Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Typy systemów korzeniowych
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz rodzaje systemów korzeniowych.
Wykażesz różnice między tymi systemami.
Wskażesz, jaki system korzeniowy jest charakterystyczny dla danego rodzaju roślin.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna;
analiza tekstu źródłowego;
skrzynka odkryć.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przed lekcją:
Nauczyciel przygotowuje na zajęcia okazy wybranych roślin o korzeniach różnego typu (do wykorzystania jako materiał roślinny w „skrzynkach odkryć”).
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Typy systemów korzeniowych”. Prosi uczniów o zapoznanie się z treściami zawartymi w sekcji „Przeczytaj” oraz „Grafika interaktywna”: „Typy systemów korzeniowych i kształty korzeni głównych” i wykonanie poleceń do multimedium.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem i wykonali zadane polecenia. Jeśli odpowiedzi uczniów bardzo się różnią lub zadanie okazało się trudne, nauczyciel omawia je na forum.
Faza realizacyjna:
Skrzynka odkryć. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i wyjaśnia uczniom zasady pracy: w „skrzynkach odkryć” znajduje się materiał roślinny – okazy o różnych rodzajach korzeni. Prowadzący lekcję wyznacza czas pracy przy każdym stanowisku (5 min).
Każda z grup podchodzi do wyznaczonego stanowiska pracy i z przygotowanej skrzynki wyjmuje okazy, dokonując ich obserwacji. Następnie, korzystając z e‑materiału, uczniowie przygotowują informacje na temat roślin w odniesieniu do ich systemu korzeniowego.
Po upływie wyznaczonego czasu grupy przechodzą na kolejne stanowiska.
Nauczyciel kontroluje pracę grup, wyjaśnia ewentualne wątpliwości. Uczniowie prezentują przygotowane informacje, uzupełniają braki, korygują błędy.Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Grafika interaktywna” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 („Na podstawie przedstawionego fragmentu oraz własnej wiedzy określ, które z roślin – o systemie korzeniowym palowym czy wiązkowym – mają większe znaczenie w stabilizowaniu gleby i wzmacnianiu skarp. Odpowiedź uzasadnij”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 2 – uzupełniają tabelę przedstawiającą porównanie dwóch systemów korzeniowych z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:
Nauczyciel może wykorzystać grafikę interaktywną do podsumowania lekcji.