Scenariusz zajęć

Autor: Danuta Jyż‑Kuroś

Przedmiot: chemia

Temat: Nawozy sztuczne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

6) podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania.

Zakres rozszerzony

XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

6) podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia podział nawozów sztucznych ze względu na ich zastosowanie;

• wymienia określony rodzaj nawozu w kontekście niedoborów mikro- i makroelementów w glebie;

• wymienia rodzaje nawozów sztucznych (mineralnych) ze względu na różne kryteria i podaje przykłady;

• określa rodzaj brakującego mikro- lub makroelementu ze względu na obserwowane zmiany w wyglądzie rośliny.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• metaplan;

• technika gadająca ściana;

• metoda rozwiązywania problemów;

• analiza metriału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu/smartfony, tablety;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter.

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem, dotyczącym nawozów sztucznych. Prosi o odnalezienie w najbliższym otoczeniu przykładów roślin mających znamiona braku mikro- i makroelementów. Uczniowie mają udokumentować zaobserwowane braki za pomocą: zdjęcia, opisu lub rysunku. Materiały te będą wykorzystane do stworzenia ulotki. Obserwacje mogą dotyczyć roślin uprawianych w domowych ogródkach, roślin doniczkowych lub roślin uprawnych.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel prosi wszystkich uczniów o zaprezentowanie wyników swoich obserwacji. Nauczyciel informuje uczniów, że wynikiem pracy zespołów będzie przygotowanie ulotki. Uczniowie samodzielnie dobierają się w zespoły. Wyjątek stanowią uczniowie, którzy nie wykonali zadania, pracują oni razem.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu nawozy sztuczne. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy tak, że połowa uczniów będzie pracowała metodą metaplanu, a druga połowa uczniów będzie tworzyła ulotkę.

2. Metaplan – „Dlaczego rolnicy decydują się na stosowanie nawozów sztucznych?” Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, rozdaje arkusze papieru A1 i mazaki. Każda grupa tworzy plakat wpisując w chmurce problem do rozwiązania oraz trzy pytania: Jak jest? - opis aktualnego stanu rzeczy; Jak być powinno? - opis stanu, który chciałoby się osiągnąć; Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?- udzielenie odpowiedzi z podaniem przyczyn; Wnioski. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Mogą również wykorzystać symulację interaktywną. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich. Po zakończonej pracy liderzy prezentują rezultaty pracy grupowej z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Uczniowie podsumowują pracę i zbierają wnioski ze wszystkich plakatów.

3. Przygotowanie ulotki informacyjnej metodą rozwiązania problemu - Jakie są oznaki niedoboru mikro- i makroelementów u roślin i jak niwelować ten niedobór? Nauczyciel rozdaje uczniom arkusze papieru A3/4, mazaki oraz informuje, że uczniowie w swojej pracy powinni uwzględnić trzy etapy pracy:

• Diagnoza problemu: jakich pierwiastków może brakować roślinie? Jakie są symptomy braku poszczególnych pierwiastków?

• Poszukiwanie rozwiązania problemu: Jak można uzupełnić brak danego pierwiastka? Jakie mogą pojawić się konsekwencje braku zastosowania odpowiedniego nawozu?

• Wybór rozwiązania: Jaki nawóz sztuczny zastosować w celu uzupełnienia niedoboru konkretnego pierwiastka? Jakie uszkodzenia roślin związane są z niedoborem danego mikro- i makroelementu?

4. W czasie pracy grup, nauczyciel monitoruje postęp pracy, pomaga rozwiązać problemy merytoryczne. Po przygotowaniu ulotki przez poszczególne grupy, każda prezentuje wynik swojej pracy. Przedstawia analizę zalet i wad swojego rozwiązania. W czasie prezentacji wyników pracy nauczyciel dba o poprawność merytoryczną i podkreśla zalety każdej ulotki.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: jak dzielą się nawozy sztuczne z uwagi na ich zastosowanie? Jakie pierwiastki zaliczamy do mikro -a jakie do makroelementów? Wymień zasady racjonalnego nawożenia. Jak możemy podzielić nawozy sztuczne z uwagi na ilość składników, formę i termin stosowania?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Medium może być wykorzystane:

• zgodnie z propozycją zawartą w scenariuszu;

• dla uczniów nieobecnych na lekcji jako formę uzupełnienia wiadomości;

• na lekcjach biologii;

• na lekcjach z doradcą zawodowym jako ukazanie potrzeby posiada wszechstronnego wykształcenia w różnych zawodach np. ogrodnika.

Materiały pomocnicze:

1. Arkusze papieru A1, A3/4, mazaki, glutaki.

2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jak dzielą się nawozy sztuczne z uwagi na ich zastosowanie?

• Jakie pierwiastki zaliczamy do mikro -a jakie do makroelementów?

• Wymień zasady racjonalnego nawożenia.

• Jak możemy podzielić nawozy sztuczne z uwagi na ilość składników, formę i termin stosowania?

3. Materiały dla osób szczególnie zainteresowanych tematem:

• http://iung.pl/dpr_eng/publikacje/Nawozenie_roslin_ogrodniczych.pdf

• http://oodr.pl/wp-content/uploads/2017/08/GLEBA-%E2%80%93-jako-%C5%9Brodowisko-od%C5%BCywcze-ro%C5%9Blin.pdf