenia zwanego ultrasonografem. Można wówczas zobaczyć, jak dziecko wygląda w poszczególnych dniach swojego rozwoju w ciele matki, a także określić jego płeć, przyjrzeć się ruchom, które wykonuje, np. ssaniu palca, oraz usłyszeć, jak bije jego serce.
3. Życie człowieka po narodzinach
Narodziny rozpoczynają w życiu człowieka okres noworodkowy, trwający do końca pierwszego miesiąca życia. Dziecko nazywane jest wówczas noworodkiem. Waży przeciętnie 3–3,5 kg i ma 50–55 cm długości. Nie jest zdolne do samodzielnego życia i wymaga starannej opieki rodziców. Przesypia większą część doby, budząc się tylko w porach karmienia. Jego jedynym pokarmem jest mleko matki.
Między drugim a dwunastym miesiącem życia trwa okres niemowlęcy. Niemowlę bardzo szybko rośnie i się rozwija: próbuje siadać, zaczyna raczkować, a potem samodzielnie stać i chodzić, smakować różne pokarmy, wypowiada też pierwsze słowa. W tym czasie dzieciom wyrastają pierwsze zęby, zwane zębami mlecznymi.
Między pierwszym a trzecim rokiem życia przychodzi okres poniemowlęcy. Dziecko jest wówczas bardzo ruchliwe i ciekawskie. Uczy się mówić krótkimi zdaniami, zaczyna też stawiać pytania. Próbuje samodzielnie jeść, myć się i ubierać.
Gdy dziecko kończy 3 lata, zaczyna się w jego życiu okres przedszkolny. Wiele czasu poświęca na zabawę z rówieśnikami, zadaje mnóstwo pytań i w ten sposób poznaje świat. Okres szkolny rozpoczyna się po ukończeniu przez dziecko 6 lat. Najważniejszym wyzwaniem jest wtedy nauka w szkole. W okresie szkolnym dzieci zyskują sprawność, zwiększa się też znacznie precyzja ich ruchów.
W okresie szkolnym, kiedy dziecko ma kilkanaście lat, zaczyna wchodzić w okres dojrzewania. Osiągnięcie pełnej dojrzałości jest cechą dorosłości – najdłuższego okresu w życiu człowieka. W tym czasie ludzie podejmują samodzielne życie, pracują zawodowo, zakładają rodziny i realizują różne pasje. Biorą też pełną odpowiedzialność za swoje decyzje oraz czyny.
Dorośli stopniowo wchodzą w okres starości, w którym zmniejsza się sprawność fizyczna i odporność organizmu. Jest to czas zasłużonego odpoczynku po wieloletniej pracy, kiedy ludzie mogą poświęcić się swoim zainteresowaniom. Często pomagają w wychowywaniu wnuków, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja prezentuje kolejne okresy życia człowieka. Okres noworodkowy - chłopiec i dziewczynka w becikach i ze smoczkiem w buzi. Okres niemowlęcy dzieci raczkujące. Okres poniemowlecy dzieci samodzielnie chodzące. Okres przedszkolny, szkolny, a następnie dojrzewania, kiedy sylwetka kobieca i męska ostatecznie się kształtuje. Kolejne slajdy, to okres dorosłości i starości.
Wyjaśnij, dlaczego przebieg ludzkiego życia często porównuje się do pór roku. Dlaczego na przykład młodość przyrównuje się do wiosny?
W Polsce i wielu innych krajach wiek człowieka mierzy się od narodzin. W tradycji wielu krajów azjatyckich, np. w Indiach i Chinach, ludzie liczyli swój wiek od poczęcia. Według tej zasady w momencie narodzin mieli już 9 miesięcy.
Podsumowanie
Z zapłodnionej komórki jajowej w macicy kobiety rozwija się poczęte dziecko. Okres od zapłodnienia do porodu nazywany jest ciążą.
Życie młodego organizmu podczas ciąży dzieli się na okres zarodkowy i płodowy, kończący się porodem.
Po narodzinach życie człowieka dzieli się na okresy: noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, dojrzewania, dorosłości i starości.
Wytłumacz, w jaki sposób odżywia się dziecko rozwijające się w macicy matki.
Wymień i krótko opisz okresy, jakie wyróżnia się w życiu dziecka.
Podaj nazwę okresu rozwojowego, w jakim obecnie jesteś ty, a w jakim są członkowie twojej rodziny.
Zdobądź informacje od swoich bliskich na temat twoich narodzin: daty, dnia tygodnia, godziny, miejsca, masy ciała i jego długości, koloru oczu i włosów.
Słowniczek
trwający 9 miesięcy (od zapłodnienia do porodu) okres zmian w organizmie kobiety spowodowany rozwojem dziecka
narząd, za pomocą którego dziecko otrzymuje substancje pokarmowe i tlen z organizmu matki
etap rozwoju człowieka rozpoczynający się od około 9. tygodnia i trwający aż do porodu; czas intensywnego wzrostu i rozwoju płodu
wczesny okres rozwoju człowieka rozpoczynający się od zapłodnienia i trwający do końca 8. tygodnia ciąży; podczas tego okresu powstają tkanki i narządy nowego organizmu
inaczej jajeczkowanie; proces uwolnienia komórki jajowej z jajnika do jajowodu, mający miejsce średnio co 28 dni (4 tygodnie)
przewód łączący organizm dziecka rozwijającego się w macicy z łożyskiem
Zadania
Jeden z etapów życia człowieka zachodzący w macicy matki do momentu narodzin to:
- okres płodowy
- okres zarodkowy
- okres szkolny
- okres niemowlęcy
- okres noworodkowy
Przyporządkuj poniższe opisy rozwoju człowieka do odpowiedniego etapu życia.
dojrzewanie, chodzenie do szkoły, zaczyna bić serce, wyrzynanie się pierwszych zębów mlecznych, zadawanie ogromnej liczby pytań, ogromna ruchliwość, pierwsze samodzielne chodzenie, wypowiadanie pierwszych słów, opiekowanie się wnukami, zakładanie rodziny, raczkowanie, rozpoczęcie pracy zarobkowej, zaczyna się słyszeć, zaprzestanie pracy zawodowej, pierwszy okres życia poza organizmem matki
| okres zarodkowy | |
|---|---|
| okres płodowy | |
| okres noworodkowy | |
| okres niemowlęcy | |
| okres poniemowlęcy | |
| okres przedszkolny | |
| okres szkolny | |
| okres dorosłości | |
| okres starości |
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Zapłodniona komórka jajowa wędruje z jajowodu do macicy. | □ | □ |
| Gdy zarodek ma już praktycznie wykształcone wszystkie podstawowe narządy, zaczyna być nazywany płodem. | □ | □ |
| Okres zarodkowy trwa do połowy ciąży. | □ | □ |
| Substancje odżywcze są dostarczane płodowi przez organizm matki za pośrednictwem łożyska. | □ | □ |
| W łożysku krew matki miesza się z krwią dziecka. | □ | □ |
| Dzieciństwo jest najdłużej trwającym okresem życia człowieka. | □ | □ |
Rozwiąż krzyżówkę.
- Nazywamy tak dziecko, które nie skończyło miesiąca życia.
- Łączy matkę z płodem.
- Rozwija się z zapłodnionej komórki jajowej.
- Dziecko, które zaczyna siadać, mówić i raczkować.
- Dochodzi w nim do zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik.
- Okres przejściowy między dzieciństwem i dorosłością to okres ...
| 1 | ||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||
| 5 | ||||||||||||||
| 6 |