Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Jarosław Iwaszkiewicz Pogoda lasu… – postawa humanistyczna i stoicka
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
przedstawia okoliczności powstania wiersza Pogoda lasu... Jarosława Iwaszkiewicza;
wskazuje środki stylistyczne w wierszu Pogoda lasu... i opisuje ich funkcje;
przedstawia formalne cechy prozatorskie i poetyckie wiersza Pogoda lasu...;
wyjaśnia, w jaki sposób realizuje się w wierszu postawa humanistyczna i stoicka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
W fazie wprowadzającej nauczyciel prosi uczniów, by wypisali wszystkie skojarzenia z wyrazem „pogoda”. Mogą także podać tytuły znanych im utworów (muzycznych, literackich, teatralnych i innych), które zawierają w tytule słowo „pogoda”. W następnym kroku dzielą zebrane skojarzenia na pozytywne, negatywne, neutralne. Zastanawiają się nad frazeologicznym użyciem słowa „pogoda” i wykonują ćwiczenie 4. z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel informuje uczniów, że ta wiedza będzie im potrzebna do analizy i interpretacji wiersza Jarosława Iwaszkiewicza Pogoda lasu.... Następnie prezentuje „Wprowadzenie” do materiału, podaje cele lekcji i zapisuje jej temat na tablicy.
Faza realizacyjna
Fazę realizacyjną uczniowie rozpoczynają od lektury wiersza Pogoda lasu... oraz treści dotyczącej kontekstu jego powstania (sekcja „Przeczytaj”). W następnym kroku uczniowie powracają do definicji słownikowej terminu „pogoda”, a następnie wykonują ćwiczenie nr 5 w sekcji „Sprawdź się”.
Uczniowie przed rozpoczęciem analizy wiersza mogą kontrolnie wykonać ćwiczenie 2. z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przystępują do pracy z multimedium („Mapa myśli”) i wykonują przyporządkowane do niego polecenia.
Po analizie nauczyciel dobiera ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” do pracy interpretacyjnej.
Faza podsumowująca
W fazie podsumowującej nauczyciel może poruszyć kwestię tytułu całego zbioru, z którego pochodzi wiersz Pogoda lasu.... Uczniowie, podobnie jak na początku zajęć, proponują skojarzenia i frazeologizmy ze słowem „mapa”. Jeśli nauczyciel dysponuje na lekcji Słownikiem języka polskiego, może także wyszukać ten termin i odczytać jego znaczenie w różnych kontekstach. Uczniowie zastanawiają się, który z kontekstów najbardziej pasuje do tomiku, o którym wiadomo, że był ostatnim wydanym za życia poety.
Inną propozycją na podsumowanie lekcji może być prezentacja filmu dokumentalnego: Pogoda domu niechaj będzie z tobą... Jarosław Iwaszkiewcz dostępnego na kanale vod.tvp.pl z udziałem samego poety.
Praca domowa:
Wykorzystując frazeologię oraz własne doświadczenia kulturowe i obserwacje natury, dopisz jedną zwrotkę wiersza Pogoda lasu...
Materiały dodatkowe:
Zdzisława Mokranowska, Młodość i starość. Studia o twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Katowice 2009.
Tomasz Wójcik, Pociecha mieszka w pięknie. Studia o twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Warszawa 1998.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.