Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Zmiany społeczne a powstanie nowych ideologii - podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia główne linie sporu między liberalizmem, nacjonalizmem i komunizmem;

• wyjaśnia, jaka jest różnica między socjalizmem i komunizmem a socjaldemokracją.

• charakteryzuje najważniejsze założenia społecznej nauki Kościoła katolickiego w XIX w.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli najważniejsze wiadomości dotyczące nowych i najważniejszych ideologii związanych ze zmianami społecznymi w XIX wieku. Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez gry interaktywnej i zestawu ćwiczeń). W tym celu loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Zmiany społeczne a powstanie nowych ideologii - podsumowanie”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel przy użyciu raportu kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą, uzupełniając je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Prowadzący odtwarza nagranie znajdujące się w sekcji „Film + Sprawdź się”. Poleca, aby uczniowie wynotowywali najwazniejsze informacje, a następnie w parach przygotowali odpowiedź do polecenia nr 2: „Wymień przyczyny zmian społecznych, zachodzących w XIX wieku. Wskaż grupy społeczne, które stały się źródłem tych zmian”. Po ustalonym czasie przedstawiciel wybranej dwójki uczniowskiej prezentuje swoją propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej ustosunkować.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali indywidualnie sześć pierwszych ćwiczeń z sekcji „Film + prawdź się” celem przypomnienia sobie faktów dotyczących najwazniejszych ideologii XIX w. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

3. Następnie dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

4. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, jest nagradzana, np. oceną za aktywność.

5. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie”. Prosi uczniów o podsumowanie zajęć, a także samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Ocenia pracę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

2. Wykonaj polecenie nr 2: „Uzasadnij, że zdobycze Wielkiej Rewolucji Francuskiej miały wpływ na kształtowanie się idei XIX wieku” z sekcji „Gra edukacyjna”.

Materiały pomocnicze:

A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

J. Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Wydawnictwo Poznańskie, 2020.

J. W. Borejsza, Piękny wiek XIX, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.

Wskazówki metodyczne:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.