Scenariusz zajęć

Autor: Wioletta Liwińska, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to są nadtlenki i jak są zbudowane?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się

Cele operacyjne:

Uczeń:

• podaje wzory sumaryczne wybranych nadtlenków z 1. i 2. grupy;

• definiuje pojęcie – nadtlenki i wskazuje ich przykłady;

• ocenia, jak budowa chemiczna nadtlenków wpływa na ich właściwości.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• film edukacyjny;

• prezentacja multimedialna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytania: Do jakich związków można zaklasyfikować nadtlenek wodoru? Jakie są zastosowania wody utlenionej? W jakich sytuacjach woda utleniona się pieni? Dlaczego woda utleniona się pieni? Jaką budowę ma nadtlenek wodoru?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu nadtlenki. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel proponuje stworzenie prezentacji multimedialnej na temat „Jak budowa chemiczna nadtlenków wpływa na ich właściwości?”.

2. Prowadzący dzieli uczniów na trzy grupy zadaniowe:

• I grupa – nadtlenek wodoru;

• II grupa – nadtlenek sodu;

• III grupa – nadtlenek wapnia.
  Każda z grup posiada komputer, na którym będzie tworzyć prezentację. Prowadzący wyjaśnia zasady tworzenia prezentacji. Uczniowie mogą bazować na podstawie dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Mogą również skorzystać z filmu edukacyjnego, który ujmuje wizualizację budowy przykładowych nadtlenków na poziomie mikroświata. Mogą posłużyć się różnego typu animacjami oraz modelowaniem cząsteczek. Nauczyciel zwraca uwagę na uwzględnienie poniższych zagadnień:

• wzory i nazwy nadtlenków;

• nadtlenki niemetali;

• nadtlenki metali;

• budowa nadtlenków a ich właściwości.

3. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wspiera ich i sprawdza poprawność merytoryczną prezentacji.

4. Po zakończeniu pracy, liderzy prezentują efekty pracy grupowej, wyświetlając prezentację na forum. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną.

5. Uczniowie podsumowują wiedzę, zapisując w tabeli podobieństwa oraz różnice tlenków i nadtlenków.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, zadając przykładowe pytania:

• Co to są nadtlenki?

• Czym nadtlenki różnią się od tlenków?

• Jakie wiązania są obecne w cząsteczkach nadtlenków a jakie w cząsteczkach tlenków?

• Czym się różnią nadtlenki metali od nadtlenków niemetali?

• Jak budowa chemiczna nadtlenków wpływa na ich właściwości?

• Czy nadtlenki są substancjami trwałymi?

• Czy nadtlenki są substancjami niebezpiecznymi?

3. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać film samouczek, przygotowując się do zajęć.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to są nadtlenki?

• Czym nadtlenki różnią się od tlenków?

• Jakie wiązania są obecne w cząsteczkach nadtlenków a jakie w cząsteczkach tlenków?

• Czym się różnią nadtlenki metali od nadtlenków niemetali?

• Czy nadtlenki są substancjami trwałymi?

• Czy nadtlenki są substancjami niebezpiecznymi?

2. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk)

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. 5 slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 2 min.).