Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Lokalizacja, rodzaje i działanie receptorów smaku u człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz język jako narząd umożliwiający odczuwanie smaku.
Wyjaśnisz działanie receptorów smaku.
Określisz związek budowy z funkcją kubków smakowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
mapa myśli;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
arkusze szarego papieru, flamastry, dwustronna taśma klejąca;
koperty z wydrukowanymi hasłami.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
– Jakie smaki rozróżnia człowiek?
– Czy wiecie, co odpowiada za ich rozpoznawanie?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Rozdaje im arkusze szarego papieru, flamastry, dwustronną taśmę klejącą oraz koperty z wydrukowanymi hasłami (zob. materiały pomocnicze). Każdy zespół ma za zadanie przygotować na podstawie e‑materiału mapę myśli, na której zostaną zawarte informacje dotyczące lokalizacji, rodzajów i działania receptorów smaku u człowieka. Uczniowie samodzielnie dopisują szczegółowe hasła (takie, których nie ma w kopercie). Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.
Praca z grafiką interaktywną pt. „Rozmieszenie brodawek językowych i kubków smakowych na powierzchni języka”. Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wymienili rodzaje brodawek występujących na języku i podali, który rodzaj dominuje. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Uczniowie w parach analizują treść polecenia nr 2 („Zapoznaj się z grafiką interaktywną i wyjaśnij, dlaczego brodawki nitkowate mogą brać udział w obróbce mechanicznej pokarmu.”), dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:
Nauczyciel może wykorzystać grafikę interaktywną do podsumowania lekcji.