RPHskz1OsGPg41
Mapa przedstawia Polskę i państwa graniczne. Polska większość narodowa występowała w centralnej, południowej i zachodniej Polsce, w okolicy Wilna, Grodna, Suwałk, Olsztyna, Bydgoszczy. Od 25 do 50% Polaków było w okolicy Mińska, Słonima, Wilejki. Od 5 do 25% Polaków było w okolicy Prużan, Nowogródka, Słucka, Ihumana. Od 0 do 5% było w okolicy Mozyrza i Bobrujska. Historyczne granice Polski w 1772 roku obejmowała tereny Polski, Litwę, Kurlandię, Inflanty, zachodnią Rosję. Przewaga języka litewskiego występowała na terenie Litwy. Przewaga języka łotewskiego występowała w Kurlandii i na Inflantach. Linia Curzona przebiegała przy Grodnie, Białymstoku, białej Podlaskiej, Chełmie, Tomaszowie, Przemyślu. Linia Namiera przebiegała w podobnym układzie jak linia Curzona. Linia Barthelemy’ego przebiegała w okolicy Sokala, Lwowa, stryja, Skola. Linia Focha przebiegała w okolicy Suwałk, Kowna, Wilna. Ostateczna granica drugiej rzeczypospolitej obejmowała obecną zachodnia, południową, wschodnią Polskę, tereny Ukrainy, części Litwy. Do Polski nie należał Elbląg, Olsztyn.
  • Linia Dmowskiego: Nota delegacji polskiej na konferencji pokojowej o wschodnich granicach Polski przesłana przewodniczącemu komisji terytorialnej dnia 3 marca 1919 roku:

    […] poczynając od wybrzeża Bałtyku na wschód od Łabiawy granica idzie z linią wybrzeża ku północy przez Kłajpedę i Połągę. [...] Od wybrzeża na północ od Libawy granica postępuje na wschodzie linią historycznej granicy 1772 r. pomiędzy Polską a Kurlandią. Dochodzi w ten sposób do powiatu iłłuksztańskiego w Kurlandii. […] Tutaj granica idzie brzegiem (dimite) powiatu iłłuksztańskiego do rzeki Dźwiny i przechodzi na jej prawy brzeg (gubernia witebska), ażeby postępować ku wschodowi równolegle do rzeki, a w odległości około 30 kilometrów do granic powiatu drysieńskiego, włączając tenże wraz z powiatem połockim. Dalej przechodzi ona na północno-zachód od Horodka, powraca na lewy brzeg Dźwiny około 30 kilometrów na zachód od Witebska i idzie ku południowi, przechodząc na zachód od Sienna do punktu, w którym spotyka granicę pomiędzy gubernią mińską i mohylowską, postępując z tą linią graniczną ku południowi aż do Berezyny w miejscu, gdzie ona dotyka granicy północnej powiatu |rzeczyckiego, następnie przekraczając Berezynę, idzie w kierunku południowo-zachodnim do Prypeci na wschód od Mozyrza. Stamtąd, przekraczając Prypeć, granica idzie linią podziału pomiędzy powiatami mozyrskim i rzeczyckim, po czym, postępując ciągle w kierunku południowo-zachodnim, przechodzi na zachód do miast Owrucza i Zwiahla na Wołyniu i dochodzi aż do punktu, gdzie spotykają się granice powiatów zasławskiego, ostrogskiego i zwiahelskiego. Następnie, kierując się na południe, linia pograniczna postępuje granicą wschodnią powiatów zasławskiego i starokonstantynowskiego aż do punktu, gdzie spotyka granice powiatów latyczowskiego i płoskirowskiego na Podolu; stamtąd ciągle w kierunku południowym dosięga ona koło Zińkowa rzekę Uszycę i idzie z jej biegiem do Dniestru, który stanowi w tym miejscu południową granicę pomiędzy Polską a Rumunią.
    Roman Dmowski, Wybór pism, t. 1, Poznań 2014, s. 751-752
  • Linia Curzona: Linia Curzona przebiegała od Grodna przez Jałówkę, Niemirów, Brześć, Dorohusk, na wschód od Hrubieszowa, dalej na Kryłów, skąd na zachód od Rawy Ruskiej i na wschód od Przemyśla do Karpat. W ogólnych zarysach oparta została na linii opisanej w "Deklaracji Głównych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych w sprawie tymczasowej granicy wschodniej Polski", podpisanej przez Georges`a Clemenceau – Przewodniczącego Rady Najwyższej Mocarstw dnia 8 grudnia 1919 roku i uważanej za wschodnią granicę terytorium, na którym rząd polski miał prawo do urządzenia własnej administracji.
  • Linia Namiera: Inny wariant linii demarkacyjnej na podstawie „linii Curzona” sfałszowany najprawdopodobniej przez Lewisa Bernesteina-Namierowskiego, brytyjskiego polityka polskiego pochodzenia. Linia ta odcinała od Polski Lwów oraz zagłębie naftowe. Nieznane są kulisy wytyczenia tej linii, jednak miała ona zasadnicze znaczenie podczas II wojny światowej. W 1945 roku Józef Stalin przyjął ten wariant jako wyznacznik i do dzisiaj wschodnia granica Polski jest wytyczona według „linii Namiera”.
  • Linia Barthelemy'ego: Linia Barthelemy’ego biegła od Kamionki Strumiłowej przez Bóbrkę, Wybranówkę, Mikołajów i dalej linią kolejową Stryj-Lwów. Pozostawiała Lwów oraz Zagłębie Naftowe po stronie polskiej, natomiast Tarnopol i Stanisławów po stronie ukraińskiej.
  • Linia Focha: Tzw. linia Focha została ustanowiona w lipcu 1919 roku i biegła od Prus Wschodnich do Niemna. Dalej granicę poprowadzono na północny wschód do Oran i Dubienek. Po polskiej stronie zostawi zostawiono Suwałki, Sejny, a także Wilno. Linia została przeprowadzona na wyraźną prośbę Litwinów, jednak stanowiła także kompromis między Ententą a Polską. Litwini nie zgodzili się z tymi ustaleniami i pozostali w Sejnach, które znalazły się po polskiej stronie, w wyniku czego 23 sierpnia Polska Komisja Wojskowa wywołała powstanie na Suwalszczyźnie, tzw. powstanie sejneńskie. Mimo przewagi wojsk litewskich powstanie zakończyło się zwycięstwem Polaków.
  • Źródło: Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
    Polecenie 1

    Zapoznaj się z mapą, na której zaznaczone są różne propozycje poprowadzenia wschodniej granicy państwa polskiego. Porównaj je z ostateczną granicą wschodnią z 1923 r.

    Zapoznaj się z opisem mapy, na której zaznaczone są różne propozycje poprowadzenia wschodniej granicy państwa polskiego. Porównaj je z ostateczną granicą wschodnią z 1923 r.

    R15Q9xOz5S6n8
    Twoja odpowiedź: (Uzupełnij).
    Polecenie 2

    Oceń, która propozycja przebiegu granicy jest najbliżej ostatecznego rozwiązania. Czy można mówić o zwycięstwie jednej koncepcji – federacyjnej lub inkorporacyjnej? Uzasadnij odpowiedź.

    RP2gF3hRQqCJa
    Twoja odpowiedź: (Uzupełnij).