Jak opisać świat
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D10JWTxsx
Jedną z podstawowych sztuczek pisarskich jest dobry opis. Musi on tak poruszyć wyobraźnię, żeby czytelnik mógł zobaczyć to, o czym się opowiada: miejsca, przedmioty, bohaterów. I żeby mógł poczuć to, co czują opisane postaci.
Przeczytajcie tekst „Wspaniałe dzieciństwo Ronji”. Zwróćcie uwagę na opisy postaci, miejsc i przeżyć wewnętrznych. Czego dowiadujemy się z opisów?
Wspaniałe dzieciństwo RonjiMattis nie chciał oddać córeczki. Stał, wpatrując się ze zdumieniem w jej błyszczące oczka, małe usteczka, kosmyki czarnych włosków, nieporadne rączki, i aż zadrżał z miłości.
– Dziecino, w tych małych rączkach trzymasz już moje zbójnickie serce – powiedział. – Nie pojmuję, jak to się dzieje, ale tak właśnie jest. [...]
W tym momencie rozległ się grzmot, jakiego jeszcze nigdy nie słyszano w Lesie Mattisa. Był tak silny, że nawet zbójcy pobledli, a słabowity Łysy Per aż się przewrócił. Ronja nieoczekiwanie zakwiliła i to wstrząsnęło Mattisem bardziej niż grzmot.
– Moje dziecko płacze! – wykrzyknął. – Co robić? Co robić?
Ale Lovis ze spokojem wzięła od niego córeczkę, przystawiła ją do piersi i płacz ustał.
– Nieźle huknęło – odezwał się Łysy Per, kiedy już trochę przyszedł do siebie. – Niech mnie diabli, jeśli nie walnęło gdzieś tutaj.
Tak, walnęło, i to jeszcze jak. Wystarczyło spojrzeć, gdy nastał ranek. Prastary zamek Mattisa na szczycie Góry Mattisa pękł na dwoje. Od najwyższego zwieńczenia murów do najgłębszego piwnicznego sklepienia zamek był teraz podzielony na dwie części, a między nimi ziała przepaść.
– Ronja, twoje dzieciństwo zaczęło się wspaniale – powiedziała Lovis, stojąc z dzieckiem na ręku przy zburzonym murze i patrząc na całe to zniszczenie.
Mattis szalał jak dziki zwierz. Jak mogło coś takiego stać się ze starym zamkiem jego ojca? Ale wściekłość Mattisa nie trwała nigdy długo, w każdej sprawie potrafił doszukać się dobrych stron. [...]
O tym wszystkim Ronja nic nie wiedziała. Była za mała. Nie rozumiała, że jej ojciec jest straszliwym hersztem zbójców. Dla niej był tylko brodatym, miłym Mattisem, który śmiał się i śpiewał, wydawał radosne okrzyki i karmił ją kaszką. Bardzo go lubiła. Ale dziewczynka z każdym dniem rosła i powoli zaczynała odkrywać świat wokół siebie. Długi czas sądziła, że świat kończy się na długiej kamiennej sali. I czuła się tam dobrze i bezpiecznie.Astrid Lindgren, Wspaniałe dzieciństwo Ronji, [w:] tejże, Ronja, córka zbójnika, tłum. Anna Węgleńska, Warszawa 2004, s. 8–12.
Zaznacz w tekście „Wspaniałe dzieciństwo Ronji”: na czerwono – opisy miejsc, na zielono – opisy postaci, na niebiesko – opisy przeżyć. Jakiego rodzaju opisu nie ma w tekście?
Czego dowiadujemy się o Mattisie z fragmentu książki „Ronja, córka zbójnika”? Czego się o nim nie dowiadujemy?
Z fragmentów, w których mamy do czynienia z opisem Ronji, wypisz tutaj lub w zeszycie użyte słowa lub wyrażenia.
Odnajdź we fragmencie powieści Astrid Lindgren opis zamku i go narysuj.
Wymieńcie się rysunkami tak, żeby wszyscy mogli zapoznać się z dziełem każdego z was. Czy łatwo było narysować ten rysunek? Dlaczego?
Opisz wybrany przedmiot ze swojego tornistra (może to być np. pudełko na drugie śniadanie, maskotka, zeszyt, piórnik) według instrukcji i zgromadzonego słownictwa.
Wstęp – ogólne przedstawienie.
Jak nazywa się przedmiot?
Do kogo należy?
Do czego służy?
Gdzie zazwyczaj nosisz go w tornistrze?
Właściwy opis przedmiotu:
Jakiej jest wielkości?
Jaki ma kształt?
Jakiego jest koloru?
Z jakich elementów się składa?
Z czego został wykonany?
Jakie ma znaki szczególne?
Ocena przedmiotu z uzasadnieniem:
Jaki masz do niego stosunek?
Dlaczego jest dla ciebie ważny?
Przydatne słownictwo:
Kształt: podłużny, długi, owalny, okrągły, kulisty, stożkowy, bliżej nieokreślony, kwadratowy, foremny, prostokątny, pękaty, kanciasty, obły, cylindryczny itd.
Wielkość: mikroskopijny, maleńki, mały, średniej wielkości, ogromny, duży, wielki itd.
Kolor: jednobarwny, wielobarwny, różnokolorowy, pstrokaty, ciemny, jasny, mocny, żywy, intensywny, jaskrawy, kontrastowy, stonowany, ostry, krzykliwy, wyblakły, zielony, kawowy, purpurowy itd.
Materiał: metalowy, plastikowy, szklany, drewniany, pluszowy, skórzany, chropowaty, szorstki, gładki itd.
Czasowniki: jest, ma, wygląda, sterczy, znajduje się, wydaje się, robi wrażenie, przypomina, mieści, kryje, leży, tkwi itd.
Opisz niezwykły przedmiot, który znajduje się w twoim domu. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.