Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: W jaki sposób rysuje się wzory strukturalne soli?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:
1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów).
Zakres rozszerzony
VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:
1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych; technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
pisze na podstawie nazwy systematycznej wzory sumaryczne soli;
rysuje wzory strukturalne soli;
wyznacza wartościowość metalu i reszty kwasowej na podstawie wzoru strukturalnego jego soli.
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
technika zdań podsumowujących;
animacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami/słuchawkami lub tablety/smartfony z Internetem;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania: Jak zbudowane są sole? Jakiego rodzaju wiązania występują w solach?
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Czy rodzaj wiązań chemicznych występujących w związkach soli ma wpływ na formę zapisu wzoru strukturalnego? Jak zapisujemy wzory strukturalne soli tworzących związki jonowe, a jak wyglądają wzory dla związków o wiązaniach kowalencyjnych?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Faza realizacyjna:
Uczniowie analizują treści w e‑materiale. Wyszukują definicję soli, ich wzór ogólny, obliczanie wartościowości pierwiastka macierzystego, sposób zapisywania wzorów sumarycznych i wzorów strukturalnych dla różnych soli, zasady tworzenia nazw soli. Po minionym czasie, chętne lub wskazane osoby podają odpowiedzi do zadawanych przez nauczyciela pytań.
Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej animację i modele , po czym uczniowie grupowo wykonują ćwiczenia załączone do medium.
Następnie uczniowie proszeni są o indywidualne przeanalizowanie dwóch przykładów z e‑materiału.
Podopieczni, na podstawie układu okresowego pierwiastków, na tablicy kolejno zapisują wskazane przez nauczyciela wzory sumaryczne i strukturalne soli. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną zapisów.
Uczniowie w zeszytach zapisują wzory strukturalne soli wskazane przez nauczyciela. Chętne/wskazane osoby zapisują wzory na tablicy. Pozostali uczniowie weryfikują poprawność zapisów.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jak definiujemy sole? Jaki jest wzór ogólny na sole? Jak dzielą się sole pod względem ich budowy?
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:
Przypomniałam/łem sobie, że...
Dziś nauczyłem/łam się...
Łatwe było dla mnie...
Trudne było dla mnie...
Praca domowa:
Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Animacja oraz modele może być wykorzystana przez uczniów do samodzielnej nauki w domu. Uczniowie mogą ją wykorzystać, przygotowując się do lekcji lub do sprawdzianu. Medium może być również wykorzystane przez uczniów nieobecnych na lekcji jako uzupełnienie luk kompetencyjnych.
Materiały pomocnicze:
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Jak definiujemy sole?
Jaki jest wzór ogólny na sole?
Jak dzielą się sole pod względem ich budowy?