Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Joanna Oparek

Przedmiot: Język polski

Temat: Fraszka jako gatunek renesansowy. Do gór i lasów Jana Kochanowskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
3) reaguje na przejawy agresji językowej, np. zadając pytania, prosząc o rozwinięcie lub uzasadnienie stanowiska, wykazując sprzeczność wypowiedzi;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • prześledzi historię powstania fraszki, jako gatunku literackiego;

  • wymieni cechy gatunkowe fraszki;

  • zanalizuje wybrane fraszki Jana Kochanowskiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do kultury renesansu i humanistycznej wizji człowieka. Wraz z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

  2. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel zachęca uczniów do wspólnego stworzenia mapy myśli, obrazującej cechy gatunkowe fraszki.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel podkreśla fakt, że Jan Kochanowski powołując nowy gatunek literacki, stworzył teorię fraszki i że wiele jego fraszek zawiera refleksje na temat możliwości tego gatunku – stanowi to przejście do filmu edukacyjnego na temat wątków autotematycznych.

  2. Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym, a następnie wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi.

  3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” – nauczyciel prosi chętne osoby o odczytanie na głos fraszek zamieszczonych w e‑materiale. Wykonują ćwiczenia 1‑9. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie – omówienie fraszki jako gatunku renesansowego i zarysowanie wizji człowieka, jaką ukazują utwory Jana Kochanowskiego – na przykładzie Do gór i lasów.

  2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu..

Praca domowa:

  1. Napisz kilkuwersową fraszkę o swoim życiu szkolnym.

  2. Napisz fraszkę o charakterze autobiograficznym lub autotematycznym.

Materiały pomocnicze:

  • Stefania Skwarczyńska, Aspekt genologiczny „Fraszek” Jana Kochanowskiego, Prace Polonistyczne Studies in Polish Literature 41, 1985, 53‑86.

  • B. Bakuła, Oblicza autotematyzmu (autorefleksyjne tendencje w polskiej prozie po roku 1956), Poznań 1991.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film edukacyjny”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się