Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Atrybuty państwa jako organizacji politycznej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• oceni znaczenie atrybutów państwa dla funkcjonowania państwa współczesnego;

• przeanalizuje różne rozumienia pojęcia suwerenności państwa i oceni jej znaczenie dla jednostki;

• scharakteryzuje różnice między obywatelami i ludnością.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• mapa myśli;

• burza mózgów;

• analiza porównawcza materiałów źródłowych;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Nawiązanie do codzienności uczniów: „Jakie znaczenie w waszym codziennym życiu ma państwo?”, „Czy państwo we współczesnym świecie jest potrzebne?”. Dyskusja, której celem jest m.in. sprawdzenie poziomu zainteresowania sprawami państwa.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Burza mózgów. Uczniowie prezentują swoje skojarzenia z hasłem „państwo”. Moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisane hasło. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują.

2. Omówienie atrybutów państwa. Praca w grupach. Zadaniem każdej z nich jest krótka charakterystyka poszczególnych atrybutów państwa na podstawie treści e‑materiału.

3. Pytanie do klasy: „Jakie są różnice między obywatelami a ludnością państwa?”. Uczniowie przygotowują odpowiedzi w parach, następnie chętni przedstawiają swoje propozycje. Klasa konfrontuje te pomysły z treścią ilustracji interaktywnej „Stała ludność”.

4. Praca ze schematem. Uczniowie w grupach analizują informacje i materiały źródłowe, przygotowują notatkę w formie mapy myśli. Następnie porównują swoje propozycje, uzupełniają i weryfikują. Wspólnie wykonują ćwiczenia dołączone do schematu.

5. Prezentacja rezultatów pracy grup. Na zakończenie weryfikacja i uzupełnienie mapy myśli/pojęć stworzonej w czasie burzy mózgów.

6. Dyskusja za i przeciw na temat: „Państwo nie ma żadnego wpływu na życie jednostki”. Adwersarze podają swoje argumenty na przemian. Na zakończenie chętne lub wybrane osoby przedstawiają swoją ocenę znaczenia państwa w życiu jednostki.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie w ramach podsumowania wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by skonfrontowali swoje wyobrażenia o znaczeniu państwa z początku lekcji i po uzyskaniu informacji na temat jego atrybutów. Chętne lub wybrane osoby przedstawiają znaczenie suwerenności wewnętrznej i zewnętrznej państwa dla konkretnego mieszkańca państwa i możliwości podejmowania przez niego decyzji.

Praca domowa:

Napisz krótką rozprawkę, w której rozważysz, jakie obowiązki wobec państwa chcesz realizować i uzasadnij, dlaczego.

Materiały pomocnicze:

Współczesne stosunki międzynarodowe, red. Teresa Łoś‑Nowak, Wrocław 2013.

Konstanty Adam Wojtaszczyk, Wojciech Jakubowski, Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2018.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Materiały ze schematu mogą być inspiracją do samodzielnego przygotowania przez uczniów prezentacji multimedialnej na temat atrybutów innych państw.