Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Ekspansja turecka w XVI w.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje rozwój terytorialny imperium osmańskiego w XVI w;

• ocenia wkład XVI‑wiecznych sułtanów w rozwój potęgi Turcji;

• charakteryzuje ustrój polityczny i organizację państwa tureckiego;

• ocenia pozycję międzynarodową Turcji w XVI w.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Ekspansja turecka w XVI w.”. Uczniowie mają przygotować prezentację na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Prezentacja może przyjąć różne formy: prezentacji multimedialnej, prezentacji ustnej, prezentacji w formie przygotowanego materiału filmowego, prezentacji ustnej z wykorzystaniem plansz i innych przygotowanych przez ucznia materiałów, etc.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 1: „Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj polecenia.”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel wprowadza uczniów w treść polecenia nr 2 „Na podstawie mapki oraz wiedzy własnej wymień te obszary spośród podbitych do końca XVII wieku, które przed podbojem należały do islamskiego kręgu cywilizacyjnego.”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem omawiając kolejno wykonane kroki.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Kolejne ćwiczenia od 5 do 7 uczniowie wykonują w parach. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 3 z sekcji „Mapa interaktywna”.

2. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Mikulski K., Wijaczka J. Historia powszechna. Wiek XVI‑XVIII, Warszawa 2012.

• Wójcik Z., Historia powszechna XVI‑XVII w., wyd. XII, Warszawa 2012.

• Wyczański A., Historia powszechna. Wiek XVI, Warszawa 1987.

• Kańtoch Lech, Piękna Roksolana - bóstwo z Lechistanu, „Mówią Wieki” 5/2011.

• Kołodziejczyk Dariusz, Węgry wobec osmańskiego zagrożenia i pod władzą sułtanów, „Mówią Wieki” 6/2010.

• Milewski Dariusz, Nie tak wspaniałe stulecie, czyli kłopoty dziedziców Sulejmana Mówią Wieki” 1/2017.

• Swoboda Wincenty, O pretendentach do tureckiego tronu w XV‑XVII wieku, „Mówią Wieki” 12/1986.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z e‑materiałami z sekcji „Mapa interaktywna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.