Wstęp do Indeksu ksiąg zakazanych

Przez stulecia Kościół święty był ofiarą prześladowań, z wolna pomnażających szeregi bohaterów, którzy wiarę chrześcijańską pieczętowali własną krwią; ale dzisiaj piekło wspiera straszniejszy jeszcze oręż przeciw Kościołowi, zdradliwy, banalny i szkodliwy: złowrogą maszynę drukarską. Nie było w przeszłości większego zagrożenia spoistości Kościoła i moralności, zatem święty Kościół nigdy nie zaprzestanie podtrzymywać tej świadomości wśród chrześcijan […]. Kościół ustanowiony został przez Boga, jako nieomylny przewodnik dla wiernych i z tego powodu, wyposażony w niezbędną władzę, nie może uczynić inaczej; ma obowiązek, a w konsekwencji uświęcone prawo, do zapobiegania, jakkolwiek zamaskowanym, błędom i zgorszeniu trzody Jezusa Chrystusa. […] Nie wolno również twierdzić, że zakaz dotyczący szkodliwych książek jest naruszeniem wolności, kampanią przeciwko światłu prawdy, oraz że „Lista” jest występkiem przeciw erudycji i nauce […]. Ateistyczne i niemoralne książki są często pisane w ujmującym stylu, poruszają tematy pobudzające żądze cielesne, zarozumiałość ducha i zawsze są zamierzone jako ziarno zepsucia w umysłach i sercach czytelników, przez swą ozdobność i chwytliwość; dlatego Kościół, jako troskliwa matka, strzeże wiernych przez stosowne zakazy, ażeby nie przykładali warg do czary z trucizną. Nie z lęku przed światłem Kościół zabrania czytania pewnych książek, ale z ogromnej gorliwości, rozgorzałej przez Boga, nie toleruje utraty dusz wiernych, nauczając, że człowiek upadły w pierwotnej prawości, ulega silnej skłonności do zła, a zatem znajduje się w potrzebie opieki i ochrony.

1 Źródło: W służbie ciemnoty, czyli indeks ksiąg zakazanych – Racjonalista.pl.

Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych

Następnie w sobotę w oktawę świętych apostołów Piotra i Pawła, to jest dnia 6 lipca, mistrz Jan Hus, uczony wykładowca teologii, mąż sławny z życia i obyczajów, wierny głosiciel Pisma św. został przez sobór […] bezprawnie skazany na śmierć i potępiony na podstawie fałszywego świadectwa złożonego prze mistrza Štěpana Páleče, doktora teologii i Michała de Causis, proboszcza św. Wojciecha z Nowego Miasta Praskiego, [na skutek] nieustannych napaści ze strony kleru czeskiego i oskarżeń króla Zygmunta. Nie dano mu sprawiedliwego posłuchania, by dowiódł swej niewinności. Pozbawiono go też urzędu kapłańskiego na otwartym posiedzeniu soboru i władza duchowa przekazała go władzy świeckiej. Wyprowadzono go poza miasto […] i na łące spętanego uwiązano do słupa ociosanego na kształt grubego pala i wbitego w ziemię; obłożono snopkami słomy i wiązkami drzewa i spalono. Podczas tego śpiewał on radośnie: „Chryste, Synu Boga żywego!”.

2 Źródło: Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. Marian Małowist przy udziale B. Geremka i A. Wyrobisza, Warszawa 1954, s. 283–284.

Wiek XVI–XVIII w źródłach

W imię Świętej i Niepodzielnej Trójcy, Ojca i Syna, i Ducha św. Amen. W roku od urodzenia tegoż pana naszego Jezusa Chrystusa 1545, dnia 13 miesiąca grudnia, tj. w niedzielę trzecią adwentu […], gdy zasiadał na stolicy błog. Piotra księcia apostołów największy w Chrystusie ojciec i pan nasz z opatrzności bożej papież Paweł III, w 12 roku jego pontyfikatu zaczął się święty ekumeniczny i powszechny sobór trydencki pod prezydenturą w imieniu tegoż najśw. Pana naszego papieża i św. Stolicy Apostolskiej.

3 Źródło: Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 133.