SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Kotły polodowcowe

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia genezę kotłów polodowcowych,

• omawia genezę jezior cyrkowych,

• rozróżnia i rozpoznaje kotły polodowcowe i jeziora cyrkowe, charakteryzuje te formy oraz wskazuje miejsca ich występowania.

Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna

Metody nauczania: wykład, pogadanka, dyskusja, prezentacja zdobytej wiedzy

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputery z dostępem do internetu, zasoby multimedialne zawarte e‑materiale, tablica interaktywna, plansze dydaktyczne

Materiały pomocnicze

Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia temat zajęć i zadaje uczniom pytanie: Czy wiecie, jakie są skutki erozyjnej działalności lodowca? W przypadku odpowiedzi twierdzącej pojawia się pytanie: Czy wiecie, w jaki sposób erozyjna działalność lodowca znajduje odzwierciedlenie we współczesnym krajobrazie?

• Nauczyciel przedstawia uczniom cele realizowanej lekcji.

• Nauczyciel uzasadnia cele lekcji. Wiedza o procesach erozyjnej działalności lodowca i jej skutkach pozwala na zrozumienie znaczenia procesów działalności lodowca dla współczesnego krajobrazu i umożliwia jej rozpoznanie w terenie oraz opisanie tego, co obecnie jest wokół nas.

• Nauczyciel prosi uczniów o otwarcie e‑materiałów i przyjrzenie się zdjęciu okładkowemu. Pyta uczniów, co i dlaczego zwróciło ich uwagę na zdjęciu i czy wiedzą, co przedstawia. Po wysłuchaniu wszystkich pomysłów i zapisaniu ich popularności na tablicy nauczyciel wyjaśnia, co przedstawia zdjęcie i które propozycje uczniów są prawidłowe.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Jedna z grup otrzymuje plansze dydaktyczne z grafikami kotłów polodowcowych i jezior cyrkowych w Karkonoszach (załącznik 1), druga grupa otrzymuje plansze dydaktyczne z grafikami kotłów polodowcowych, jezior cyrkowych i morenowych w Tatrach (załącznik 2). Następnie uczniowie są proszeni o obejrzenie animacji 3D.

• Nauczyciel pyta uczniów, jak przebiegają procesy erozyjnej działalności lodowca i jakie są skutki tej działalności dla współczesnego krajobrazu. Prawidłowe odpowiedzi zapisywane są na tablicy przez uczniów. Wśród odpowiedzi powinny się znaleźć pojęcia takie jak: erozja, kocioł polodowcowy/cyrk/kar, jezioro cyrkowe, nisza niwalna.

• W dalszej kolejności nauczyciel prosi o obejrzenie plansz dydaktycznych obrazujących formy erozyjnej działalności lodowca takie jak kotły polodowcowe i jeziora cyrkowe. Następnie przedstawia zadanie, które każda grupa będzie musiała wykonać – scharakteryzować formy erozyjnej działalności lodowca (kotły polodowcowe, jeziora cyrkowe w Karkonoszach lub w Tatrach) przedstawione na planszach, omówić procesy erozyjnej działalności lodowca, w wyniku których formy te powstały, a także wskazać znaczenie tej formy dla współczesnego krajobrazu. Po wykonaniu zadania nauczyciel prosi obie grupy uczniów o zaprezentowanie wyników pracy. Uczniowie przedstawiają rezultaty swojej pracy i dyskutują.

• Uczniowie, korzystając z tablicy interaktywnej, wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów, w razie potrzeby wspiera ich.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje najważniejsze informacje z lekcji, a następnie pyta uczniów o to, co było dla nich najciekawszą częścią lekcji i czego dowiedzieli się na lekcji.

• Nauczyciel przypomina cele lekcji, ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Uczniowie przygotowują pisemny opis znaczenia erozyjnej działalności lodowca górskiego dla współczesnego krajobrazu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animacja może zostać wykorzystana podczas omawiania innych zagadnień dotyczących działalności rzeźbotwórczej lodowca i jej skutków (zakres rozszerzony: V. 2).

Załączniki