Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Francuski pozytywizm oświeceniowy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz dwie postaci francuskiego pozytywizmu oświeceniowego: Jeana Le Rond d'Alemberta i Jeana A. Condorceta.

• Scharakteryzujesz przekonania d'Alemberta i J. A. Condorceta odnośnie do tego, jaka powinna być i czemu służy nauka.

• Porównasz fragment tekstu J. A. Condorceta z wypowiedzią współczesnego naukowca w kwestii możliwości przewidywania losów cywilizacji ludzkiej.

• Porównasz tekst filozoficzny z tekstem poetyckim.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje dwie postaci francuskiego pozytywizmu oświeceniowego: Jeana Le Rond d'Alemberta i Jeana A. Condorceta;

• charakteryzuje przekonania d'Alemberta i J. A. Condorceta dotyczące natury nauki;

• analizuje fragmenty tekstów J. A. Condorceta w kontekście współczesnych stanowisk naukowych;

• porównuje tekst filozoficzny i poetycki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Francuski pozytywizm oświeceniowy”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczeń nr 1‑4 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w zakładce „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną na podstawie pytań zawartych we wprowadzeniu.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy dzisiaj zachowujemy oświeceniowy optymizm, czy też raczej powinniśmy potraktować jego przedstawicieli jako naiwnych?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną porządkującą ten etap pracy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia do multimedium:
   - Wynotuj z tekstu 3 najważniejsze Twoim zdaniem tezy oświeceniowych filozofów pozytywistycznych.
   - Następnie sformułuj pytania, na które te tezy stanowią odpowiedzi.
   Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Sprawdź się”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

4. Nauczyciel wybiera osobę, która odczytuje na forum treść ostatniego ćwiczenia nr 8. Uczeń, prowadząc na forum analizę problemu, podaje swoją propozycję rozwiązania. Nauczyciel zachęca do dyskusji pozostałych uczniów, jeśli jest to koniecznie, naprowadza na prawidłowe rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wybierz i opisz jeden przykład (z literatury, teatru, kina lub sztuk pięknych), który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia ze słownika.

Materiały pomocnicze:

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

• Jak uczyć filozofii i etyki w szkole? Materiały z ogólnopolskiej konferencji filozoficznej, Gdańsk 2017, dostępne w internecie: http://nauczaniefilozofii.ug.edu.pl/sites/default/files/Abstrakty.pdf [dostęp: 27.11.2019].

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.