Film + Sprawdź się
Obejrzyj film, a następnie wykonaj poniższe polecenia.
Zapoznaj się z filmem, a następnie wykonaj poniższe polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15oLhfrB
Film opowiadający o zależnościach między zmianami społecznymi a powstaniem nowych ideologii.
Wymień przyczyny zmian społecznych, zachodzących w XIX wieku. Wskaż grupy społeczne, które stały się źródłem tych zmian.
Wyjaśnij, dlaczego założenia socjaldemokratów, dotyczące przejęcia przez nich władzy, były błędne.
Określ, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe.
Dopasuj zaprezentowane niżej ilustracje do odpowiednich pojęć opisujących węzłowe problemy polityczno‑społeczne w XIX i na początku XX wieku.
Ułóż zamieszczone niżej nazwy ideologii XIX‑wiecznych w kolejności od najbardziej lewicowej po najbardziej prawicową.
Jakie ważne zjawisko charakterystyczne dla początków kształtowania się ruchu robotniczego w Wielkiej Brytanii przedstawia poniższy rysunek? Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do analizy ilustracji.
Jakie ważne zjawisko charakterystyczne dla początków kształtowania się ruchu robotniczego w Wielkiej Brytanii przedstawia opisany rysunek? Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do opisu ilustracji.
Przeczytaj zamieszczone poniżej teksty źródłowe, a następnie wyjaśnij na ich podstawie, przed jakim specyficznym dylematem politycznym stanęli członkowie polskiego ruchu robotniczego w XIX i na początku XX w. Określ, członkiem jakiej polskiej partii z tego okresu mógł być autor tekst A.
A
Obalenie caratu i zdobycie wolności politycznych jest jednakowo najpierwszą potrzebę dla polskiego proletariatu, jak i dla rosyjskiego. W walce politycznej robotnicy polscy stanowią zatem z rosyjskimi jedną całość, jedną klasę polityczną o jednym programie politycznym. (…)Ale polski proletariat nie przestałby być klasą wyzyskiwaną i uciskaną, gdyby posiadał własny rząd narodowy (…).
Dlatego już odbudowanie państwa polskiego nie może być zadaniem polskiego proletariatu. Klasa robotnicza musi dążyć nie do budowania nowych państw i rządów burżuazyjnych, lecz do zniesienia ich (…).
Cytat za: Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, red. M. Sobańska-Bonadruk, S. Lenard, Warszawa 1998, s. 428-429.
B
Polska Partia Socjalistyczna dąży do wolności i równej sprawiedliwości dla wszystkich. Walczy ona z niewolą i wyzyskiem. Pracuje nad wyzwoleniem narodu polskiego z jarzma niewoli moskiewskiej i nad poprawą doli ludu pracującego, nad wyrwaniem go z nędzy i biedy.Cytat za: Europa. Nasza historia. Klasa 7, część 1: Od kongresu wiedeńskiego do I wojny światowej, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019, s. 160.
Zapoznaj się z zamieszczonym niżej obrazem, a następnie wyjaśnij, jakie zjawisko charakterystyczne dla społeczeństw przemysłowych przedstawia. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obrazu.
Zapoznaj się z opisem obrazu, a następnie wyjaśnij, jakie zjawisko charakterystyczne dla społeczeństw przemysłowych przedstawia. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obrazu.
Zapoznaj się z przytoczonym niżej fragmentem tekstu źródłowego, a następnie określ, co to za dokument, kto był jego autorem i jaki ruch polityczny zapoczątkował. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do treści źródła.
Wśród przewrotu zeszłego stulecia zburzono dawne urządzenia cechowe robotników, które były dla nich prawdziwym dobrodziejstwem, nie zastąpiwszy ich czymkolwiek innym; oprócz tego system państwowy odrzucał coraz więcej zasady chrześcijańskie i dlatego powoli rzemiosła i prace oddane zostały, osamotnione i bez opieki, na łaskę i niełaskę nieludzkich chlebodawców oraz niepohamowanej chciwości konkurencji. (…) Ażeby to złe powiększyć, socjaliści podburzają biednych przeciwko bogatym i szerzą przekonanie, że wszelkie prywatne posiadanie powinno ustać, aby ustąpić wspólności dóbr, którymi zarządzać powinny gminy miejskie lub rządy same (…). Podobny jednak program nie tylko nie może zaradzić złemu, lecz przeciwnie, skrzywdziłby on przede wszystkim strony pracujące; nadto, jest on niesprawiedliwy, gdyż gwałci prawa prawych właścicieli, sprzeciwia się porządkowi państwowemu i zmierza do zupełnego przewrotu porządku społecznego (…).
Cytat za: Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, red. M. Sobańska-Bonadruk, S. Lenard, Warszawa 1998, s. 331.
Zapoznaj się z przytoczonym niżej tekstem źródłowym, a następnie określ, czy jego twórca był skrajnym marksistą czy socjaldemokratą. Odpowiedź uzasadnij.
(…) wyzysk jednej części społeczeństwa przez drugą był faktem wspólnym dla wszystkich ubiegłych stuleci. Nic więc dziwnego, że świadomość społeczna wszystkich tych stuleci, mimo całej różnorodności i odmienności, obraca się w pewnych wspólnych formach, w takich formach świadomości, które zanikną doszczętnie dopiero z zupełnym zniknięciem przeciwieństw klasowych. (…)
Widzieliśmy już wyżej, że pierwszym krokiem rewolucji robotniczej jest wydźwignięcie proletariatu do stanowiska klasy panującej, wywalczenie demokracji.
Proletariat użyje swego panowania politycznego na to, by krok za krokiem wyrwać z rąk burżuazji cały kapitał, scentralizować wszystkie narzędzia produkcji w ręku państwa, tzn. w ręku zorganizowanego jako klasa panująca proletariatu, i możliwie szybko zwiększyć masę siły wytwórczych.
Początkowo może się to oczywiście dokonać tylko za pomocą despotycznych wtargnięć w prawo własności i w burżuazyjne stosunki produkcji (…).
Cytat za: Historia idei politycznych, oprac. St. Filipowicz, A. Mielczarek, K. Pieliński, Warszawa 2012, s. 822.