Sprawdź się
Zapoznaj się z litografią Józef Piłsudski wykonaną przez artystę Władysława Skoczylasa i odpowiedz na pytania.
Na podstawie mapy etnograficznej przygotowanej przez Eugeniusza Romera, polskiego kartografa i geografa, która została wykorzystana przez polską delegację podczas konferencji pokojowej w Paryżu, oraz tekstu źródłowego z ćwiczenia 3 wykonaj polecenia.
Przeanalizuj przebieg granic z lat 1771 i 1793 oraz tzw. granicy Dmowskiego. Porównaj je z granicą ustaloną traktatem ryskim w 1921 r.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na jego podstawie określ, czy zamieszczone niżej zdania są prawdziwe, czy fałszywe, wpisując „Prawda” lub „Fałsz”.
Memoriał o terytorium państwa polskiego złożony przez R. Dmowskiego prezydentowi Wilsonowi w Waszyngtonie dnia 8 października 1918 rokuZagadnienie polskie jest przede wszystkim zagadnieniem terytorialnym. Położona między Niemcami, największym narodem kontynentalnym, dążącym zawsze do zdobycia i pochłonięcia Polski, a Rosją, w której siły rozkładowe biorą, jak się zdaje, górę i która prawdopodobnie nie będzie w stanie użyczyć Polsce skutecznej pomocy przeciw napaści niemieckiej, musi Polska być sama w sobie państwem silnym, zupełnie niezawisłym, zdolnym troszczyć się sama o siebie i rozwijać się po własnej swojej linii. Musi ona stać się wielką twórczą demokracją w Europie Wschodniej, szańcem przeciw naporowi niemieckiemu na wschód, a równocześnie musi bronić się przeciw wpływom rozkładowym. Ażeby Polska mogła sprostać tym trudnościom, wypływającym bezpośrednio z warunków jej położenia, są dla niej niezbędne warunki następujące:
[…] problem przyszłości politycznej tych wschodnich prowincji polskich staje się problemem niemal nie do rozwiązania. Utworzenie niezależnego państwa litewskiego i ukraińskiego oznaczałoby albo anarchię, albo rządy cudzoziemców, Niemców. Powrót ziem tych do Rosji pociągnąłby za sobą nie mniejszą anarchię i stagnację w zakresie umysłowym i ekonomicznym. Odbudowanie zaś Polski na całym tym terytorium obciążyłoby państwo polskie zadaniem ponad siły i pozbawiłoby je spoistości wewnętrznej, niezbędnej dla każdego państwa, w szczególności zaś dla Polski, bezpośredniej sąsiadki Niemiec. Nie ma żadnego dobrego rozwiązania tego zagadnienia i trzeba koniecznie wybrać takie, które przedstawia mniej stron ujemnych niż inne. Rozwiązanie takie można by osiągnąć, dzieląc terytorium polskich prowincji wschodnich na dwie części: część zachodnia, gdzie żywioł polski jest liczniejszy i gdzie wpływ polski jest stanowczo przeważający, winna by należeć do państwa polskiego, część zaś wschodnia powinna zostać w posiadaniu rosyjskim.
Źródło: Memoriał o terytorium państwa polskiego złożony przez R. Dmowskiego prezydentowi Wilsonowi w Waszyngtonie dnia 8 października 1918 roku, [w:] Roman Dmowski, Wybór pism, t. 1, Poznań 2014, s. 738.
Przedstaw sześć szczegółowych zagadnień oraz pytań do dyskusji na temat: „Która koncepcja – federacyjna czy inkorporacyjna – przyniosłaby Polsce więcej korzyści?”.
Na podstawie informacji z lekcji sporządź własne definicje koncepcji federacyjnej oraz inkorporacyjnej.