Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Czym jest zło? Pytania do tekstu filozoficznego Augustyna
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Porównasz koncepcje zła manichejczyków oraz Augustyna.
Wykażesz wpływ neoplatonizmu na koncepcję zła Augustyna.
Wykażesz wpływ platonizmu na koncepcję zła Augustyna.
Scharakteryzujesz Augustyńską koncepcją zła jako braku dobra.
Krytycznie zrekonstruujesz argumenty Augustyna na rzecz nieistnienia zła.
Cele operacyjne. Uczeń:
porównuje koncepcje zła manichejczyków oraz Augustyna;
wykazuje wpływ platonizmu i neoplatonizmu na koncepcję zła Augustyna;
charakteryzuje Augustyńską koncepcją zła jako braku dobra;
rekonstruuje w sposób krytyczny argumenty Augustyna na rzecz nieistnienia zła;
określa, jak należy pojmować zło jako takie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
dyskusja;
praca z tekstem;
ćwiczenia przedmiotowe .
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
komputery z dostępem do internetu dla uczniów.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Czym jest zło? Pytania do tekstu filozoficznego Augustyna”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczeń nr 1‑3 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w zakładce „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem i wykonali zadane ćwiczenie. Jeśli odpowiedzi uczniów bardzo się różnią lub ćwiczenie okazało się trudne, nauczyciel omawia je na forum. Dyskusja.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym jest zło?
Faza realizacyjna:
Śniegowa kula. Nauczyciel informuje uczniów, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytanie: Czy zło istnieje obiektywnie, czy jest względne?. Mówi, że uczniowie będą pracowali metodą kuli śniegowej:
a. najpierw indywidualnie opracują odpowiedź na zadane pytanie,
b. potem połączą się w pary, porównają swoje propozycje i spiszą na osobnej kartce listę swoich wspólnych rozwiązań,
c. następnie uczniowie zgromadzą się w czwórkach i w podobny sposób skonfrontują swoje stanowiska, a zebrane rozwiązania zapiszą na nowej kartce,
d. w dalszej części uczniowie połączą się w jeszcze liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa. Wszystkie uzgodnione na forum całej klasy odpowiedzi wraz z argumentami zostają zapisane na tablicy.
Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów rozwiązania/odpowiedzi nauczyciel weryfikuje ją i w razie potrzeby uzupełnia.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia do multimedium: Czym jest zło? Rozbuduj mapę myśli, na którą naniesiesz informacje o koncepcjach zła Augustyna i manichejczyków. Rozwiń sformułowane na mapie tezy w taki sposób, żeby w zwięzłej formie wyjaśnić, jak należy je rozumieć. Dodaj informacje dotyczące Augustyna i manichejczyków, tego, jak rozumieli oni zasadę rzeczywistości oraz jaką rolę pełniło w świecie zło według każdej z koncepcji. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Ćwiczenia przedmiotowe. Ćwiczenie nr 4 nauczyciel udostępnia uczniom za pomocą tablicy interaktywnej lub rzutnika. Uczniowie pracują indywidualnie. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i rezultaty. Prosi wybranego ucznia, który wskazał błędne rozwiązanie, o uzasadnienie swojej decyzji i zaprasza pozostałych uczniów do dyskusji.
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5‑8. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz tekst argumentacyjny na temat: Istnienie zła w świecie, w którym przedstawisz interpretację omawianego podczas lekcji tekstu źródłowego.
Materiały pomocnicze:
Zielewska B., Dialog we współczesnej edukacji filozoficznej, Olsztyn 2002.
Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.
Peter Brown, Augustyn z Hippony, tłum. W. Radwański, Warszawa 1993
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.