Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Faraon w kręgu spraw polskich

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• określi dwie możliwe płaszczyzny odczytania Faraona;

• wskaże odwołania w powieści do „spraw polskich”;

• omówi, na czym Franciszek Ziejka opiera hipotezę dotyczącą alegorycznego przesłania powieści Prusa;

• opisze kartę tytułową powieści stworzoną przez Edwarda Okunia oraz porównasz ją z malarskim wizerunkiem Józefa Piłsudskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• film lub teledysk.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Faraon w kręgu spraw polskich”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z materiałami zamieszczonymi w sekcji „Przeczytaj”. Wybrane osoby mogą przygotować notatki, aby podczas zajęć porozmawiać na temat Faraona.

2. Przekład intersemiotyczny. Chętni uczniowie przygotowują krótki film (teledysk) jako ilustrację do wybranego fragmentu prozy z sekcji „Przeczytaj”. Film mogą przygotować na telefonach komórkowych lub wykorzystać szablony do animacji dostępne w internecie.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

2. Chętne osoby prezentują prace, które wykonały przed lekcją. W ten sposób wprowadzamy uczniów w świat faraona.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium. Nauczyciel prezentuje za pomocą rzutnika ilustrację interaktywną z fragmentami tekstu Franciszka Ziejki „Faraon” w kręgu spraw polskich. Następnie dzieli klasę na dwie grupy. Pierwsza notuje opracowania, do których mógł odwoływać się Prus, pisząc swoją powieść i omawia, czego dotyczyły te dzieła. Druga określa, na czym Franciszek Ziejka opiera hipotezę, że powieść Prusa mogła być w zamyśle książką alegoryczną o Polsce. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

2. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 3 i 4 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy po kolei ćwiczenia nr 2, 5, 7, 8. Zespół klasowy zostaje podzielony na 4‑osobowe grupy, które rozwiązują zadania na czas. Najszybsza grupa przedstawia swoje propozycje i omawia je na forum klasy. Pozostali uczniowie weryfikują przedstawione odpowiedzi. Jeśli są one poprawne, grupa wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Dyskusja. Uczniowie odliczają do dwóch, dzieląc się na dwie grupy. Nauczyciel informuje, że będą dyskutować i wykorzystają do tego metodę akwarium. Nauczyciel wyjaśnia zasady dyskusji oraz określa jej czas.
   Pierwsza drużyna siada w kręgu i prowadzi rozmowę na temat: Jakie są dwie możliwe płaszczyzny odczytania Faraona?. Druga grupa obserwuje i zapisuje swoje spostrzeżenia dotyczące doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy.
   Po upływie wyznaczonego czasu następuje zamiana ról. Na zakończenie wybrane osoby przedstawiają na forum klasy swoje spostrzeżenia.

Praca domowa:

1. Ćwiczenie 6 z e‑materiału: Wiek XIX wieku przyniósł fascynację starożytnym Egiptem widoczną także w malarstwie. Wskaż obraz, który twoim zdaniem koresponduje z nastrojem opisanym w cytowanym fragmencie powieści Bolesława Prusa Faraon.

Materiały pomocnicze:

• Adam Łukasiewicz, O „Faraonie” Bolesława Prusa – starożytny Egipt i kontekst polski,”Pamiętnik Literacki” 2017, nr 2.

• Elżbieta Lubczyńska‑Jeziorna, Gatunki literackie w twórczości Bolesława Prusa, Wrocław 2007.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do podsumowania lekcji.