Czy można malować słowem?
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1TGTZqn4
Zamknijcie oczy. Wyobraźcie sobie ciepły letni wieczór pod gołym niebem. Słyszycie, jak grają świerszcze, jak kumkają żaby? Czujecie powiew delikatnego wiatru na policzkach i miękką trawę pod kocem, na którym siedzicie? A co widzicie? Jakie obrazy nasuwają się wam, kiedy myślicie o sierpniowym wieczorze?
Przyjrzyj się obrazom. Wybierz ten, który podoba ci się najbardziej.
Porozmawiajcie, odpowiadając na pytania:
Co przedstawiają te obrazy?
Jakie barwy przeważają na tych obrazach?
Z czym kojarzą wam się te kolory?
Co odczuwacie, patrząc na nie?
Który pejzaż podoba wam się najbardziej? Dlaczego?
Czy wszystkie prezentowane pejzaże są dziełem malarza?
Który z nich prezentuje inny rodzaj sztuki? Skąd to wiadomo?
Jakie podobieństwa łączą oba rodzaje sztuki? Jakie różnice istnieją między nimi?
Obejrzyj film z recytacją utworu Adama Mickiewicza pt. „Zachód słońca”. Opowiedz swoimi słowami, jak zachodziło słońce.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Fragment Pana Tadeusza czyta Elżbieta Golińska Fragment Pana Tadeusza czyta Elżbieta Golińska Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o..
Zachód słońcaSłońce już gasło, wieczór był ciepły i cichy,
Okrąg niebiosniebios gdzieniegdzie chmurkami zasłany,
U góry błękitnawy, na zachód różany;
Chmurki wróżą pogodę, lekkie i świecące,
Tam jako trzodytrzody owiec na murawachmurawach śpiące,
Ówdzie nieco drobniejsze, jak stada cyranekcyranek,
Na zachód obłok na kształt rąbkowychrąbkowych firanek,
Przejrzysty, sfałdowany, po wierzchu perłowy,
Po brzegach pozłacany, w głębi purpurowy,
Jeszcze blaskiem zachodu tlił się i rozżarzał,
Aż powoli pożółkniał, zbladnął i poszarzał;
Słońce spuściło głowę, obłok zasunęło,
I raz ciepłym powiewem westchnąwszy – usnęło.Adam Mickiewicz, Zachód słońca, [w:] tegoż, Pan Tadeusz księga XII, Warszawa 1982, s. 356.
Powiedz, jakich środków wyrazu użył poeta w tym opisie. Przeczytaj wiersz i zaznacz ten fragment, który jest według ciebie najpiękniejszy. Uzasadnij swój wybór w kilku zdaniach. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Wyszukaj w wierszu i dopisz odpowiednie określenia do podanych zjawisk.
wieczór (jaki?) ciepły, ............
niebo (jakie?) ........................, różane
chmurki (jakie?) lekkie, ....................
obłok (jaki?) ......................, sfałdowany, perłowy, pozłacany, purpurowy
Przeczytaj dopisane określenia i odpowiedz na pytania:
Jaką rolę odgrywają w tym wierszu?
Czy opis byłby tak samo barwny, gdyby poeta nie użył tych określeń? Dlaczego?
Jaką częścią mowy są te wyrazy?
Jak nazywa się wyraz, który podkreśla cechę jakiegoś zjawiska?
Wskaż epitety określające kolory, których użył poeta w opisie.
wieczór (jaki?) ciepły, cichy, {spokojny}
niebo (jakie?) {#błękitnawe}, {#różane}, {bezchmurne}
chmurki (jakie?) lekkie, świecące, {pierzaste}
obłok (jaki?) przejrzysty, sfałdowany, {#perłowy}, {#pozłacany}, {#purpurowy}
Czy nazwy barw mogą pochodzić od nazw rzeczy i przedmiotów? Utwórz nazwy kolorów.
bursztyn – ......................
piasek – ................
słomka – ..................
rubin – ................
malina – ................
złoto – ............
miedź – ..................
cytryna – ..................
wiśnia – ..................
Zakreśl na żółto inne określenia barwy żółtej, a na czerwono czerwonej.
{żółty}cytrynowy{/żółty} {czerwony}bordowy{/czerwony} {żółty}kanarkowy{/żółty} {czerwony}malinowy{/czerwony} {żółty}bursztynowy{/żółty} {żółty}słomkowy{/żółty} {żółty}miodowy{/żółty} {czerwony}miedziany{/czerwony}
{czerwony}krwisty{/czerwony} {żółty}złoty{/żółty} {czerwony}rubinowy{/czerwony} {czerwony}wiśniowy{/czerwony} {żółty}piaskowy{/żółty} {czerwony}karmazynowy{/czerwony} {żółty}bananowy{/żółty} {czerwony}różany{/czerwony}
Porozmawiajcie, odpowiadając na pytania:
Czy żółty i czerwony to kolory zimne czy ciepłe? Jak myślicie, dlaczego?
Jak nazywają się barwy, którymi można przedstawić ogień i słońce?
Co by było, gdyby malarz namalował zachód słońca szarymi farbami?
Zaznacz w wierszu fragment, w którym obłok w świetle zachodzącego słońca przypomina gasnące ognisko. Jakich środków stylistycznych użył poeta w tym fragmencie? Zapisz wnioski tutaj lub w zeszycie.
Uzupełnij zdania i przepisz je do zeszytu.
watę, gęsi, obrus, cyranek, wron, firankę, kóz, baranów, owiec
Chmurki zostały w wierszu porównane do stada ................ i do .................
Obłok natomiast przypominał z wyglądu .................
Wyszukaj fragment, w którym poeta opisuje, jak słońce układało się do snu, i przepisz go do zeszytu.
Przygotuj notatkę.
Poeta nadał słońcu cechy typowo ...............
Zastosował więc środek poetycki, który nazywamy .......................
Sfotografuj chmurę na niebie lub ją namaluj, a potem opisz. W swoim opisie postaraj się używać określeń poetyckich, zastosuj porównania, przenośnie, uosobienia.