Dla nauczyciela
Autor: Joanna Kalinowska
Przedmiot: Historia
Temat: Tron dziedziczny czy elekcyjny – co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu? – wypracowanie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
uczy się dokonywania selekcji i hierarchizacji informacji pozyskanych ze źródeł historycznych;
tworzy spójną narrację historyczną dotyczącą pytania, co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu: tron dziedziczny czy elekcyjny, w ujęciu zarówno przekrojowym, jak i problemowym;
rozwija umiejętność budowania argumentacji, uwzględniając różne aspekty procesu historycznego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Tron dziedziczny czy elekcyjny – co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu? – wypracowanie”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Pojęcia, wydarzenia, postacie” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat i cel lekcji. Podkreśla, że uczniowie będą pracować nad wypracowaniem opartym na materiałach źródłowych. Zapowiada, że przećwiczą pracę z materiałami źródłowymi i różnymi typami poleceń, a także kolejne kroki w pisaniu wypracowania.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią sekcji „Pojęcia, wydarzenia, postacie”. Każdy uczestnik zajęć, podczas cichego czytania, wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście.
Praca z multimedium („Materiały źródłowe”). Nauczyciel prosi wybranego ucznia o przeczytanie polecenia 1: „Zapoznaj się z poniższymi materiałami źródłowymi. Stwórz notatkę, w której umieścisz najważniejsze informacje dotyczące tematu zajęć (»Tron dziedziczny czy elekcyjny – co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu?«)”. Poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.
Uczniowie wykonują samodzielnie wskazane przez nauczyciela ćwiczenia 1 i 2: umiejscawiają temat w miejscu i czasie, a następnie formułują rozwinięcie według tezy: Tron dziedziczny byłby większym gwarantem ciągłości i stabilności państwowej Rzeczypospolitej. Następnie wykonują kolejne, wskazane przez nauczyciela, ćwiczenia w różnych układach: samodzielnie, następnie w parach lub grupach, a na koniec wspólnie. Uczniowie omawiają poprawność wykonanych ćwiczeń, nauczyciel w razie konieczności uzupełnia informacje.
Wybrane osoby czytają przygotowane podczas lekcji wypracowania. Wspólnie z nauczycielem omawiają prace i je oceniają. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi albo uczennicy (może być ochotnik) podsumowanie lekcji „Tron dziedziczny czy elekcyjny – co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu?”. Pyta, który element był dla uczniów trudny i dlaczego. Prosi jedną osobę o podsumowanie pracy.
Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć, ocenia przedstawioną pracę (lub prace).
Praca domowa:
Zaproponuj alternatywną wersję wypracowania na temat „Tron dziedziczny czy elekcyjny – co byłoby większym gwarantem ciągłości RP w czasach XVII‑wiecznego kryzysu? – wypracowanie”.
Nauczyciel może rozdać przykładowe tematy wypracowań (z wcześniejszych sprawdzianów czy egzaminów) i poprosić o napisanie ich w domu.
Materiały pomocnicze:
Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.
E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.
Arkusze CKE z historii z poprzednich lat.
Wybór tekstów źródłowych do wskazanej epoki.
Wskazówki metodyczne:
Informacje z sekcji „Materiały źródłowe” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Cały materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.