Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Wszystko z przyrody – jońska filozofia przyrody. Problematyka filozoficzna w tekstach literackich
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
zapozna się z przykładem literackiego odniesienia do poglądów filozofów jońskich na podstawie fragmentów książki Zakazana historia filozofów. Niestoicka powieść stoika Tomasza Mazura;
pozna literackie i historycznofilozoficzne ujęcia poglądów poszczególnych filozofów jońskich;
wykona twórcze ćwiczenia językowo‑poznawcze, w których odniesie się do elementów filozofii jońskiej;
rozwinie świadomość wpływu starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
rozmowa kierowana;
audiobook;
praca z tekstem;
praca z multimedium.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.
W ramach wprowadzenia w tematykę zajęć nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie odsłuchanego audiobooka wskazali podobieństwa i różnice między filozofią a sztuką (literaturą). Następnie wyświetla mapę myśli znajdującą się w poleceniu nr 3 w zakładce z audiobookiem i wspólnie z uczniami uzupełnia schemat.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranym osobom z klasy.
Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie treści z zakładki „Przeczytaj” spróbowali odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób Tomasz Mazur w swojej książce przekazuje treści filozoficzne. Jakich zabiegów używa?
Dyskusja. Prowadzący zajęcia inicjuje dyskusję na temat, czy przekazywanie trudnych i poważnych treści, np. filozoficznych, w sposób żartobliwy, lekki, jest dobrym pomysłem.
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Praca domowa:
Poszukaj innego przykładu tekstu kultury lub popkultury, który porusza wątki filozoficzne. Przygotuj na jego temat krótką notatkę.
Materiały pomocnicze:
Mazur T., Zakazana historia filozofów. Niestoicka powieść stoika, Kraków 2019.
Sławiński J., Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna: trzy kwestie i jedna ponadto, [w:] tegoż, Prace wybrane, t. IV, Kraków 2000, s. 80–87.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.