Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Ekspresja w języku
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wskaże sposoby wyrażania emocji w języku;
wyjaśni, czym różni się spieszczenie od zdrobnienia i zgrubienia;
wyjaśni, na czym polegają zabiegi językowe, które nadają ekspresję wyrazom.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
metoda kosza i walizki;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel zadaje pytania otwierające dyskusję wstępną lekcji: W jakich sytuacjach możemy odczuć ekspresyjność wypowiedzi? Na czym polega ekspresja w języku? Uczniowie odpowiadają, przywołując przykłady z języka, którym się posługują na co dzień albo znają z mediów.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Następnie tworzą mapę myśli podsumowującą zdobytą w ten sposób wiedzę.
Nauczyciel odtwarza film edukacyjny. Następnie uczniowie w parach podają trzy rodzaje emocji, które możemy wyrażać za pomocą języka i ilustrują je przykładami konkretnych słów.
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi
Faza podsumowująca:
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.
Praca domowa:
Wyjaśnij, na czym polegają zabiegi językowe, które nadają ekspresję wyrazom.
Materiały pomocnicze:
Język polski. Kompendium, pod red. M. Derwojedowej, Warszawa 2005.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.