Dla nauczyciela

Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia i teraźniejszość, Historia

Temat: Ustrój Polski Ludowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
LVI. Stalinizm w Polsce i jego erozja. Uczeń:
1) przedstawia proces sowietyzacji kraju na płaszczyźnie ustrojowej, gospodarczo‑społecznej i kulturowej;
2) omawia i ocenia skutki terroru stalinowskiego w Polsce;
4) opisuje formy i skutki prześladowania Kościoła katolickiego.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
II. Świat i Polska w latach 1945‑1956. Uczeń:
14) przedstawia - z wykorzystaniem swojej wiedzy o państwie i jego atrybutach - problem niepodległości Polski oraz sytuację polskiej państwowości i polityki w kraju i na emigracji po 1945 roku;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
LVI. Stalinizm w Polsce i jego erozja. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) wyjaśnia założenia propagandy komunistycznej i charakteryzuje cechy sztuki socrealizmu;
2) wyjaśnia rolę radia „Wolna Europa” wobec propagandy komunistycznej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje, w jaki sposób powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.

  • charakteryzuje ustrój Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

  • omawia sposób sprawowania władzy przez komunistów po sfałszowanym referendum i wyborach 1946 i 1947 r.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Ustrój Polski Ludowej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film + Sprawdź się” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

  2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” i wspomnianego multimedium.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

  2. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Film + Sprawdź się” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na ilość poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.

  3. Praca z pierwszym multimedium („Schemat”). Uczniowie zapoznają się z tekstami źródłowymi zawartymi w schemacie, a następnie indywidualnie wykonują polecenie nr 1: „Na podstawie przytoczonych tekstów źródłowych opisz, w jaki sposób komuniści zapewnili sobie w Polsce monopol na sprawowanie władzy.”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli (z hasłem w centrum: Rządy komunistów w Polsce). Wybrana osoba lub ochotnik przedstawia swoją propozycję, pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Ustrój Polski Ludowej” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, ocenia prace uczniów prezentowane na początku fazy realizacyjnej.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 1,2 i 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

  2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenia dołączone do filmów z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, red. M. Sobańska‑Bondaruk, S. Lenard, Warszawa 1998.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Europa. Nasza historia. Klasa 8: Historia w źródłach, obrazach i odwołaniach do współczesności, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2020.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Schemat”, aby przygotować się do późniejszej pracy.

Film + Sprawdź się