Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia 2022, Historia
Temat: Sobór w Trydencie i walka z reformacją
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
XVI. Reformacja i jej skutki.
Uczeń:
2) wyjaśnia rolę soboru trydenckiego i opisuje różne aspekty reformy Kościoła katolickiego;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje sytuację w Kościele katolickim i Kurii Rzymskiej przed zwołaniem soboru trydenckiego.
wyjaśnia genezę soboru trydenckiego i kluczowe problemy utrudniające jego działalność.
ocenia działalność Świętej Inkwizycji, Towarzystwa Jezusowego oraz znaczenie Indeksu ksiąg zakazanych.
przedstawia kluczowe postanowienia soboru trydenckiego i ocenia ich wpływ na dalsze dzieje Kościoła katolickiego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Wyświetlenie na tablicy tematu zajęć, ustalenie celu lekcji i kryteriów sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Podział klasy na trzy grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:
Grupa 1: – Pierwsze reformy
Grupa 2: – Sobór trydencki
Grupa 3: – Posoborowa rzeczywistość.
Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.
Praca z audiobookiem. Wybrana osoba czyta polecenie 1 „Zapoznaj się z audiobookiem. Wyjaśnij, w jaki sposób sobór trydencki ostatecznie rozstrzygnął kwestię odpustów?”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich.
W kolejnym kroku uczniowie wykonują w parach polecenie 2. Wyjaśniają, jaką rolę, w świetle cytowanych dokumentów, miało odgrywać duchowieństwo i Kościół instytucjonalny w życiu wiernych. Wylosowana para omawia swoją propozycję odpowiedzi. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych – i będą to robić wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na przygotowanie się, a następnie ochotnik udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.
Materiały pomocnicze:
Wiek XVI‑XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999.
Ks. H. Olszar, Kościoła powszechnego. Od nowożytności do współczesności. Materiały do ćwiczeń, Katowice 2015.
Historia powszechna XIV‑XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. M. Małowist przy udziale B. Geremka i A. Wyrobisza, Warszawa 1954.
Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.
Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.
E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.
Wskazówki metodyczne:
Cały e‑materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. Wtedy uczniowie zapoznają się z informacjami w sekcji „Audiobook” i przygotowują swoje propozycje odpowiedzi. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.