Czytaj! Czytasz? Czytam
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D7yySwC4S
Kiedy mówimy, mamy różne intencje. Czasami chcemy przekazać komuś informację, innym razem pytamy o coś, a kiedy indziej chcemy kogoś skłonić do zrobienia czegoś. Pomagają nam w tym odpowiednie słowa oraz intonacja. Chcesz wiedzieć, jak to działa?
Przyporządkuj zdania do tytułów wierszy.
A kto dzisiaj pluł i łapał?, Niech pani nie myje się z rana., Wszystko w szafach poprzewracał., Biega, krzyczy pan Hilary., Znalazł! Są!, A kto dziś zgubił kalosze?, Niech pani unika wilgoci., Niech pani nie siada przy pompie., Jak to? Ja nic nie robię?
| Jan Brzechwa „Żaba” | |
|---|---|
| Jan Brzechwa „Leń” | |
| Julian Tuwim „Okulary” |
Określ rodzaje wypowiedzeń pogrupowanych w poprzednim ćwiczeniu.
pytające, rozkazujące, oznajmujące
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Jana Brzechwy pt. „Leń”.
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Jana Brzechwy pt. „Żaba”.
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Juliana Tuwima pt. „Okulary”.
Rodzaje wypowiedzeń
W zależności od celu wypowiedzi rozróżniamy trzy rodzaje wypowiedzeń (zdań i równoważników zdań):
oznajmujące – kiedy kogoś o czymś informujemy, np.
Pan Hilary zgubił okulary.rozkazujące – kiedy rozkazujemy komuś, prosimy o coś, np.
Niech pani kałuże omija.pytające – kiedy pytamy o coś lub o kogoś, np.
A nie pokazałem języka?
Do podanego zdania oznajmującego ułóż trzy zdania pytające. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Nad Polską krzyżują się szlaki wędrówek ptaków.
Pomyśl o swoim ulubionym filmie, a następnie jednym zdaniem oznajmującym odpowiedz na pytania. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.
Kiedy oglądałeś film?
Jaki to był film?
Jaki nosił tytuł?
Oto tytuły książek dla dzieci. Przyporządkuj je do odpowiednich typów wypowiedzeń.
Oto jest Kasia, Cyryl, gdzie jesteś?, Czy wojna jest dla dziewczyn?, Zbudź się, Ferdynandzie!, Dolina Muminków w listopadzie, Mikołajek ma kłopoty, Lassie, wróć!, Kto mi dał skrzydła?
| Wypowiedzenia oznajmujące | |
|---|---|
| Wypowiedzenia rozkazujące | |
| Wypowiedzenia pytające |
Wykorzystując poniższe czasowniki, ułóż określone zdania. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
pomyśleć – zdanie rozkazujące, zdanie pytające wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące;
zdać – zdanie pytające, zdanie rozkazujące, zdanie oznajmujące wykrzyknikowe;
uciec – zdanie rozkazujące wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące, zdanie pytające.
Zaznacz w dialogu wypowiedzenia: oznajmujące – kolorem zielonym, pytające – niebieskim, rozkazujące – czerwonym.
zielony czerwony niebieski
W poniedziałek wróciłem do domu smutny i przygnębiony.
–Julek, co się stało? – krzyknęła mama w progu.
–A… nic – odburknąłem. – Jest tata?
–Czy ty naprawdę nie możesz mi powiedzieć, o co chodzi? Musi to być za każdym razem tata? – mamie było najwyraźniej smutno. – Nie, taty nie ma w domu. Znowu coś przeskrobałeś?
– Nie, wcale! – zawołałem, siląc się na nieco bardziej radosny ton. – Mamo, proszę, daj mi dziś szybko obiad. Muszę zaraz lecieć do Łukasza, mamy sprawy do obgadania.
– Do Łukasza, do Łukasza… – mama była niezadowolona. – Wiesz co? Mam pomysł. Razem odgrzejemy obiad dla ciebie, dobrze?
To oznaczało tylko jedno: mama będzie mnie wypytywać. A ja nie chcę być wypytywany. Co tu robić?
– Mamo, czy możesz coś dla mnie zrobić? – próbowałem się złapać ostatniej deski ratunku.
– Tak, synku? – mama naprawdę mi wierzyła.
– Obiecaj mi, że nie będziesz mnie pytać o nic. Powiem ci, jak tylko będę mógł.
– Nic z tego nie rozumiem – odparła mama. I teraz to ona była smutna.
Ułóż dialog pt. „Mój przyjaciel i ja na bezludnej wyspie”, w którym zastosujesz jak najwięcej różnych typów zdań. Zapisz go tutaj lub w zeszycie.