Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Jedno jedyne ciało, ale z trzech części się składa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje społeczeństwo średniowieczne i wyjaśnia, z jakich warstw się składało;

• charakteryzuje zajęcia, ubiór i zachowania różnych grup społecznych w średniowieczu;

• omawia uprawnienia, jakie posiadał władca w monarchii stanowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Jedno jedyne ciało, ale z trzech części się składa”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie na tablicy uczniom tematu oraz celów lekcji, a następnie określenie kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.
   Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy, najważniejsze ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie uczniowie przedstawiają swoje propozycje i wspólnie wybierają najważniejszy wątek.

2. Nauczyciel prosi uczniów (wskazanych lub ochotników), aby odpowiedzieli na zaproponowane przez siebie i zapisane na tablicy pytania, nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2, po czym wspólnie sprawdzają poprawność odpowiedzi.

3. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 3 i 5, analizując miniatury pochodzące z francuskiego rękopisu Bardzo bogate godzinki księcia de Berry. Następnie przedstawiciele jednej z par przedstawiają propozycje swoich odpowiedzi i weryfikują ich poprawność.

4. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel prosi, aby uczniowie odczytali polecenie 1: „Wyjaśnij, jakie było znaczenie turniejów. Czy oprócz tego, że turnieje miały funkcje praktyczne, odgrywały one również rolę prestiżową? Dlaczego organizowano je nadal, mimo że rycerstwo straciło już na znaczeniu?” i wykonali je w parach. Odtwarza nagranie, a po jego odsłuchaniu uczniowie wykonują polecenie i dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

5. Uczniowie wykonują wspólnie ćwiczenie 6 i 7.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi jedną osobę o podsumowanie najważniejszych zagadnień omówionych w trakcie lekcji.

2. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Co i jak uczniowie mają jeszcze utrwalić?

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Świat Książki, Warszawa 2000.

O.G. Oexle, Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2000.

R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2012.

J. Huizinga, Jesień średniowiecza, Vis‑á-Vis/Etiuda, Kraków 2016.

B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, wyd. Trio, Warszawa 2015.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie przed zajęciami mogą zostać podzieleni na trzy grupy, z których każda opracuje prezentację dotyczącą wyłonienia się stanu duchownego, rycerskiego oraz stanu trzeciego. Wówczas uczniowie opracowujący zagadnienie stanu rycerskiego mogą wykorzystać informacje zawarte także w audiobooku.