Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Porównanie pięter roślinnych w Tatrach z górami Europy.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy: VI. Pedosfera i biosfera: procesy glebotwórcze, typy gleb, strefowość i piętrowość gleb oraz roślinności.
Uczeń: 3) identyfikuje czynniki wpływające na piętrowe zróżnicowanie roślinności na Ziemi;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje czynniki wpływające na rozmieszczenie oraz skład gatunkowy pięter roślinnych,
wymienia i porównuje piętra roślinne w wybranych górach Europy,
charakteryzuje piętra roślinne w wybranych górach Europy.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, burza mózgów, dyskusja, plakaty/mapa myśli, praca z grafiką interaktywną
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, krótki film lub obrazy o piętrowości w Tatrach przygotowane przez nauczyciela, e‑materiał, arkusze papieru, mazaki, podręcznik
Materiały pomocnicze
Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki Warszawa 2003, str. 445‑447.
Popularna Encyklopedia Powszechna. Kontynenty i państwa, Europa. t. I , Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków 2000, s. 102‑105.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
Wprowadzenie do lekcji – prośba do uczniów o przeczytanie wprowadzenia do e‑materiału - pogadanka na temat piętrowości w górach, nawiązanie do klimatu górskiego.
Przedstawienie tematu lekcji i jej celów.
Faza realizacyjna
Burza mózgów na temat czynników wpływających na piętrowość roślinną w górach. Czynniki są zapisywane na tablicy.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z poleceniem 1 w e‑materiale (w części „Przeczytaj”).
Uczniowie w parach analizują rycinę zawartą w poleceniu 1 i formułują zależność pomiędzy wysokością pięter roślinnych od szerokości geograficznej, nauczyciel poprawia i naprowadza uczniów.
Krótka dyskusja o innych czynnikach wpływających na układ pięter roślinnych; wykorzystanie treści z e‑materiału.
Uczniowie na podstawie omawianej ryciny i treści e‑materiału wyróżniają piętra roślinne w górach Europy. Pamiętając o omawianych wcześniej czynnikach, analizują, czy w każdych górach w Europie występują wszystkie wymienione piętra roślinne.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup. Każda grupa otrzymuje arkusz papieru, mazaki i zadanie scharakteryzowania poszczególnych pięter roślinnych w wybranych górach Europy:
dwie grupy uczniów tworzą charakterystykę piętrowości roślinnej w Tatrach,
dwie grupy opracowują opis piętrowości roślinnej w Alpach,
pozostałe grupy przygotowują charakterystykę piętrowości roślinnej w Górach Skandynawskich.
Nauczyciel tak przydziela pracę grupom, aby obok siebie nie siedzieli uczniowie opracowujący piętra roślinne w tych samych górach Europy.
Uczniowie tworzą plakat w czasie wyznaczonym przez nauczyciela.
Następnie dwie grupy charakteryzujące piętra roślinne w tych samych górach siadają razem, porównują swoje plakaty i przygotowują wersję wspólną do przedstawienia całej klasie.
Trzy wybrane plakaty uczniowie przyczepiają do tablicy, następnie przedstawiciele grup omawiają ich treść.
Nauczyciel na koniec prezentacji podkreśla różnice w piętrowości wybranych gór.
Uczniowie tworzą krótką notatkę dotyczącą omawianych pięter roślinnych.
Na koniec tej fazy lekcji nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną w e‑materiale w celu utrwalenia treści poznanych na lekcji).
Pracując w parach, uczniowie analizują grafikę i odpowiadają na zawarte tam polecenie.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.
Uczniowie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.
Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i wyjaśnia je.
Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji, np. co im się najbardziej podobało na lekcji, co było dla nich nową wiedzą, do czego mogą ją wykorzystać.
Praca domowa
Korzystając z różnych źródeł informacji, krótko scharakteryzuj piętra roślinne w Himalajach. Porównaj piętrowość roślinności w Himalajach z piętrowością gór omawianych na lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
grafika interaktywna (schematy pięter roślinnych) może być wykorzystana na lekcji powtórzeniowej – poziom podstawowy dział VI,
można ją wykorzystać na lekcji dotyczącej związków i zależności między poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego Tatr Zachodnich i Wschodnich (zakres rozszerzony XIII.2),
grafikę można wykorzystać także w toku lekcji dotyczącej turystyki w Alpach (i innych górach np. Tatrach) – zakres rozszerzony XII.5 i 6).