Zdolność systemów korzeniowych roślin do przenoszenia naprężeń rozciągających jest powszechnie znana i w praktyce wykorzystywana w zabiegach bioinżynierskich do wzmacniania skarp. Podstawowym parametrem opisującym interakcję systemów korzeniowych roślin z gruntem jest najczęściej tzw. spójność pozorna, która może być określana bezpośrednio z badań lub obliczana z wykorzystaniem modeli teoretycznych. W zagadnieniach praktycznych określenie spójności pozornej sprowadza się najczęściej do określenia ilości i wielkości korzeni (…). Zagadnienie to wydaje się mieć istotne znaczenie z punktu widzenia stosowania zabiegów zabezpieczających skarpy wykopów. Jest to istotne z punktu widzenia ekologii jak i ochrony środowiska, bo zastosowanie roślinności na skarpach nasypów i wykopów inżynierskich oraz zboczy naturalnych może stanowić alternatywę dla tradycyjnie stosowanych konstrukcji inżynierskich, jak również wpływa pozytywnie na środowisko przyrodnicze.
Indeks górny Źródło: Tymoteusz Zydroń, Bartłomiej Bienias, Andrzej T. Gruchot, Wpływ systemu korzeniowego topoli czarnej i robinii akacjowej na wytrzymałość na ścinanie gruntów, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków; Annual Set The Environment Protection – Rocznik Ochrona Środowiska, tom 18, 2016, ISSN 1506‑218X, str. 772–799. Indeks górny koniecŹródło: Tymoteusz Zydroń, Bartłomiej Bienias, Andrzej T. Gruchot, Wpływ systemu korzeniowego topoli czarnej i robinii akacjowej na wytrzymałość na ścinanie gruntów, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków; Annual Set The Environment Protection – Rocznik Ochrona Środowiska, tom 18, 2016, ISSN 1506‑218X, str. 772–799.
R6RqND3Mmc1b9
Zastanów się, jakie są średnica i głębokość korzeni w każdym z wymienionych systemów.
Duże znaczenie w stabilizowaniu gleby i wzmacnianiu skarp mają rośliny mające palowy system korzeniowy. W tym systemie korzeń główny sięga głęboko w glebę, dochodząc do głębokości nawet kilkudziesięciu metrów pod powierzchnią. Dodatkowo występujące korzenie boczne, choć nie tak liczne jak korzenie przybyszowe w systemie wiązkowym, mają znacznie większą długość i średnicę, dzięki czemu są też bardziej wytrzymałe. Korzenie takie spotykane są u roślin drzewiastych, których obecność wpływa korzystnie na stabilizację i ochronę skarp przed osuwaniem.
31
Ćwiczenie 9
Woda to niezbędny składnik życia. W naszej szerokości geograficznej przyzwyczailiśmy się, że zwykle jest jej dość sporo. Jednak istnieją środowiska, gdzie wody jest bardzo mało. Większość roślin naczyniowych pobiera ją za pomocą korzeni z podłoża. Jednak w niektórych środowiskach bywa pobierana wprost z atmosfery. Tak jest np. u przedstawiciela bromeliowatych (Bromeliaceae) – oplątwy brodaczkowatej (Tillandsia usneoides). Roślina ta nie posiada korzeni, wyglądem przypomina porost, jest epifitem i obficie porasta nawet przewody elektryczne i płoty w Ameryce Środkowej. Wiele Bromeliaceae wykorzystuje wodę atmosferyczną – korzenie są u nich zredukowane i służą wyłącznie jako organ przytwierdzający roślinę do podłoża – woda opadowa gromadzona jest w naczyniach powstałych z przylegających do siebie nasad liści, skąd pobierana jest za pomocą specjalnych tarczek.
Indeks górny Źródło: Marcin Zych i Hanna Werblan‑Jakubiec, Organizmy w środowisku przyrodniczym, Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, http://www.garden.uw.edu.pl. Indeks górny koniecŹródło: Marcin Zych i Hanna Werblan‑Jakubiec, Organizmy w środowisku przyrodniczym, Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, http://www.garden.uw.edu.pl.
R1A9u9ZsqTNQG
Pomyśl, czy (a jeśli tak, to jak) zawartość wody w środowisku wpłynęła na opisane w tekście rośliny bromeliowate.
Podane sformułowanie jest prawidłowe. Rodzaj systemu korzeniowego oraz stopień jego rozwoju są w znacznej mierze uwarunkowane przez dostępność wody w środowisku. Opisane w powyższym tekście rośliny bromeliowate dzięki dużej zawartości wody w atmosferze w miejscu, w którym żyją, są w stanie pobierać wystarczające jej ilości bezpośrednio z powietrza. Pobieranie wody zachodzi całą powierzchnią ciała dzięki specjalnym tarczkom, a budowa tych roślin umożliwia ponadto gromadzenie wody opadowej w naczyniach powstałych z przylegających do siebie nasad liści. Bromeliowate nie muszą więc wykształcać korzeni penetrujących w głąb ziemi w poszukiwaniu dostępnej wody – występuje u nich jedynie zredukowana forma tego organu.