Autor: Marzenna Śliwka

Temat: Wizerunek femme fatale w poezji i sztuce przełomu XIX i XX wieku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pozna różne typy postaci kobiety fatalnej w poezji i sztuce przełomu XIX i XX wieku;

• określi cechy kobiety fatalnej;

• wyjaśni popularność kobiecych postaci hybrydycznych w literaturze i sztuce;

• porówna poetycki i malarski wizerunek postaci kobiety fatalnej;

• zinterpretuje poetycką ekfrazę obrazu Gustava Moreau Salome.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• elementy gry narracyjnej (RPG).

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Na kilka dni przed lekcją nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: Wizerunek femme fatale w poezji i sztuce przełomu XIX i XX wieku.
   Uczestnicy zajęć zapoznają się przed lekcją z treścią materiału (sekcja „Przeczytaj”) oraz z materiałem w sekcji „Prezentacja multimedialna” – Kobiece postacie hybrydyczne w poezji i sztuce przełomu XIX i XX wieku. Będą to podstawowe informacje potrzebne uczniom do wykonania pracy przed i w trakcie lekcji. Później nauczyciel informuje uczestników zajęć, że będą pracowali w grupach, a ich celem będzie opracowanie strony internetowej Wehikułem czasu do…, czyli śladami femme fatale. Przeprowadza losowanie uczniów do sześciu zespołów: Muzycznie, Plastycznie, Gadżeciarsko, Filmowo, Z przymrużeniem oka, Właściciele.
   Poszczególne grupy będą się zajmowały wyszukaniem informacji w określonej dziedzinie:
   Muzycznie – prześledzenie motywów związanych z tematem w muzyce współczesnej;
   Plastycznie – wykorzystanie pomysłów, odwołanie się do elementów sztuki współczesnej, kolaże, okładki płyt;
   Gadżeciarsko – wybór ciekawych pomysłów na wykorzystanie motywu kobiety fatalnej w kulturze masowej, przedmiotach codziennego użytku (naczynia, ubiór, wystrój wnętrz);
   Filmowo – tematyka filmów, nawiązanie do malarstwa i utworów literackich;
   Z przymrużeniem oka – żartobliwe wykorzystanie motywu we współczesnej kulturze;
   Właściciele – zapoznanie się z tematyką, tak by móc ocenić pracę pozostałych grup. Ustalenie oczekiwań dotyczących produktu, a podczas prezentacji efektów pracy pozostałych zespołów zwrócenie uwagi na poprawność merytoryczną i językową tekstów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Zwraca uwagę na fakt, że obraz kobiet w literaturze i sztuce Młodej Polski był niejednoznaczny. Z jednej strony był związany ze współczesnym życiem: jego rytmem, tempem i rozmachem; z drugiej – odzwierciedlał zmęczenie i niepewność końca wieku. Wśród wielu typów młodych dziewcząt, pięknych kobiet czy starych matron, które stały się podmiotami europejskiej i polskiej twórczości artystycznej końca stulecia, znalazł się także typ kobiety fatalnej – femme fatale. Typ kontrowersyjny, ale też fascynujący

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach. Nauczyciel rozpoczyna zasadniczą część lekcji, wprowadzając fabularną sytuację: Jesteście zespołami webmasterów i copywriterów opracowujących stronę internetową„Wehikułem czasu do…, czyli śladami femme fatale”. Właścicielom zależy na zwiększeniu popularności strony. Waszym zadaniem jest przygotować materiał, dokonać selekcji informacji, zaplanować stronę pod kątem merytorycznym, zadbać o jej atrakcyjność, aby zawierała wiele ciekawych treści i przyciągała uwagę. Wasi graficy muszą zaprojektować nowoczesne, a jednocześnie nawiązujące do tematyki tytuły podstron. Swój pomysł przedstawcie za pomocą prezentacji multimedialnej (plakatu). Przygotujcie odpowiednie argumenty, aby przekonać Właścicieli, że warto zamieścić wasz materiał.
   Uczniowie pracują nad swoimi pomysłami i ich prezentacją przez wyznaczony czas.

2. Prezentacje grup. Liderzy poszczególnych zespołów prezentują pomysły, argumentując ich przydatność i atrakcyjność dla odbiorcy. Grupa Właścicieli przysłuchuje się propozycjom, ewentualnie zadaje pytania.

3. Dyskusja nad propozycjami. Właściciele dyskutują ze sobą na temat prezentacji. Nauczyciel komentuje efekty pracy grup.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę, zadając pytania:
   - Jakie refleksje nasuwają się wam po dzisiejszych zajęciach?
   - Czy, według was, warto, by współcześni artyści inspirowali się dziełami twórców z poprzednich epok?
   - Jakie znaczenie ma dla was fakt, że pracowaliście w grupach?
   - Jakie są zalety i wady tej współpracy?
   Uczniowie dzielą się refleksjami. Nauczyciel podsumowuje działania i wypowiedzi.

Praca domowa:

1. Dlaczego kobiece postaci hybrydyczne stały się popularne w poezji i sztuce przełomu XIX i XX wieku? W swojej wypowiedzi odwołaj się do informacji na temat femme fatale zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz przywołaj wybrane teksty poetyckie.

Materiały pomocnicze:

• Wojciech Gutowski, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997.

• Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890–1914, red. Ł. Kossowski, E. Charazińska, Warszawa 1996.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.