Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Czym się różni zdanie w sensie logicznym od zdania w sensie gramatycznym?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
wskazuje różnice pomiędzy zdaniami w sensie logicznym i gramatycznym;
wymienia formy gramatyczne zdań, w których mogą występować zdania w sensie logicznym;
odróżnia zdania w sensie logicznym od zdań w sensie gramatycznym;
odróżnia sądy od nakazów, przypuszczeń i pytań.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
ilustracja interaktywna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Czym się różni zdanie w sensie logicznym od zdania w sensie gramatycznym?”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia nr 1 w zakładce „Sprawdź się”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Określa wiążące dla uczniów kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Wybrany uczeń rozpoczyna wstępną dyskusję wokół tematu lekcji, przedstawiając i uzasadniając swoje stanowisko. Po zakończeniu dyskusji chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.
Faza realizacyjna:
Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: Czym jest zdanie w sensie logicznym?. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Ilustracja interaktywna”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim w parach przygotowują odpowiedzi na polecenia:
– Zapoznaj się ze schematem interaktywnym i omów różnice pomiędzy zdaniami w sensie logicznym oraz gramatycznym.
– Wskaż takie rodzaje zdań, które są zdaniami zarówno w sensie gramatycznym, jak i logicznym.
Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia nr 2‑5. Następnie konsultują swoje rozwiązania z osobą z ławki.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 „Uzupełnij notatkę syntetyzującą.”
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 6 i 7 zawarte w sekcji „Sprawdź się”.
Obserwuj debatę publiczną w Polsce przed kilka dni z rzędu. Wybierz i opisz jeden przykład z mediów, który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia lub problemu z dzisiejszej lekcji.
Materiały pomocnicze:
Hołówka T. Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2005.
Marciszewski W. (red.), Mała Encyklopedia Logiki, Wrocław 1970.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.