Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny zmian zachodzących w atmosferze, ich skutki i zagrożenia z nimi związane

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

  1. przedstawia piękno, potęgę oraz dynamikę zmian zachodzących w atmosferze, wyjaśnia przyczyny tych zmian, ukazuje ich zagrożenia i skutki w formie prezentacji fotograficzno‑opisowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wskazuje przyczyny zmian zachodzących w atmosferze,

  • omawia zagrożenia z nimi związane,

  • wyjaśnia skutki zmian zachodzących w atmosferze.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, burza mózgów, mapa mentalna/plakat, analiza SWOT, metody operatywne (praca z e‑materiałem)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, karteczki samoprzylepne, tablica, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze:

Komisja Europejska, Przyczyny zmian klimatu (dostep 8.02.2021).

A. Rokicka‑Żuk, Smog – co to jest i jak nam szkodzi?, 24.01.2019, stronazdrowia.pl (dostep 8.02.2021).

G.D. Roth, Pogoda i klimat, tłum. Z. Woliński, Świat Książki, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – burza mózgów na temat negatywnych zmian zachodzących w atmosferze ziemskiej; każdy uczeń otrzymuje karteczkę samoprzylepną – zapisuje na niej znaną sobie zmianę w atmosferze.

  • Uczniowie przyklejają karteczki do tablicy – dokonują analizy, grupują.

  • Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje burzę mózgów. Jeśli uczniowie pominęli którąś ze zmian, nauczyciel uzupełnia.

  • Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel podkreśla, że wskazane przez uczniów zmiany mogą mieć różne przyczyny, w tym naturalne i antropogeniczne.

  • Wyróżnienie czterech zmian w atmosferze (powinny zostać podane przez uczniów, jeżeli nie, to nauczyciel powinien zasugerować w podsumowaniu): efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne opady, smog.

  • Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy – ich zadaniem jest wypisanie przyczyn i skutków wyróżnionych czterech zmian (nauczyciel przydziela każdej grupie uczniów jedną zmianę).

  • Uczniowie, korzystając z e‑materiału (część „Przeczytaj” oraz film edukacyjny) i innych dostępnych źródeł informacji, tworzą plakat przedstawiający (w dowolnej formie) przyczyny i skutki omawianej zmiany w atmosferze.

  • Reprezentanci grup przedstawiają efekty pracy.

  • Każdy plakat jest podsumowany przez nauczyciela, który podkreśla zagrożenie wynikające ze zmian w atmosferze.

  • Nauczyciel stawia przed uczniami problem: W jaki sposób można powstrzymać zmiany zachodzące w atmosferze ziemskiej?

  • W zależności od wiedzy i tempa pracy uczniów można ten problem rozwiązywać metodą analizy SWOT (w grupach) lub poprzez dyskusję na forum klasy.

  • Analizę SWOT można również przeprowadzić podczas dyskusji na forum klasy – rysujemy schemat na tablicy, wybieramy sekretarza do zapisywania wniosków wynikających z dyskusji.

  • Analiza SWOT: Jak jest obecnie? (Co robimy dla ochrony atmosfery? Mocne i słabe strony tych działań); Jak powinno być w przyszłości? (Rozwiązania, które można zrealizować. Szanse i zagrożenia wynikające z tych działań).

  • Po dokonaniu analizy podsumowanie pracy uczniów.

Faza podsumowująca

  • Nauczyciel wskazuje uczniom do wykonania wybrane ćwiczenia z e‑materiału (praca indywidualna).

  • Następnie podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami; ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

  • Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było dla nich ciekawe, nowe, trudne, gdzie mogą wykorzystać zdobytą na lekcji wiedzę itp.

Praca domowa

  • Na podstawie dostępnych źródeł informacji ustal nazwy co najmniej pięciu obszarów, na których najbardziej odczuwalne są skutki wzrostu efektu cieplarnianego. Podaj, czego te skutki dotyczą.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film edukacyjny można wykorzystać przy powtórzeniu materiału dotyczącego atmosfery (zakres podstawowy: III). Można go wykorzystać podczas lekcji dotyczących problemów środowiskowych współczesnego świata (zakres rozszerzony: XVIII).

Sprawdź się