Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Polski Październik i jego następstwa.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

15) przedstawia niedemokratyczny charakter polskich rozwiązań polityczno‑ustrojowych z okresu tzw. Polski Ludowej (monizm, kierownicza rola gremiów decyzyjnych PZPR, system fikcji ustrojowych);

16) przedstawia – na wybranych przykładach – różne modele demokratyzacji; rozważa, na ile polska demokratyzacja przełomu lat 80. i 90. XX w. miała charakter reformy, a na ile – rewolucji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje przyczyny zmian we władzach PZPR w 1956 r.;

• porównuje idee reprezentowane przez frakcje polityczne wewnątrz PZPR;

• ocenia reakcje władzy na wystąpienia robotnicze;

• definiuje relacje między władzami Polski i ZSRS.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego;

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Podział na trzy grupy. Każdy zespół przygotowuje prezentację na temat przydzielonego zagadnienia:

• gr. 1 – sytuacja w ZSRS po śmierci J. Stalina;

• gr. 2 – sytuacja w PZPR po śmierci B. Bieruta i frakcje wewnątrz partii;

• gr. 3 – przyczyny wystąpień robotniczych;

• gr. 4 – wpływ strajków na sytuację w partii.

Zespół klasowy ma za zadanie przeczytać przemówienia W. Gomułki i J. Cyrankiewicza (patrz Materiały pomocnicze).

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Mapa myśli. Uczniowie wypisują na tablicy wszystkie skojarzenia z określeniem „Polski Październik 1956”. Na tej podstawie tworzą ciąg przyczynowo‑skutkowy.

Faza realizacyjna

1. Przedstawienie uczniowskich prezentacji. Po każdej z nich uczniowie zadają prelegentom pytania.

2. Dyskusja. Uczniowie oceniają postawę władz w czasie wydarzeń czerwcowych. Chętne osoby prezentują wnioski.

3. Analiza materiału źródłowego. Uczniowie analizują teksty przemówień z 1956 r. J. Cyrankiewicza i W. Gomułki. Wskazują podobieństwa i różnice w postawie obu polityków.

4. Praca z audiobookiem. Po wysłuchaniu materiału uczniowie wykonują dołączone do niego ćwiczenia. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

1. Dyskusja: Oceń zależność władz PZPR od Związku Sowieckiego. Wybrana/chętna osoba podsumowuje dyskusję.

Praca domowa:

Napisz krótką pracę na temat: „Scharakteryzuj i oceń relacje wewnątrz bloku wschodniego na podstawie wydarzeń w Polsce w 1956 r.”.

Materiały pomocnicze:

• Uniwersytet Łódzki, Październik 1956 – zawiedzione nadzieje, youtube.com.

• Imerr, Józef Cyrankiewicz – Poznański Czerwiec 1956, youtube.com.

• Eiekawehistorie, Poznań 56 – upadek Ochaba, wzlot Gomułki, youtube.com.

• Władysław Gomułka, Przemówienie na wiecu w Warszawie, przemowienia.com.

• Józef Cyrankiewicz, Każdemu, kto podniesie rękę przeciw władzy ludowej, władza tą rękę odrąbie, przemowienia.com.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może być inspiracją do przygotowania przez uczniów prezentacji multimedialnej.