Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Właściwości fizykochemiczne cukrów prostych i ich znaczenie biologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz budowę i właściwości cukrów prostych.

• Podzielisz cukry według różnych kryteriów.

• Przedstawisz związek między budową monosacharydów a ich funkcją.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem samouczkiem;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel zwraca uwagę, że do tej pory uczniowie poznawali materię nieorganiczną, a teraz będzie mowa o materii organicznej. Zadaje pytania: „Skąd się biorą związki organiczne?”, „Czy cukry proste są potrzebne organizmom? Do czego?”, „Gdzie występują cukry?”, „Jak są zbudowane?”. Uczniowie odpowiadają na podstawie przeczytanego przed lekcją tekstu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z filmem samouczkiem pt. „Właściwości fizykochemiczne cukrów prostych i ich znaczenie biologiczne”. Nauczyciel przedstawia uczniom zadanie maturalne omówione w filmie samouczku. Uczniowie samodzielnie je rozwiązują. Następnie nauczyciel wyświetla film samouczek i uczniowie weryfikują swoją odpowiedź. Prowadzący zajęcia wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

2. Uczniowie wykonują w parach polecenie nr 1 („Wykaż, że między cukrami zaliczanymi do aldoz i ketoz istnieją różnice”) oraz polecenie nr 2 („Na podstawie informacji zawartych w filmie samouczku scharakteryzuj utlenianie cukrów prostych”) do filmu samouczka. Następnie porównują rozwiązania z inną parą. Wybrane zespoły przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

3. Mapa myśli. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i wykorzystując generator w poleceniu nr 3 do filmu samouczka, tworzą mapę myśli porządkującą wiedzę na temat cukrów prostych. Uwzględniają podział cukrów prostych według różnych kryteriów oraz ich budowę i właściwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadanie pytanie:
   – Jaki jest związek między budową a funkcją monosacharydów?
   Wypowiadają się chętni uczniowie.

2. Nauczyciel zadanie pytanie:
   – Jaki jest związek między budową a funkcją monosacharydów?
   Wypowiadają się chętni uczniowie.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 oraz od 6 do 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Sprawdź na etykietach produktów spożywczych, czy w ich składzie znajdują się cukry proste. Zbierz informacje z różnych źródeł i napisz krótką wypowiedź na temat: „Syrop glukozowo‑fruktozowy: naturalny, ale czy zdrowy?”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z filmem samouczkiem, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.