Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Koncepcje granicy wschodniej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• ocenia, dlaczego Józef Piłsudski i Roman Dmowski nie mogli dojść do porozumienia w kwestii wschodniej granicy państwa polskiego.

• rozstrzyga, czyja koncepcja ostatecznie zwyciężyła.

• wyjaśnia, co wspólnego z obecną granicą Polski miały koncepcje granicy wschodniej z początku XX w.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• Grupa 1 i 4 – Jak ma wyglądać przyszłe państwo polskie?;

• Grupa 2 i 5 - Między realizmem a idealizmem – idea federacyjna i inkorporacyjna po I wojnie światowej;

• Grupa 3 i 6 - Realizacja idei.

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie 1: „Zapoznaj się mapą, na której zaznaczone są różne propozycje poprowadzenia wschodniej granicy państwa polskiego. Porównaj je z ostateczną granicą wschodnią z 1923 r.” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.

3. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie nr 2: „Oceń, która propozycja przebiegu granicy jest najbliżej ostatecznego rozwiązania. Czy można mówić o zwycięstwie jednej koncepcji – federacyjnej lub inkorporacyjnej? Uzasadnij odpowiedź”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia nr od 1 do 5, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

5. Uczniowie wykonują kolejne ćwiczenia nr 7 i 8 w parach lub grupach na koniec omawiają poprawność wykonanych ćwiczeń, nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Opracuj podsumowanie tematu „Koncepcje granicy wschodniej” w formie pytań do krzyżówki.

2. Wykonaj ćwiczenie nr 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Myśl polityczna Józefa Piłsudskiego, red. W.L. Ząbek, Warszawa 2007.

R. Dmowski, Wybór pism, t. 1, Poznań 2014.

A. Wasilewski, Granica lorda Curzona. Polska granica wschodnia od Wersalu do Schengen (traktaty, umowy, przejścia graniczne, podróżni, wizy), Toruń 2003.

L. Wasilewski, Józef Piłsudskim jakim go znałem, Warszawa 1935.

Wskazówki metodyczne:

• Materiały z sekcji „Mapa interaktywna” mogą posłużyć podczas lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.