Dbamy o oczy i uszy
11 sierpnia 1999 roku wielu mieszkańców Europy Zachodniej wyszło ze swoich domów i spojrzało w niebo. Światło słoneczne zaczęło w tym dniu słabnąć, a sama tarcza Słońca zniknęła. Pojawiła się ponownie dopiero po upływie 2,5 minuty. Było to zaćmienie Słońca. Wszyscy, który obserwowali to zjawisko, używali okularów przeciwsłonecznych lub klisz fotograficznych. Dlaczego?
że narządem wzroku jest oko, a słuchu – ucho;
jak są zbudowane oraz jak działają oczy i uszy.
dlaczego należy chronić oczy przed nadmiernym światłem;
w jaki sposób bronić się przed hałasem.
1. Jak chronić wzrok?
Opisane we wstępie wydarzenie – zaćmienie Słońcazaćmienie Słońca – to bardzo widowiskowe zjawisko, dlatego jest chętnie oglądane przez wielu ludzi. Trzeba jednak podczas takiego pokazu zachować szczególne środki bezpieczeństwa! Oczy są bowiem bardzo wrażliwym narządem zmysłu.
Jeśli zdarzyło ci się przez nieuwagę spojrzeć na krótką chwilę bezpośrednio na słońce, to wiesz, że jego światło jest tak jasne i silne, że powoduje ból oczu i chwilową utratę zdolności widzenia. Dlatego nigdy nie należy patrzeć prosto w słońce.
Wzrok to bardzo ważny zmysł. Oczy są niezwykle wrażliwe. Skupianie wzroku na przedmiotach leżących blisko jest dla nich wyczerpujące. Podczas korzystania z komputera lub czytania książek pozwól czasami odpocząć oczom: co godzinę zamknij je na chwilę, intensywnie zamrugaj kilka razy i popatrz w dal, nie skupiając wzroku na konkretnym obiekcie.
Pamiętaj również, że słońce może nam zaszkodzić nie tylko, jeśli patrzymy wprost na nie. Bardzo przydatne są okulary przeciwsłoneczne z wysokim filtrem UV (czyli chroniącym przed promieniowaniem ultrafioletowym). Okulary takie należy nosić nie tylko latem, ale również zimą, ponieważ światło odbijające się od śniegu może uszkodzić oko!
Współcześnie bardzo częste występują u ludzi wady wzroku: krótkowzrocznośćkrótkowzroczność, dalekowzrocznośćdalekowzroczność i astygmatyzmastygmatyzm. Może się zdarzyć, że początkowo wada wzroku nie jest poważna, ale zwiększa się z czasem. Oczy męczą się bowiem podczas korzystania z komputera oraz oglądania telewizji, a także podczas czytania przy zbyt słabym świetle. Pamiętaj, że w pomieszczeniu może być ciemno, ale czytany przez ciebie tekst musi być dobrze oświetlony!
Rzęsy oraz brwi są naturalną ochroną naszych oczu. Te krótkie włoski zapobiegają osadzaniu się na gałce ocznej drobnych owadów, kurzu i zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu.
2. Chronimy uszy
Nie tylko wzrok należy chronić! Innym naszym zmysłem równie ważnym i podatnym na uszkodzenia jest słuch. Jeśli mieszkasz w mieście, codziennie słyszysz hałas powodowany przez ruch drogowy. Jeszcze głośniejsze są na przykład roboty drogowe czy startujący lub lądujący samolot. Przyczyną uszkodzeń słuchu mogą być nawet niektóre zabawki!
Wiemy już, że głośność mierzy się w decybelach (dB). Im więcej decybeli, tym dźwięk głośniejszy, a tym samym bardziej niebezpieczny dla zdrowia.
Rodzaj dźwięku | Głośność dzwięku |
szelest liści na wietrze | 10 dB |
szept | 20 dB |
szmery w domu | 40 dB |
głośno grający telewizor | 65 dB |
ruchliwa ulica, gwarna kawiarnia | 70 dB |
uwaga! Dźwięki powyżej 110 dB mogą trwale uszkodzić słuch! | |
piła łańcuchowa z bliska | 110 dB |
startujący odrzutowiec | 130 dB |
eksplozja petardy z bliska | 160 dB |
Skala głośności w decybelach jest dość skomplikowana. Na przykład dźwięk o głośności 70 dB jest dziesięć razy głośniejszy od tego, który ma 60 dB, i aż sto razy głośniejszy od tego, który ma 50 dB! Różnica głośności nawet kilku decybeli może być więc wbrew pozorom znaczna i wyraźnie odczuwalna.
Na szczęście uszy również można chronić. W warunkach dużego hałasu (np. gdy w domu jest remont i wiertarka jest bardzo głośna) najlepiej używaj specjalnych nauszników ochronnych. Możesz także użyć stoperów. Staraj się nie słuchać muzyki zbyt głośno. Najbardziej szkodliwe jest słuchanie jej przez słuchawki douszne (inaczej nazywane kanałowymi).
Krzyk małego dziecka jest jednym z głośniejszych dźwięków – osiąga on od 82 dB nawet do 110 dB! Ma to swoje uzasadnienie: rodzice w ten sposób dostają sygnał, że dziecku potrzebna jest pomoc, a takiego sygnału nie powinni zignorować lub go nie usłyszeć.
Podsumowanie
Nasze oczy i uszy narażone są na uszkodzenia nawet podczas codziennych czynności.
Aby uchronić się przed uszkodzeniami oczu, stosujemy okulary ochronne i pozwalamy oczom na odpoczynek w ciągu dnia. Nie czytamy też przy zbyt słabym świetle.
Aby uchronić się przed uszkodzeniami uszu, stosujemy nauszniki ochronne i unikamy hałasu.
Jeśli znasz osoby używające szkieł lub soczewek korekcyjnych, zapytaj, jakie utrudnienia i niedogodności powstają na skutek chorób oczu. Jeśli ty również masz wadę wzroku, możesz napisać własne spostrzeżenia.
Zobacz także
Dźwięki wokół nas
Wspomagamy oczy
Dlaczego widzimy?
Słowniczek
widzenie obrazów rozmazanych (niezależnie od odległości)
niezdolność do wyraźnego widzenia przedmiotów położonych blisko oka
niezdolność do wyraźnego widzenia przedmiotów położonych daleko od oka
schorzenia oczu objawiające się niezdolnością do wyraźnego widzenia
zjawisko astronomiczne, podczas którego Księżyc znajduje się między Ziemią a Słońcem, przesłaniając tym samym jego światło
Zadania
Połącz nazwę dźwięku z liczbą decybeli wyrażającą głośność tego dźwięku.
160 dB, 10 dB, 40 dB, 70 dB
| szelest liści | |
| darcie papieru | |
| ruch samochodowy | |
| huk petardy |
Niewyraźne widzenie daleko umieszczonych przedmiotów to
- krótkowzroczność.
- dalekowzroczność.
- astygmatyzm.
- decybel.
Które z tych hałasów są szkodliwe dla słuchu?
- huk petardy
- startujący odrzutowiec
- piła łańcuchowa
- szum liści
- śmiech dziecka
- kapiący kran
- cicha muzyka
- miauczenie kota
- śpiew ptaków
Osoby pracujące ze żrącymi substancjami mogącymi opryskać oczy powinny używać okularów:
- roboczych.
- przeciwsłonecznych.
- korekcyjnych.
- powiększających.